Πολλά λέγονται και γράφονται για το τι θα συμβεί στις 2 Απρίλη, την «ημέρα της απελευθέρωσης», όπως την έχει αποκαλέσει ο Τραμπ.
Είναι η ημέρα που οι ΗΠΑ θα απαντήσουν με δασμούς κατά περίπτωση σε κάθε εμπορικό τους εταίρο, είτε είναι «φίλος», είτε είναι «εχθρός», που τυχαίνει να έχει πλεόνασμα στο εμπόριο με τις ΗΠΑ.
Οπότε λογικό είναι όλοι να περιμένουν το πως θα εξελιχθεί αυτό το «συμβάν» και ποιες θα είναι οι ανακατατάξεις που θα προκαλέσει. Περιμένουμε λοιπόν τον Απρίλη.
Η ιστορία όμως, η οικονομική ιστορία, υποδεικνύει ότι ο Τραμπ δεν εξαντλεί στους «δασμούς» τις ευχέρειες που έχει για να ασκήσει ασφυκτική και σκληρή πίεση στους «φίλους» και τους «εχθρούς» του.
Το δολάριο παραμένει το βασικό «όπλο» για την οικονομία των ΗΠΑ και του πλανήτη. Και αυτό δεν έχει βγει ακόμα από το συρτάρι. Όταν οι ΗΠΑ βρέθηκαν σε πραγματικά δύσκολη θέση, αυτό το «όπλο» χρησιμοποιήθηκε τόσο στο εσωτερικό, όσο και στο εξωτερικό.
Το 1933 ο Ρούζβελτ απαλλοτρίωσε τον ιδιωτικό χρυσό των Αμερικάνων για να «οπλίσει» το δολάριο.
Και το 1971 ο Νίξον, περίπου ένα αιώνα μετά, απαλλοτρίωσε τον χρυσό των ξένων για να απαλλάξει το δολάριο από την μετατρεψιμότητά του σε χρυσό, ακυρώνοντας την Συμφωνία του Μπρέτον Γουντς.
Στην πρώτη περίπτωση το κόστος το πλήρωσαν κατά βάση οι Αμερικάνοι.
Στην δεύτερη περίπτωση, με κυρίαρχη την Αμερική μετά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο, το πλήρωσαν όσοι είχαν στα χέρια και στις τράπεζές τους, δολάρια και νόμιζαν ότι μπορούσαν να το εξαργυρώσουν με χρυσό…
Στην πρώτη περίπτωση οι συνέπειες στο εσωτερικό των ΗΠΑ επέτρεψαν στον Ρούζβελτ και στις ΗΠΑ, να μπουν στο επερχόμενο παγκόσμιο μακελειό σαν επερχόμενοι νικητές.
Στην δεύτερη περίπτωση ο παγκόσμιος πληθωρισμός και η κρίση που ακολούθησε, έδωσε στις ΗΠΑ δέκα χρόνια μετά, την δυνατότητα να βγάλουν στην αγορά το ισχυρότερο, αποδοτικότερο και ασφαλέστερο επενδυτικό προϊόν ever, το αμερικάνικο δεκαετές… Και πάνω του με την βοήθεια της Συμφωνίας στο Plaza to 1985, να ανοίξουν το μεγάλο «παιχνίδι» της απελευθέρωσης της κίνησης κεφαλαίων, αυτό που στην συνέχεια παρήγαγε το φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης της οικονομίας του χρέους.
Και όλα όσα ακολούθησαν.
Θα πει κανείς τι μπορεί να κάνει γι’ αυτό ο Τράμπ; Η αλήθεια είναι ότι το δολάριο, παρά τις πρωτοφανείς πιέσεις που δέχεται και τις πλευροκοπήσεις από άλλα νομίσματα ειδικά στο διεθνές εμπόριο (BRICS plus), εν τούτοις παραμένει το κύριο και κυρίαρχο νόμισμα των χρηματοοικονομικών συναλλαγών. Και παράλληλα εξακολουθεί να αποτελεί το βασικό συναλλαγματικό αποθεματικό για την έκδοση των άλλων νομισμάτων μαζί και του Ευρώ.
Που βρίσκεται λοιπόν η δυνατότητα του Τραμπ να τραβήξει το «χαρτί» του δολαρίου υπό τις παρούσες συνθήκες; Βρίσκεται σ’ αυτό το «εργαλείο» που ειδικά μετά την κρίση του Ltcm, αλλά κυρίως και καθοριστικά μετά την κρίση του 2008, επιτρέπει στις «φίλες» και «εχθρικές» οικονομίες να μπορούν να βρίσκουν όσα δολάρια χρειάζονται για να εξυπηρετούν τις συναλλαγές τους. Δηλαδή τις γραμμές swaps δολαρίων που άνοιξε η Fed και είναι διαθέσιμες στις κεντρικές και εμπορικές τράπεζες στην πλανήτη.
Μέσα από την λειτουργία αυτών των ανοικτών γραμμών δολαριακής χρηματοδότησης κινείται ο … κόσμος.
Και αυτές οι γραμμές δολαριακής χρηματοδότησης είναι στα χέρια της Fed, η οποία όμως από την δεκαετία του ‘80 έχει αποκτήσει την «ανεξαρτησία» της από την εκτελεστική εξουσία.
Με άλλα λόγια αν ο Τραμπ καταλήξει κάποια στιγμή να ζηλέψει τον… Νίξον -και τότε το 1971 κανείς δεν πίστευε ότι μπορεί ενας πρόεδρος των ΗΠΑ να κάνει κάτι τέτοιο- και να βάλει χέρι στις στρόφιγγες αυτού του «εργαλείου», το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα θα χρειασθεί… αναπνευστήρα και οξυγόνο.
Βέβαια αυτό προϋποθέτει ότι ο Τραμπ θα ξαναπάρει τον έλεγχο της Fed ή έστω «θα πείσει» τον κ. Πάουελ ή όποιον τον αντικαταστήσει, να κάνει ότι του λέει.
Ασφαλώς θα μπορούσε να πεi κανείς ότι αυτή είναι μία φανταστική πιθανότητα, αν όχι κάτι εξωπραγματικό σαν ενδεχόμενο. Ναι; Τότε γιατί άρχισαν να εμφανίζονται στα διεθνή οικονομικά ΜΜΕ (π.χ. το Reuters) άρθρα για το πως θα μπορούσε να αλλάξει το καθεστώς των γραμμών δολαριακών Swaps της Fed;
Όλοι γνωρίζουμε ότι τέτοιες παρεμβάσεις μέσα από αυτά τα ΜΜΕ ποτέ δεν πέφτουν από τον ουρανό… και μάλιστα σε τέτοιες στιγμές.
Στο μεταξύ πάντως ας περιμένουμε την «παράσταση» της 2ας Απριλίου. Εχουμε χρόνο να ξαναμιλήσουμε για τα συναλλαγματικά Swaps της Fed, αν και ελπίζουμε να μη χρειασθεί.
