Η οικονομική διαχείριση αποτελεί και το 2012 το μεγαλύτερο ποσοστό των υποθέσεων ανά θεματική κατηγορία, που διερεύνησε ο γενικός επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης (ΓΕΔΔ). Όσον αφορά την κατάταξη των υποθέσεων ανά δημόσιο φορέα, την πρωτιά κρατά και φέτος η Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση, που κοινοποιήθηκε σήμερα, τη μεγαλύτερη θεματική κατηγορία αποτελούν οι υποθέσεις οικονομικής διαχείρισης (38%) και ακολουθούν τα πολεοδομικά θέματα (14,3% των υποθέσεων), διάφορα ζητήματα λειτουργίας των δημόσιων υπηρεσιών (13,4 %), παράβαση διοικητικών διαδικασιών (8,3%) και άλλες κατηγορίες με μικρότερα ποσοστά.
Όσον αφορά τους ελέγχους ανά φορέα, οι δήμοι αποτελούν το επίκεντρο του ελέγχου στο 35,9% των υποθέσεων. Αυτό, όπως και πέρσι, μπορεί να εξηγηθεί και από τη μεταφορά στους ΟΤΑ α’ βαθμού αρμοδιοτήτων και υπηρεσιών που απασχολούν την καθημερινότητα των πολιτών. Με πολύ μικρότερα ποσοστά, ακολουθούν οι δημόσιες υπηρεσίες (18,1%) και οι εποπτευόμενοι ιδιωτικοί φορείς (13,7%).
Όσον αφορά τη γεωγραφική διασπορά, το μεγαλύτερο ποσοστό των υποθέσεων εντοπίζεται στην Περιφέρεια Αττικής (37,1%) που συγκεντρώνει την πλειονότητα των υπηρεσιών, αλλά και του πληθυσμού. Οι άλλες περιφέρειες ακολουθούν με πολύ μικρότερα ποσοστά, μεταξύ των οποίων τα υψηλότερα ποσοστά συγκεντρώνουν η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας (9,1%) και η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου (8,8%).
Όπως σημειώνεται στην έκθεση, μέχρι τώρα οι ΟΤΑ α’ βαθμού -και οι β’ βαθμού σε μικρότερο βαθμό- εμπλέκονται σε πολλές περιπτώσεις κακοδιοίκησης, η οποία, όπως είναι γνωστό, οδηγεί αρκετές φορές και στη διαφθορά ή ευνοεί την ανάπτυξή της. Η άσκηση της εξουσίας εκ μέρους αρκετών αιρετών αρχόντων βρίσκεται στα όρια της νομιμότητας ή και πέραν αυτής.
Η απότομη, και χωρίς προηγούμενη οργάνωση, μεταβίβαση στους δήμους αρμοδιοτήτων από την κεντρική διοίκηση, οι ανεπαρκείς έλεγχοι της κεντρικής διοίκησης, οι ανεπαρκείς μελέτες για την εκτέλεση έργων που πολλές φορές γίνονται σκοπίμως για να δικαιολογηθούν πρόσθετες εργασίες, η κατάτμηση των έργων ώστε να γίνεται απευθείας ανάθεση για ποσά που άλλως θα απαιτείτο η διενέργεια διαγωνισμών, είναι μερικοί από τους παράγοντες που, σύμφωνα με την έκθεση, ευνοούν την κακοδιοίκηση και τη διαφθορά στο χώρο της Τοπικής Aυτοδιοίκησης. Καθημερινώς δε διαπιστώνονται υπεξαιρέσεις σε βάρος των ταμείων των δήμων, αποτέλεσμα μη επαρκούς ελέγχου εκ μέρους των δημάρχων.
Οι τομείς όπου επικεντρώνεται η κακοδιοίκηση στην Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι κυρίως οι πολεοδομίες, το περιβάλλον, οι μεταφορές, τα δημοτικά έργα, οι άδειες καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος, οι δημοτικές επιχειρήσεις που είναι σχεδόν όλες ελλειμματικές. Παράλληλα σε πολλές περιπτώσεις οι υπηρεσίες που προσφέρονται στους πολίτες είναι ελλιπείς. Επίσης, σημαντικό σύμπτωμα κακοδιοίκησης και κατάφωρης παραβίασης της νομιμότητας αποτελεί και η άρνηση εκτέλεσης ή συμμόρφωσης των ΟΤΑ και των δύο βαθμών σε δικαστικές αποφάσεις.
Από την άλλη πλευρά, τονίζεται, δεν πρέπει να παραλείψουμε να επαινέσουμε το αξιόλογο έργο που επιτελούν τα Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών, πολλές φορές μάλιστα με την επίδειξη αξιοπρόσεκτου ζήλου από τους υπαλλήλους που υπηρετούν σε αυτά.
Άλλος σημαντικός προβληματικός τομέας είναι, σύμφωνα με την έκθεση, το σύστημα Υγείας ως προς την παροχή των υπηρεσιών υγείας και ως προς την προμήθεια υγειονομικού υλικού –κυρίως από το τμήμα διαχείρισης των νοσοκομείων. Το πρόβλημα είναι δυσεπίλυτο διότι οποιαδήποτε παρέμβαση μπορεί να σταματήσει τη ροή της προμήθειας του υγειονομικού υλικού. Ένας λεπτομερής διασταυρούμενος έλεγχος μεταξύ των προμηθειών, φαρμακευτικών εταιρειών και των παροχών τους προς τους γιατρούς, μπορεί να αποκαλύψει -σημειώνεται- ενδιαφέρουσες υπόγειες διαδρομές με κατευθυνόμενη συνταγογραφία και διόγκωση της δαπάνης.
