Η αλήθεια είναι ότι το χθεσινοβραδινό εκλογικό αποτέλεσμα (7.7.2024) στην Γαλλία από μόνο του δημιουργεί ένα ισχυρό «συμβάν» στην οικονομία της Ευρώπης με άμεσες συνέπειες για το ευρώ.
Για να εκτιμήσει όμως κανείς τις συνέπειες αυτής της … πρόσκρουσης ανάμεσα στο νέο «συμβάν» και την υπάρχουσα κατάσταση είναι αναγκαίο να αναγνωρισθεί η υπάρχουσα κατάσταση σαν τέτοια. Και αυτή η αναγνώριση αποκαλύπτει ένα ήδη επικίνδυνο περιβάλλον: η Ευρωζώνη έχει εισέλθει σε ένα πεδίο συρρίκνωσης της διαθέσιμης κεφαλαιακής επάρκειας από τις δύο βασικές πηγές, την δημοσιονομική και την νομισματική πολιτική.
Με άλλα λόγια η Ε.Ε. και η Ευρωζώνη έχουν ήδη εισέλθει σιωπηρά σε ένα πεδίο συρρίκνωσης τόσο της δημοσιονομικής χρηματοδότησης όσο και της νομισματικής, καθώς από 1.1.2025 :
- τίθεται σε εφαρμογή εκ νέου το Σύμφωνο Σταθερότητας που επιβάλει άμεσο έλεγχο των δημοσίων δαπανών που στην πλειονότητα των περιπτώσεων οδηγεί σε «πάγωμα» των δημοσίων δαπανών,
- η ΕΚΤ διακόπτει την έμμεση χρηματοδότηση των κρατικών χρεών με την παύση επανεπένδυσης των κεφαλαίων του PEPP.
Η τρίτη πηγή χρηματοδότησης ασφαλώς αφορά τις αγορές κεφαλαίων και συναλλάγματος. Των οποίων η συμπεριφορά από σήμερα το πρωί και με το γαλλικό εκλογικό αποτέλεσμα στο τραπέζι, είναι ανώφελο να διακινδυνεύσει κανείς προβλέψεις.
Πολύ περισσότερο να διακινδυνεύσει κανείς εκτιμήσεις για το ενδεχόμενο μαζικής χρηματοδότησης ή απόσυρσης από την ευρωοικονομία στην τρέχουσα κατάσταση, με την προοπτική των αμερικανικών επιτοκίων να κρέμεται κυριολεκτικά από το εκλογικό αποτέλεσμα του Νοεμβρίου…
Με αυτά τα δεδομένα η χρηματοδότηση της ευρωπαϊκής οικονομίας βρίσκεται μεταξύ «Σκύλλας και Χάρυβδης» έτσι κι αλλιώς από την 1.1.2025, πριν καν συνυπολογίσει κανείς τις επιπτώσεις από την αντίδραση των αγορών μετά από το γαλλικό εκλογικό αποτέλεσμα.
Τα δεδομένα είναι συγκεκριμένα.
Η Γαλλία ανεξαρτήτως σύνθεσης Κυβέρνησης βρίσκεται ήδη δέσμια της προειδοποίησης για το υπερβάλλον έλλειμμα και με το χρέος της να κινείται σε επίπεδα ανάλογα με εκείνα της Ιταλίας. Η γερμανική κυβέρνηση μόλις την περασμένη εβδομάδα κατέληξε στο σχέδιο προϋπολογισμού για το 2025 με σχεδόν «πάγωμα» των αποπληθωρισμένων δημοσίων δαπανών.
Για την Ιταλία το σχέδιο προϋπολογισμού για το 2025 προϋποθέτει μία «διόρθωση» (περικοπή) της τάξης των 20 δισ. ευρώ του τρέχοντος προϋπολογισμού πριν αντιμετωπισθεί το υπερβάλλον έλλειμμα εν όψη του 2025. Και όλα αυτά με ρυθμούς ανάπτυξης για το 2025 στις τρείς μεγαλύτερες οικονομίες υπο-πολλαπλάσιους του κόστους του χρήματος όπως ορίζεται από τα επιτόκια της ΕΚΤ.
Με αυτά τα δεδομένα η ΕΚΤ ακόμα και αν μειώσει μία ή δύο φορές ακόμα, δηλαδή 0,25% – 0,5% τα επιτόκια, θα συνεχίσει να δημιουργεί αρνητικό χρηματοδοτικό περιβάλλον, καθώς η μείωση του κόστους αναχρηματοδότησης του χρέους από τα επιτόκια, σκοντάφτει στις συνέπειες από την σταθερότητα της προοπτικής μείωσης της διαθέσιμης ρευστότητας, λόγω της απόσυρσης του PEPP από τις ευρωπαϊκές χρηματαγορές.
Με λίγα λόγια όσα πολύ φειδωλά θα προσφέρει με το ένα χέρι, με την μείωση μικρότερη ή μεγαλύτερη των επιτοκίων θα τα παίρνει πίσω με το άλλο, καθώς θα αποσύρεται από τις αγορές ευρωπαϊκού χρέους με την λήξη της επανεπένδυσης των κεφαλαίων του PEPP.
Και για να μη ξεχνιόμαστε πρόκειται για περισσότερα από 3 τρισ. ευρώ κρατικών ομολόγων τα οποία με την λήξη τους θα πρέπει, είτε να καλύπτονται από τις αγορές, είτε να οδηγούν – αν οι αγορές δεν το κάνουν και ψάχνουν αλλού για αποδόσεις – σε αυξήσεις του κόστους αναχρηματοδότησης του δημόσιου και κατά συνέπεια και του ιδιωτικού χρέους.
Κάπου εκεί είναι που καιροφυλακτεί ο κίνδυνος του κατακερματισμού της ευρωπαϊκής αγοράς ομολόγων για τον οποίο είχε δημιουργηθεί το PEPP που τώρα αποσύρεται… Και για όσους υποστηρίξουν πως «ναι μεν αλλά» η ΕΚΤ έχει ήδη δημιουργήσει ένα εναλλακτικό εργαλείο παρέμβασης (TPI) στην θέση του PEPP, να υπενθυμίσουμε ότι ο κ. Λίντνερ, ο γερμανός ΥΠΟΙΚ, απείλησε ευθέως πριν από δέκα ημέρες ότι η Γερμανία θα κινηθεί αμέσως εναντίον της ΕΚΤ σε περίπτωση που η αυτή επιχειρήσει να «σώσει» με το TPI τα γαλλικά ομόλογα. Και για να είναι απολύτως πειστικός, επαναβεβαίωσε στο σχέδιο προϋπολογισμού του 2025 την ενεργοποίηση του περιβόητου συνταγματικού «φρένου στο χρέος».
Κάπως έτσι έχουν τα πράγματα από σήμερα το πρωί, όταν οι ευρωπαϊκοί θεσμοί και οι αγορές θα επιχειρήσουν να συνεκτιμήσουν τις συνέπειες του χθεσινού εκλογικού αποτελέσματος στην Γαλλία…
