Τον κώδωνα του κινδύνου κρούουν οι επιστήμονες και στα ελληνικά νοσοκομεία μετά την έξαρση του πολυανθεκτικού μύκητα Candida Auris στις ΗΠΑ.
Στη διεθνή επιστημονική κοινότητα υπάρχει έντονη ανησυχία μετά τον τριπλασιασμό των κρουσμάτων του πολυανθεκτικού μύκητα Candida Auris, που ενδημεί στα νοσοκομεία, δεν ανταποκρίνεται στα διαθέσιμα αντιβιοτικά και αποβαίνει θανατηφόρος στο 60% των περιπτώσεων.
Ωστόσο, στα νοσοκομεία του ΕΣΥ – σύμφωνα με επίσημα στοιχεία του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) – η Candida Auris καταλαμβάνει μόλις το 4,4% των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων. Ενώ στο 40%, κυριαρχούν η κλεμπσιέλλα και το Αcinetobacter, το οποίο ταξινομείται στα πανανθεκτικά παθογόνα που δεν υποχωρούν σε καμία θεραπεία και αντιβιοτικό.
Τους κινδύνους για τους ασθενείς και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι γιατροί στη διαχρονική μάχη τους με τις ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις, περιγράφει στο iatropedia.gr, η Καθηγήτρια Εντατικής Θεραπείας και Διευθύντρια της Πανεπιστημιακής ΜΕΘ του Nοσοκομείου Νοσημάτων Θώρακος “Η Σωτηρία”, Αντωνία Κουτσούκου.
“Προφανώς υπάρχει ανησυχία, γιατί όταν διασπείρεται ένα μικρόβιο ή ένας μύκητας καινούργιος όπως ο μύκητας Candida Auris, προστίθεται σε όλα εκείνα που μας απειλούν. Υπάρχουν πολλά πολυανθεκτικά, αλλά και πανανθεκτικά μικρόβια, για τα οποία δεν έχουμε καμία αγωγή και κανένα φάρμακο. Όταν λοιπόν ο αριθμός των “κακών” μικροβίων αυξάνει, αυτό είναι κομμάτι ανησυχίας, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία”, τονίζει.
Σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΕΟΔΥ, Θεοκλή Ζαούτη, το μεγαλύτερο πρόβλημα στην Ελλάδα προέρχεται από τα υπόλοιπα πολυανθεκτικά μικρόβια και όχι από τον μύκητα Candida Auris:
“Όντως βλέπουμε την Candida Auris να έχει εμφανιστεί, όπως σε άλλες χώρες, αλλά ακόμα είναι σε ένα χαμηλό ποσοστό στα νοσοκομεία μας”, υπογράμμισε μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Όπως επισήμανε μάλιστα ο πρόεδρος του ΕΟΔΥ, ο συγκεκριμένος μύκητας μπορεί να προκαλέσει λοίμωξη σε σοβαρά πάσχοντες ασθενείς, όπως είναι οι νοσηλευόμενοι σε ΜΕΘ, άτομα σε ανοσοκαταστολή και γενικότερα άτομα σε μακρόχρονη νοσηλεία.
Μιλώντας στο iatropedia.gr τις προηγούμενες μέρες, η oμότιμη Καθηγήτρια Παθολογίας Λοιμωξιολογίας, Ελένη Γιαμαρέλλου, υπογράμμισε πως ο μύκητας C.A. αυξάνει την πιθανότητα θανάτου στους ανθρώπους αυτούς:
“Είναι αλήθεια πως αυξάνουν τα περιστατικά διεθνώς. Κι αυτό είναι ανησυχητικό. Γιατί ή δεν το πιάνει και δεν το καταστρέφει τίποτα, ή το πιάνουν μόνο πολύ λίγα αντιβιοτικά. Αν το έχεις στο δέρμα σου δεν κινδυνεύεις. Αν το έχεις, όμως, στα ούρα σου και μπει στο αίμα σου και κάνεις ουρολοίμωξη πεθαίνεις. Έχεις μεγάλη πιθανότητα θανάτου”, σημειώνει.
Candida Auris και άλλα παθογόνα στη ΜΕΘ του “Σωτηρία”
Στο Νοσοκομείο “Σωτηρία” και τη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) έχουν εντοπιστεί μέσα στον τελευταίο χρόνο αρκετές περιπτώσεις μολύνσεων με Candida Auris.
