Οι περισσότεροι άνθρωποι, τουλάχιστον μία φορά, έχουν ακολουθήσει κάποια δίαιτα, προσπαθώντας να χάσουν γρήγορα τα περιττά κιλά τους. Κάποιοι από αυτούς τα κατάφεραν καλά, κάποιοι άλλοι, όμως, όχι απόλυτα.
Οι περισσότεροι δυσκολεύονται να διατηρήσουν το βάρος που χάνουν. Σ’ αυτό το φαινόμενο υπάρχουν πολλοί παράγοντες που παίζουν ρόλο.
Τα πιο σημαντικά λάθη που κάνουν όσοι άνθρωποι ακολουθούν κάποιο πρόγραμμα δίαιτας είναι τα εξής:
1. Πολλοί πιστεύουν ότι η δίαιτα είναι στέρηση γεύσεων. Η δίαιτα έχει ενοχοποιηθεί για μονοφαγία από διάφορα έντυπα και περιοδικά. Τα συναισθήματα που προκαλούνται σε ένα άτομο που ακολουθεί ένα πρόγραμμα διατροφής, το οποίο περιλαμβάνει τρόφιμα της αρεσκείας του, είναι τύψεις και ενοχές, γιατί τρώει απαγορευμένες (θεωρητικά) γεύσεις για τον ίδιο. Αυτό συχνά έχει ως επακόλουθο να στερείται γεύσεις που του αρέσουν ή να τρώει αναγκαστικά φαγητά που δεν επιθυμεί.
2. Τρώνε διαφορετικά φαγητά απ’ ό, τι συνήθως, δημιουργώντας πρόβλημα και στους ίδιους και στην υπόλοιπη οικογένεια, εάν υπάρχει. Πιστεύοντας ότι η δίαιτα περιλαμβάνει μόνο ψητά ή βραστά φαγητά, αναγκάζονται και μαγειρεύουν διαφορετικά από τις καθημερινές τους διατροφικές συνήθειες. Αυτό έχει μεγάλες επιπτώσεις σε διάφορους τομείς, όπως την ψυχολογία τους, την έλλειψη χρόνου, αλλά και τον προϋπολογισμό τους. Εάν πρόκειται για γυναίκα με οικογένεια, δεν είναι εύκολο να μαγειρεύει δύο και τρία φαγητά στη διάρκεια της ημέρας, ιδιαίτερα εάν δουλεύει. Εάν είναι γυναίκα ή άνδρας που μένουν μόνοι, δεν είναι εύκολο κάθε μέρα να μαγειρεύει διαφορετικό φαγητό.
3. Συνηθίζουν να αλλάζουν τα ωράριά τους για το χρονικό διάστημα που κάνουν δίαιτα. Έχοντας στο μυαλό τους τα κλασικά καθορισμένα γεύματα, που υπήρχαν στο παρελθόν, συχνά αποφασίζουν να αλλάξουν τα ωράριά τους, ακόμα και αν δεν τους βολεύουν. Παίρνουν μαζί τους φαγητό από το σπίτι (στην καλύτερη των περιπτώσεων) ή μένουν εντελώς νηστικοί μέχρι το επόμενο γεύμα τους. Αυτό έχει ως συνέπεια να κουράζονται ψυχολογικά από την υποχρεωτική αλλαγή στη ζωή τους ή να εξουθενώνεται ο οργανισμός τους. Το αποτέλεσμα αργότερα, όμως, είναι να ξαναεπιστρέφουν στα προηγούμενα γεύματα που τους βόλευαν, λόγω ωραρίου δουλειάς και τρόπου ζωής, αλλά με τις λάθος διατροφικές συνήθειες που είχαν και πριν. Μαθηματικά αποδεδειγμένα το βάρος σταδιακά επιστρέφει και μαζί με αυτό και η ψυχολογική φόρτιση της άκαρπης προσπάθειας.
4. Ακολουθούν δίαιτες από περιοδικά ή από άλλους. Πολύ συχνό φαινόμενο είναι να ακολουθούν οι ενδιαφερόμενοι δίαιτες που διαβάζουν σε περιοδικά ή που έκαναν φίλοι ή φίλες τους. Δεν υπολογίζουν έτσι, τις δικές τους καθημερινές ανάγκες, οι οποίες είναι διαφορετικές από άτομο σε άτομο, αφού η κάθε δίαιτα είναι εξατομικευμένη. Δεν μπορούν να προγραμματίσουν σωστά τον χρόνο των γευμάτων τους, αφού δεν είναι η δίαιτα σχεδιασμένη γι’ αυτούς. Δεν υπολογίζονται και οι διατροφικές τους συνήθειες ή απέχθειες. Καταλήγουν να τρώνε φαγητά που δεν τους αρέσουν και, αφού σταματήσει η υποχρεωτική στέρηση, καταφεύγουν με βουλιμικές κρίσεις στις γεύσεις που στερηθήκαν.
