Τελικά τα επιτόκια θα μειωθούν ή όχι; Οι κεντρικοί τραπεζίτες και ειδικά αυτοί των οποίων η γνώμη «μετράει», όπως π.χ. του επικεφαλής της Fed του κ. Πάουελ, σε αλλεπάλληλες δηλώσεις τους, είναι μία …ζεστό μία κρύο.
Ο λόγος αυτής της αβεβαιότητας έχει να κάνει με το γεγονός ότι ο πληθωρισμός, ενώ φαίνεται να κινείται εδώ και μερικούς μήνες προς τα κάτω, τώρα εξ αιτίας του νέου κύκλου των γεωπολιτικών αναταράξεων αντιμετωπίζει το ενδεχόμενο αναστροφής της τάσης του από τα ενεργειακά προϊόντα.
Το πετρέλαιο ήδη αγγίζει τα 90 δολάρια παρά το γεγονός ότι το δολάριο – στο οποίο τιμολογούνται τα ενεργειακά προϊόντα – παραμένει σχετικά σταθερό έναντι των άλλων νομισμάτων.
Έναντι των άλλων νομισμάτων ναι, όχι όμως και του χρυσού που ήδη έχει ξεπεράσει τα 2300 δολάρια η ουγκιά (!), πράγμα που σημαίνει ότι αυτό που ζούμε είναι μία σχεδόν οριζόντια «αόρατη» νομισματική υποτίμηση.
Τι ακριβώς συμβαίνει όμως πάλι με το πετρέλαιο;
Μία η ανατίναξη της ιρανικής πρεσβείας στην Δαμασκό και η συνακόλουθη απειλή της Τεχεράνης για αντίποινα, μία η ανατίναξη της τρίτης μεγαλύτερης πετρελαιοπαραγωγικής μονάδας στην Ρωσία από τα ουκρανικά ντρόνς, φαίνεται να τροφοδοτούν ένα νέο κύκλο ήδη υψηλής έντασης στην ενεργειακή κρίση.
Το πετρέλαιο έχει πάρει τον δρόμο για να ξεπεράσει τα 90 δολάρια με κατεύθυνση τα … 100, όπως έχουν αρχίσει να «βλέπουν» ορισμένοι αναλυτές του χώρου.
Η εκτίμηση αυτή συνεπικουρείται από το γεγονός ότι πέρα από τις οικονομίες της Ε.Ε., όλες οι άλλες δεν φαίνεται να αντιμετωπίζουν κίνδυνο ανώμαλης «προσγείωσης» και μειωμένων ενεργειακών αναγκών, τουλάχιστον όχι άμεσα.
Όχι άδικα ορισμένες εκτιμήσεις σε διεθνή οικονομικά ΜΜΕ θυμίζουν ότι οι πιέσεις αυτές «μοιάζουν» πολύ με τους κύκλους αναθέρμανσης των πληθωριστικών πιέσεων την δεκαετία του 70’, σαν συνέπεια των γεωπολιτικών αναταράξεων της εκρηκτικής εκείνης δεκαετίας.
Μιας δεκαετίας με δύο πολέμους στην Μέση Ανατολή, μία τεράστιας σημασίας γεωπολιτική ανατροπή στο Βιετ-Νάμ και μεγάλες οικονομικές και πολιτικές ανατροπές στην Ευρώπη.
Σήμερα η Ευρωζώνη «ζει» δύο πολέμους, ένα μέσα στο έδαφός της και ένα στην γειτονιά της, από την οποία εξαρτάται ενεργειακά, πέρα από τα δικά της εγχώρια οικονομικά και πολιτικά προβλήματα.
Με δύο σημαντικές όμως διαφορές τότε και τώρα.
Η μία διαφορά έχει να κάνει με τα ανατολικά της σύνορα.
Η υπέρμαχη της «κοινωνικής και πολιτικής συμβίωσης» ΕΣΣΔ, έχει αντικατασταθεί από ένα καθεστώς που τα παίζει όλα για την επιβίωσή του.
Η δεύτερη διαφορά έχει να κάνει με το γεγονός ότι η πλειονότητα της οικονομικής Ευρώπης έχει στοιχηθεί πίσω από το Ευρώ.
Μέσα σ’ αυτό το περιβάλλον η μείωση ή όχι των επιτοκίων, έχοντας εξαρτηθεί από την ΕΚΤ (η μείωση των επιτοκίων) από τα επίπεδα των τιμών, είναι εξαιρετικά ευάλωτη, στο τι θα συμβεί με το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο. Δύο προϊόντα τα οποία η Ε.Ε. «εισάγει» και δεν παράγει παρά ελάχιστα.
Το ότι τα πληρώνει με Ευρώ είναι ένα μεγάλο πλεονέκτημα, όσο αυτό είναι σε μία περίπου σταθερή σχέση με το δολάριο.
Και εδώ ερχόμαστε στην καρδιά του προβλήματος, καθώς η μείωση των επιτοκίων σημαίνει αποδυνάμωση του ευρώ…
Μπορεί η ΕΚΤ να αναλάβει αυτή την «ευθύνη», δηλαδή να προχωρήσει σε μείωση των επιτοκίων που θα οδηγήσει σε αποδυνάμωση και διολίσθηση της συναλλαγματικής ισοτιμίας του Ευρώ, δηλαδή σε ενίσχυση των πληθωριστικών πιέσεων, ιδιαίτερα εξ αιτίας του πετρέλαιου και του φυσικού αερίου;
Η ερώτηση και η απάντηση μοιάζουν με φαύλο κύκλο από τον οποίο η ΕΚΤ δεν φαίνεται να έχει διέξοδο, ειδικά αν επιβεβαιωθούν και επιμένουν οι εντάσεις από τις τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου τους επόμενους μήνες.
Ας μη ξεχνάμε ότι η Ε.Ε. σήμερα αγοράζει πλέον φυσικό αέριο κατά βάση από τις ΗΠΑ σε ακριβότερες τιμές από εκείνες που το προμηθευόταν από την Ρωσία. Όπως και το πετρέλαιο…
Σε ένα τέτοιο περιβάλλον δεν είναι άδικο να αμφιβάλει κανείς για το πόσο ικανή είναι η ΕΚΤ να προχωρήσει τον Ιούνιο σε μείωση των επιτοκίων.
Η ύπαρξη του Ευρώ είναι πράγματι μία μεγάλη διαφορά από την δεκαετία του 70’ για την Ευρώπη.
Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι μπορεί να είναι «εργαλείο» αποτελεσματικό για την ΕΚΤ, όσο το δολάριο για την Fed…