“Τον τελευταίο χρόνο έχουμε αποικισμό με Candida Auris αλλά δεν είχαμε ιδιαίτερα προβλήματα. Αντίθετα είχαμε νόσο από κλεμπσιέλλες και Acinetobacter πανανθεκτικά, που μας προκάλεσαν τεράστιο πρόβλημα. Το Acinetobacter θα σε σκοτώσει, όμως, το Candida Auris, νομίζω σε σκοτώνει λιγότερο”, λέει η κυρία Κουτσούκου.
Σύμφωνα με τη Διευθύντρια της Πανεπιστημιακής ΜΕΘ του “Σωτηρία”, πιο επικίνδυνα αποδείχθηκαν τα άλλα παθογόνα που κατακλύζουν τις ΜΕΘ του ΕΣΥ.
O μύκητας Candida Auris στην κλινική πράξη, δεν φαίνεται να είναι τόσο θανατηφόρος όσο η κλεμπσιέλλα και το Acinetobacter, όπως λέει:
“Μέχρι τώρα δεν έχουμε δει το Candida Auris να είναι τόσο θανατηφόρο που να μας τρομάζει περισσότερο απ΄ότι μας τρομάζουν τα άλλα. Υπάρχουν πολλά και πολυανθεκτικά μικρόβια στο νοσοκομείο και κυρίως στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας. Η εμπειρία έχει δείξει ότι δεν είναι τόσο θανατηφόρος μύκητας, ώστε να συμμεριζόμαστε την ανησυχία του CDC”, σημειώνει η Καθηγήτρια κ. Κουτσούκου.
Σωτηρία Κουτσούκου: Ελλιπή μέτρα και έλλειψη προσωπικού
Οι κοινόχρηστες επιφάνειες του νοσοκομείου, αλλά και οι ίδιοι οι ασθενείς μπορεί να αποτελέσουν φορείς της Candida Auris, αλλά και όλων των ενδονοσοκομειακών μικροβίων.
Ως εκ τούτου, όπως παραδέχεται ο Θεοκλής Ζαούτης, η πρόληψη και οι κανόνες υγιεινής των χεριών από τα μέλη του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού, ο σχολαστικός καθαρισμός των επιφανειών και εφαρμογή ορθών πρακτικών στη διαχείριση των ασθενών, είναι κρίσιμης σημασίας για τον έλεγχο των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων.
“Η εφαρμογή των μέτρων θα επηρεάσει όχι μόνο την Candida Auris, αλλά θα μας προστατεύσει και από τα άλλα πιο συχνά ενδονοσοκομειακά μικρόβια, τα οποία ως γνωστόν ταλανίζουν τα ελληνικά νοσοκομεία”, ανέφερε ο πρόεδρος του ΕΟΔΥ.
Σύμφωνα με τη Διευθύντρια της ΜΕΘ του “Σωτηρία” ωστόσο, στα υποστελεχωμένα από προσωπικό δημόσια νοσοκομεία δεν ευνοείται η σωστή εφαρμογή των κανόνων υγιεινής, για τη διαχείριση των λοιμώξεων από τα πολυανθεκτικά μικρόβια.
“Δεν μπορεί ο νοσηλευτής που νοσηλεύει τον άρρωστο με την Candida Auris, να νοσηλεύει και τον διπλανό. Η Candida Auris θέλει απομόνωση. Απομόνωση σημαίνει ο άρρωστος να έχει το δικό του νοσηλευτή, σε 24ωρη βάρδια. Τρεις νοσηλευτές το 24ωρο δηλαδή. Αυτό ήταν το warning του CDC: ότι είναι εύκολα μεταδοτικός μύκητας και δεν φεύγει εύκολα. Σκεφτείτε λοιπόν τώρα αν ένας νοσηλευτής έχει τρεις ή τέσσερις αρρώστους τη νύχτα. Πώς θα προσπαθήσει να μην αποικήσει τους διπλανούς από τον άρρωστο που έχει Auris;”, λέει η Αντωνία Κουτσούκου.
Η πρόσφατη εγκύκλιος της αναπληρώτριας Υπουργού Υγείας, Μίνας Γκάγκα, που μείωσε από τους 6 (εισήγηση του ΚΕΣΥ) στους 3 τους νοσηλευτές ανά κλίνη ΜΕΘ, θέτει επιπλέον εμπόδια στη σωστή διαχείριση των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων, προσθέτει η Καθηγήτρια.