5. Κάνουν πολύ αυστηρές δίαιτες για να έχουν γρήγορη απώλεια βάρους. Πιστεύουν ότι ακολουθώντας μια αυστηρή δίαιτα, θα έχουν μεγαλύτερη απώλεια βάρους. Μπροστά στο «όφελος» της απώλειας, δεν υπολογίζουν τις αρνητικές συνέπειες στον οργανισμό τους. Δεν υπολογίζουν τον κίνδυνο να ξαναπάρουν τα κιλά που έχασαν, και μάλιστα διπλά, κατάσταση πολύ συνηθισμένη.
6. Κουράζονται εύκολα, αφού θέλουν να αλλάξουν τις συνήθειές τους σε μια νύχτα, με ένα μαγικό ραβδί. Πρέπει όλοι οι ενδιαφερόμενοι να συνειδητοποιήσουν ότι το βάρος τους δεν το απέκτησαν σε μία μέρα. Αντίστοιχα δεν μπορούν και να το χάσουν σε μία νύχτα. Πρέπει να δέχονται το γεγονός ότι μπορεί, για ένα μικρό χρονικό διάστημα, μια δίαιτα να μην αποδώσει το αναμενόμενο επιθυμητό αποτέλεσμα. Δεν πρέπει να απογοητεύονται με την πρώτη μικρή δυσκολία. Η επιμονή και η σωστή προσπάθεια θα τους οδηγήσουν στην προσδοκία τους.
7. Χάνουν τις κοινωνικές τους επαφές. Θεωρώντας συχνά δεδομένο το γεγονός της στέρησης μιας δίαιτας, δεν απολαμβάνουν τις κοινωνικές τους υποχρεώσεις, ιδιαίτερα αυτές που ακολουθούνται από γεύμα ή δείπνο. Νιώθουν άβολα πολλές φορές, όταν μπροστά σε άλλους πρέπει να δώσουν αναφορά ότι κάνουν δίαιτα και ότι δεν μπορούν να φάνε ότι οι υπόλοιποι. Έτσι προτιμούν να μη βγουν από το σπίτι τους και να κλειστούν στον εαυτό τους.
8. Συγκρίνουν την απώλεια του βάρους τους με άλλους. Μια πολύ συχνή πρόταση που ακούμε εμείς οι διαιτολόγοι στο γραφείο μας είναι η εξής: «Γιατί εγώ έχασα λιγότερο από τη γειτόνισσα μου στο ίδιο χρονικό διάστημα;». Πρέπει να δεχόμαστε τον ρυθμό απώλειας του οργανισμού μας και να μην προσπαθούμε να πιέσουμε μια κατάσταση, η οποία θα γυρίσει εναντίον μας. Δεν πρέπει να απογοητευόμαστε.
9. Τρώνε λιγότερο απ’ ότι αναγράφεται στη δίαιτά τους. Από την μεγάλη τους ανυπομονησία να χάσουν βάρος, οδηγούνται σε γνωστά λάθη του στιλ:- Εάν φάω το μισό φαγητό απ’ αυτό που μου έγραψε, θα χάσω τα διπλά κιλά. /- Πως θα χάσω βάρος αφού συνολικά στη διάρκεια της ημέρας τρώω περισσότερα γεύματα απ’ ό,τι έτρωγα; /- Δεν θα πειράξει εάν δεν φάω τα ενδιάμεσα γεύματα, αφού θα πάρω λιγότερες θερμίδες.
Με αυτές τις χαρακτηριστικές εκφράσεις, αναγνωρίζουμε την άγνοια που υπάρχει σε θέματα διατροφής και φυσικά στον σωστό τρόπο απώλειας βάρους.
10. Πολλοί δεν κάνουν συντήρηση. Επιτέλους! Ήρθε το αναμενόμενο αποτέλεσμα της απώλειας βάρους. Και τώρα; Πόσες φορές θα πρέπει να ξαναπροσπαθήσετε για να ξαναχάσετε τα κιλά σας και να καταλάβετε, ότι ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της δουλειάς βρίσκεται στη συντήρηση; Η συντήρηση πρέπει να γίνεται για να μάθετε να τρώτε σωστά, τις γεύσεις και τα φαγητά που επιθυμείτε, αποκτώντας καλές και ισορροπημένες διατροφικές συνήθειες. Να μάθετε να χαίρεστε το φαγητό, χωρίς τύψεις και ενοχές.
Επιμέλεια:
Κάτσικα Αθηνά
Διαιτολόγος – Διατροφολόγος
Μέλος Ινστιτούτου Διατροφικών Μελετών & Ερευνών (Ι.Δ.Μ.Ε.)