Οι ιστορίες των τριών πινάκων που έκαναν φτερά από την Εθνική Πινακοθήκη

Πάμπλο Πικάσο (Γυναικείο Κεφάλι, 1939)

Ποιος δεν τον ξέρει; Ένας από τους σπουδαιότερους ζωγράφους της Ιστορίας, ένας καλλιτέχνης που δε δίστασε να πειραματιστεί, να τσαλακωθεί, να τοποθετηθεί ακόμη και πολιτικά μέσα από τους πίνακές του.

Το 1939 ζωγράφισε τον πίνακα που κλάπηκε τα ξημερώματα από την Εθνική Πινακοθήκη: το Γυναικείο κεφάλι. Ήταν ένα θέμα φετίχ για τον Πικάσο. Λάτρευε άλλωστε τις γυναίκες. Και πέρασαν πολλές από τη ζωή του.

Ήταν ένα έργο αφιερωμένο σε μια από τις πιο έντονες γυναίκες που γνώρισε: τη Ντόρα Μααρ. Μια Γαλλίδα φωτογράφο, από πατέρα Κροάτη, Γαλλίδα μητέρα, που μεγάλωσε στην Αργεντινή. Γνωρίστηκαν τον Ιανουάριο του 1936 στο (ιστορικό πια) καφέ Deux Margots στην Saint-Germain-des-Prés του Παρισιού. Τις… συστάσεις έκανε ο Πολ Ελιάρ, διάσημος ποιητής.

Τον γοήτευσε η ομορφιά της και η τέλεια γνώση των ισπανικών της. Η σχέση τους κράτησε εννέα χρόνια. Σε αυτό το διάστημα της χάρισε δεκάδες πορτρέτα όπως αυτό που βρισκόταν στην Εθνικής Πινακοθήκη.
Το συγκεκριμένο έργο αποφάσισε να το δωρίσει ο ίδιος στην Ελλάδα, σαν τιμητική προσφορά για τη γενναία αντίσταση του κατά την διάρκεια της ναζιστικής κατοχής.

Η Μααρ έγινε παγκοσμίως γνωστή γιατί αποτύπωσε με το φωτογραφικό της φακό όλη τη φάση της δημιουργίας της Γκερνίκα, ένα από τα σημαντικότερα και πιο γνωστά έργα του Πικάσο, που απεικονίζει τον βομβαρδισμό και τη σφαγή της ομώνυμης ισπανικής πόλης από τις Ναζιστικές δυνάμεις. Αρνήθηκε να εκθέσει το δημιούργημά του στην Ισπανία έως ότου να «πέσει» τη δικτατορία του Φράνκο. Η Γκερνίκα επέστρεψε τελικά στη γενέθλια γη του Πικάσο το 1981.

Πιετ Μοντριάν (Ανεμόμυλος, 1905)

Κορυφαίος εκπρόσωπος του De Steil, του κινήματος αφηρημένης τέχνης, ο Πιετ Μοντριάν άρχισε να ασχολείται με τη ζωγραφική στα 14 του χρόνια. Σε ηλικία 20 ετών, το 1892 και ενώ ήταν καθηγητής σχεδίου σε σχολείο μέσης εκπαίδευσης, αποφάσισε να παρατήσει τα πάντα και να γραφτεί στη μεγάλη Βασιλική Ακαδημία Καλών Τεχνών του Άμστερνταμ.

Όταν «μυήθηκε» στο κίνημα των Ιλουμινιστών, Μόντριαν άρχισε να χρησιμοποιεί περισσότερατα βασικά χρώματα (κόκκινο, κίτρινο και μπλε), με τον Ανεμόμυλο στο φως του ήλιου, το έργο που κλάπηκε από την Εθνική Πινακοθήκη τα ξημερώματα, να είναι από τα πιο χαρακτηριστικά.
Ο Ανεμόμυλός του αγοράστηκε το 1963 από τον Αλέξανδρο Παππά, ο οποίος στη συνέχεια το δώρισε Εθνική Πινακοθήκη.

Η προσχώρησή του στη Θεοσοφική Εταιρία τον Μάιο του 1909 «σημάδεψε» το έργο του, με περισσότερη φιλοσοφική αναζήτηση.

Μια έκθεση κυβισμού στο Άμστερνταμ το 1911 τον συναρπάζει και ένα χρόνο μετά επισκέπτεται στο Παρίσι, όπου γνωρίζει τον Πικάσο, τον Μπρακ και τον Σεζάν. Όμως σύντομα θα στραφεί σε άλλες αναζητήσεις.

Εγκαταλείπει την Ευρώπη λίγο πριν ξεσπάσει ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος και μετακομίζει στη Νέα Υόρκη, όπου έμεινε ως το τέλος της ζωής του, την 1η Φεβρουαρίου του 1944.

Γκιγιέρμο Κάτσια (Άγιος Ντιέγκο δε Αλκάλα)

Τον αποκαλούσαν il Moncalvo και ήταν γνωστός για τα έργα που είχαν θρησκευτικό θέμα. Ο Άγιος Ντιέγκο της Αλκάλα είναι ένα ημιτελές σχέδιο του Κάτσια. Πρόκειται για ένα σχέδιο σε χαρτί, άγνωστο πότε το έκανε ο διάσημος Ιταλός ζωγράφος.

Απεικονίζει τον Άγιο Ντιέγκο, με ένα σταυρό στα χέρια, να κοιτά την Αγία Τριάδα αλλά τα σύμβολα του πάθους. Το σκίτσο έφτασε στα χέρια του Γρηγορίου Μαρασλή, ο οποίος και το δώρισε στην Εθνική Πινακοθήκη λίγο πριν από το θάνατο του, το 1907.

Ο Μονκάλβο άρχισε να ζωγραφίζει στο Μιλάνο αλλά στη συνέχεια εργάστηκε σε πολλές ιταλικές πόλεις, όπως η Πάβια, την Καζάλε, τη Νοβάρα, την Αλεσσάντρια, το Τορίνο και τη Γένοβα. Κορυφαίο έργο του θεωρείται η Αποκαθήλωση, που βρίσκεται στην εκκλησία του San Gaudenzio στη Νόβαρα.