“Σύμφωνα με την εγκύκλιο που υπέγραψε η αναπληρώτρια Υπουργός, οι Μονάδες πρέπει να έχουν τρεις νοσηλευτές για κάθε κλίνη, που είναι το ελάχιστο. Το ΚΕΣΥ είχε προτείνει 6 νοσηλευτές, αλλά ούτε τρεις δεν έχουμε. Για ψάξτε στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας, οι οποίες ενισχύθηκαν – υποτίθεται – με την πανδημία, ποια Μονάδα έχει τρεις νοσηλευτές ανά κλίνη; Δηλαδή, αν έχεις 50 κλίνες πρέπει να έχεις 150 νοσηλευτές. Κι αν έχεις 17 κλίνες που έχω εγώ, πρέπει να έχεις 51 νοσηλευτές. Μα εμείς έχουμε μόλις 35. Αυτούς τους ελάχιστους νοσηλευτές, πώς θα τους βάλεις να κάνουν υγιεινή των χεριών και να προλάβουν τη μετάδοση των λοιμώξεων;”, τονίζει η Διευθύντρια της Πανεπιστημιακής ΜΕΘ του “Σωτηρία”.
Κατάχρηση αντιβιοτικών και ελλείψεις στα αντιδραστήρια
Ανάμεσα στους λόγους για τους οποίους η Ελλάδα παραμένει στις πρώτες θέσεις των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων, αλλά και της υπερκατανάλωσης αντιβιοτικών -παρά το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια εφαρμόστηκε έλεγχος στη συνταγογράφηση τους- είναι και η πρόσφατη πανδημία.
“Έγινε πράγματι μια προσπάθεια για τον έλεγχο της συνταγογράφησης, έχετε δίκιο, αλλά δεν ξέρω πόσο έχει αποδώσει αυτή η προσπάθεια”, σχολιάζει η Καθηγήτρια Εντατικής Θεραπείας και εξηγεί:
“Να σας πω πολύ απλά, πως στη διάρκεια της πανδημίας δεν υπήρχε άρρωστος που είχε κορονοϊό και δεν έπαιρνε αντιβιοτικά από τους ίδιους τους εξωνοσοκομειακούς γιατρούς. Που όλοι ξέρουμε πως ο ιός δεν ανταποκρίνεται στα αντιβιοτικά”, τονίζει η κα. Κουτσούκου και προσθέτει πως παρά την προσπάθεια, είναι πολλά βήματα που πρέπει να γίνουν για τον έλεγχο της χορήγησης ακόμη και των νοσοκομειακών φαρμάκων.
“Χρειάζονται κλινικοί μικροβιολόγοι να συμμετέχουν στην αντιμετώπιση των ασθενών και πολλά άλλα”, λέει.
Και σαν να μην έφτανε η έλλειψη προσωπικού, πολύ συχνά λείπουν από τα νοσοκομεία ακόμη και τα αντιδραστήρια, τα οποία απαιτούνται για να υποβάλλουν οι γιατροί σε γρήγορα τεστ τους ασθενείς και να καταλήγουν έγκαιρα στην ενδεδειγμένη θεραπεία για τα ενδονοσοκομειακά παθογόνα.
“Τι συζητάμε τώρα; Όταν το νοσοκομείο δεν έχει καν αντιδραστήρια για να δεις από τι είναι αποικισμένος ο άρρωστος και περιμένεις τρεις μέρες να βγει η καλλιέργεια, τί κάνεις; Του δίνεις αντιβιοτικά. Γιατί αυτό μόνο έχεις να δώσεις και φοβάσαι να μην εξελιχθεί και δίνεις ‘εμπειρική αγωγή’. Αυτό συμβάλλει στην κατάχρηση των αντιμικροβιακών. Άρα δεν είναι μόνο το προσωπικό για τον έλεγχο των λοιμώξεων, αλλά σίγουρα είναι ένα πάρα πολύ σημαντικό στοιχείο”, καταλήγει η Καθηγήτρια Αντωνία Κουτσούκου.
Ρεπορτάζ: Γιάννα Σουλάκη / Πηγή: iatropedia.gr
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232163