Το πλήρες όνομά του ήταν Νέαρχος Ανδροτίμου ο Κρης, λόγω της κρητικής του καταγωγής. Γιος του Ανδροτίμου, πιθανότατα από τη Λατώ.
Ο Νέαρχος συνδέθηκε με φιλία με τον Μέγα Αλέξανδρο ήδη από τα παιδικά του χρόνια. Είχε σταλεί μάλιστα εξορία στην Αμφίπολη από το Φίλιππο Β’ (πατέρα του Μ. Αλεξάνδρου) μαζί με ομάδα στενών φίλων του Αλεξάνδρου ως τιμωρία για παράπτωμα του Αλεξάνδρου που εξόργισε το βασιλιά πατέρα του.
Κατά τη διάρκεια της εκστρατείας του Αλεξάνδρου (334-323 π.Χ.), η οποία τον οδήγησε στην κατάκτηση της Ανατολής, ο Νέαρχος ανήκε στο στενό κύκλο των εταίρων του.
Ο στόλος του Μ. Αλεξάνδρου, στην αρχή της εκστρατείας του, περιλάμβανε 150 – 160 πολεμικά πλοία, κυρίως τριήρεις από τις οποίες 29 ήσαν Αθηναϊκές και δεκάδες μεταγωγικά. Αρχηγός του στόλου ήταν ο ναύαρχος Νέαρχος. Λέγεται ότι ο Αλέξανδρος κατόρθωσε να καταλάβει την πόλη Τερμησσό της Κιλικίας με τέχνασμα του Νεάρχου, ο οποίος εξαπάτησε τον τύραννο της πόλης Αντιπατρίδη, παλιό του φίλο.
Ο Αλέξανδρος διόρισε το Νέαρχο σατράπη της Λυκίας και της Παμφυλίας δίνοντάς του ισχυρή μακεδονική φρουρά για την προστασία των περιοχών. Έπειτα από το θάνατο του Μεγάλου Αλέξανδρου, ο Νέαρχος παρέμεινε στην αρχηγία του στόλου, ωστόσο παρέδωσε την διοίκηση της Λυκίας στον Αντίγονο.
Τα έτη 326-325 π.Χ. ο Νέαρχος ανέλαβε εξερευνητική αποστολή στον Ινδικό Ωκεανό, από τον Υδάσπη ποταμό στη δυτική Ινδία ως τον Περσικό Κόλπο, ακολουθώντας κατά αντίθετη διεύθυνση του ρου του Ευφράτη ως τη Βαβυλώνα.
Σκοπός του ταξιδιού του ήταν να βρεθεί θαλάσσια οδός από το Δέλτα του Ινδού ως τον Περσικό Κόλπο και τις εκβολές των ποταμών Τίγρη και Ευφράτη. Ξεκινώντας ο Νέαρχος από τον Υδάσπη ποταμό, έπλευσε στις ακτές του Περσικού κόλπου και έφτασε στις εκβολές του Ευφράτη ποταμού στην Ινδία. Αποκομμένος ο στόλος, χωρίς τρόφιμα και χωρίς την υποστήριξη του στρατού, περνώντας από άγνωστα μέρη έφτασε και μετά από πολλές δυσκολίες κατόρθωσε να φτάσει στον Ευφράτη, χάρη της ικανότητας του Νέαρχου που με πραότητα, αποφασιστικότατα και θάρρος ξεπέρασε τα εμπόδια και τη δεισιδαιμονία των ναυτών του που διογκώθηκε λόγω του άγνωστου του επιχειρήματος.
Το ταξίδι του ο Νέαρχος το περιέγραψε σε ένα λεπτομερειακό χρονικό με τον τίτλο Παράπλους, το οποίο ακολουθεί ο ιστορικός Αρριανός στο έργο του Περί Ινδικής (2ος π.Χ. αιώνας). Στοιχεία επίσης έλαβε από το έργο και ο Στράβων, γνωστός γεωγράφος της αρχαιότητας.
Η κάθοδος του Ινδού ποταμού από το στόλο του Μ. Αλεξάνδρου με το ναύαρχο Νέαρχο και το μεγάλο ταξίδι από τις εκβολές του Ινδού ποταμού μέχρι τον Περσικό Κόλπο αποτελούν μια απ’ τις μεγαλύτερες εποποιίες του Αρχαιοελληνικού Ναυτικού.
Σύντομα θα ακολουθήσουν η εξερεύνηση των ακτών της Αραβίας και της Κασπίας, ενώ η Α. Μεσόγειος γίνεται Ελληνική ’’λίμνη’’ προστατευμένη από τα καράβια των Πτολεμαίων και των Σελευκιδών.
Με την επικράτηση των Μακεδόνων το εμπόριο και η ναυτιλία γνωρίζουν νέα άνθιση, όμως, λόγω της επέκτασης των Μακεδόνων, τα λιμάνια της Ασίας και της Αιγύπτου μεγαλώνουν σε βάρος του Πειραιά. Οι Μακεδόνες επεκτείνουν συνεχώς την επικράτειά τους και μεταφυτεύουν το ελληνικό στοιχείο μέχρι τις εσχατιές του τότε γνωστού κόσμου. Εξ αιτίας αυτού η ελληνική γλώσσα και γραφή θα γίνουν διεθνείς.
Πηγές: – Νίκου Γ. Τζώρτζη, Τα Οδωνυμικά της Ιεράπετρας, Δήμος Ιεράπετρας, β΄ έκδοση, 2002
– Ο Παράπλους (Στο έργο αυτό ο Νέαρχος κατέγραψε τις εμπειρίες του από την εκστρατεία στις Ινδίες και στην Μικρά Ασία).
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΙΣΜΗΝΗ ΛΕΝΤΖΟΥ
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
“Ο τάφος έχει συληθεί τουλάχιστον μια φορά” – Τι λένε ευρήματα και ιστορικά στοιχεία
“Σημαντικό πρόσωπο” στον τάφο της Αμφίπολης – Εντυπωσιακά τα ευρήματα – Νέες ΦΩΤΟ μέσα από τον τύμβο
“Ξέρω σε ποιον ανήκει ο τάφος στην Αμφίπολη” – Τι λέει διάσημος αρχαιολόγος