Το ζήτημα της δωροδοκίας των γιατρών, το γνωστό «φακελάκι», αντιμετωπίζεται κατά περίπτωση, αλλά μόνον με την επ’ αυτοφώρω σύλληψη μπορεί να διαπιστωθεί. Όπως σημειώνεται, αρνητικός παράγοντας στην καταπολέμηση της μικροδιαφθοράς και του γρηγορόσημου αποτελεί ο πρόσφατος νόμος που αποποινικοποιεί την απλή παροχή που δίδεται ως έκφραση ευγνωμοσύνης. Αυτό συνεπάγεται την πειθαρχική και ποινική ατιμωρησία της μικρής δωροδοκίας και δυσχεραίνει το έργο του ελέγχου. Σύμφωνα με τον γ. επιθεωρητή ο νόμος αυτός πρέπει άμεσα να ανακληθεί.
Εκεί όπου υπάρχει πλήρης σύγχυση και έλλειψη ελέγχου είναι οι πανεπιστημιακές κλινικές και τα ιδιωτικά ιατρεία των πανεπιστημιακών ιατρών. Θα πρέπει λοιπόν -σημειώνεται- οι δυσλειτουργίες αυτές να αντιμετωπιστούν.
Αν και τα κοινωφελή ιδρύματα και κληροδοτήματα συνιστούν σημαντικό εθνικό πλούτο, η λειτουργία τους ρυθμίζεται από τον Ν. 2039/1939, ο οποίος πλέον έχει ξεπερασθεί. Αποτέλεσμα, όπως τονίζεται, είναι η έλλειψη επαρκούς εποπτείας, με άμεση συνέπεια η διοίκησή τους να έχει υποπέσει σε μεγάλο βαθμό σε χέρια επιτηδείων που ενίοτε ασκούν διαχείριση προς όφελός τους.
Μετά από προσπάθειες του γ. επιθεωρητή τα ιδρύματα απογράφηκαν (ανέρχονται σε 10.000 περίπου) και οι διοικήσεις τους υποχρεώθηκαν να υποβάλουν ισολογισμούς και λογοδοσίες, πράγμα που σε μερικά ιδρύματα δεν είχε συμβεί επί σειρά ετών. Επίσης, τα ιδρύματα υποχρεώθηκαν να εκτελούν τους όρους των διαθηκών και να μεριμνούν για την καταβολή των κληροδοσιών.
Όπως αναφέρεται, οι παραπάνω δυσλειτουργίες μπορεί να επιλυθούν μόνο με τη θέσπιση ενός σύγχρονου νόμου, που έχει κατατεθεί σε σχέδιο και με την ανάθεση της διοίκησής τους, αλλά και των διοικήσεων των φιλανθρωπικών σωματείων, σε πρόσωπα με κίνητρα αφιλοκερδή και με διάθεση κοινωνικής προσφοράς. Γεγονός είναι -σημειώνεται- ότι, εάν αξιοποιηθούν επωφελώς οι περιουσίες, οι πόροι τους μπορούν να καλύψουν πολλούς τομείς της Υγείας, της Κοινωνικής Πρόνοιας και της Εκπαίδευσης αντί να επιβαρύνουν τον κρατικό προϋπολογισμό.
Το 2012 το Γραφείο του ΓΕΔΔ ασχολήθηκε αποκλειστικά με το 45,6% των υποθέσεων που χειρίστηκε και μειώθηκε δραστικά ο αριθμός των υποθέσεων για τις οποίες δόθηκε εντολή ελέγχου σε κάποιο άλλο σώμα ή υπηρεσία επιθεώρησης και ελέγχου (21% των υποθέσεων το 2012 έναντι 41,7% το 2011).
Η αύξηση του αριθμού των ελέγχων που ξεκινούν κατόπιν καταγγελίας πολιτών είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση του αριθμού των υποθέσεων όπου δεν διαπιστώθηκε κανένα πρόβλημα (43,8%). Αυτό συμβαίνει διότι πολλοί πολίτες προσφεύγουν στον ΓΕΔΔ για επίλυση των προβλημάτων τους, που όμως δεν υποκρύπτουν παράνομη ή παραβατική συμπεριφορά εμπλεκομένων υπαλλήλων. Οι έλεγχοι καταλήγουν συνήθως στη διαπίστωση οργανωτικών ή παρόμοιας φύσης προβλημάτων, ενώ ένα μικρό ποσοστό (2,1%) αφορά σε αποδεδειγμένες υποθέσεις διαφθοράς.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
Έκθεση κόλαφος για την Ελλάδα – Η Κομισιόν βλέπει μεγάλες απειλές μέχρι το τέλος του 2013 – Ορατή η “φοροκόπωση”
Έκθεση καταπέλτης της Διεθνούς Διαφάνειας: Πολιτικά κόμματα οι πιο διεφθαρμένοι θεσμοί στην Ελλάδα!
Επιστολή Στουρνάρα στη Ράικου: Κάντε έρευνα για τυχόν διαφθορά στην ΕΡΤ
Εθνικός συντονιστής για τη διαφθορά ο Ι. Τέντες
