Πάνε 17 χρόνια από την τελευταία φορά, που Αμερικανός πρόεδρος πάτησε το πόδι του στην Ελλάδα. Η επικείμενη επίσκεψη του Μπάρακ Ομπάμα στην Ελλάδα, φέρνει στο νου αναμνήσεις εκείνης του Μπιλ Κλίντον το 1999, που συνοδεύτηκε από απίστευτη αστυνομοκρατία, ξύλο αλλά και τεράστιες κινητοποιήσεις. Που βρισκόταν τότε η σημερινή πολιτική ηγεσία ή για παράδειγμα ο ίδιος ο σημερινός πρωθυπουργός; Το “λαϊκό δικαστήριο” και οι μεγάλες κινητοποιήσεις της εποχής και γιατί είναι κάπως δύσκολο να επαναληφθούν;
Για να απαντηθούν όλες οι απορίες χρειάζεται ένα μικρό flash back στην εποχή. Νοέμβρης του 1999, λοιπόν. Στην κυβέρνηση είναι το ΠΑΣΟΚ και πρωθυπουργός ο Κώστας Σημίτης. Ο Μπιλ Κλίντον -πρόεδρος των ΗΠΑ τότε- αναμένεται να φτάσει στην Ελλάδα για τριήμερη επίσκεψη δύο μέρες μετά την ολοκλήρωση του εορτασμού της επετείου της εξέγερσης του Πολυτεχνείου.
Στις τσέπες μας υπάρχουν δραχμές και όχι ευρώ, το Μετρό της Αθήνας βρίσκεται ακόμα υπό κατασκευή, ενώ ο Αμερικανός Πρόεδρος προσγειώνεται στο Ανατολικό Αεροδρόμιο, καθώς το “Ελευθέριος Βενιζέλος” δεν υπάρχει.
Οι αμερικανο-νατοϊκοί βομβαρισμοί στη Σερβία είναι ακόμη πρόσφατοι και το αντιπολεμικό κίνημα στην Ελλάδα “βράζει” και πραγματοποιεί τεράστιες κινητοποιήσεις. Ο αντι-αμερικανισμός είναι τόσο διαδεδομένος στη χώρα, που οι πολιτικές νεολαίες των κομμάτων, συμμετέχουν σύσσωμες -ναι ακόμα και οι νεολαίες του ΠΑΣΟΚ και της Νέας Δημοκρατίας- στις κινητοποιήσεις.
Αξίζει όμως να σημειωθεί ότι ο βομβαρδισμός της Γιουγκοσλαβίας, αποτελεί ακόμα και σήμερα τη μεγαλύτερη πολεμική επιχείρηση στην Ευρώπη μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, μέσα στο “σπίτι” μας, δηλαδή τα Βαλκάνια και ως εκ τούτου αποτελούσε “σοκ” για τους λαούς των γύρω χωρών.
Η Αθήνα αποτελεί εκείνες τις μέρες μια πόλη-αστακό με τις αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες αλλά και την Ελληνική Αστυνομία, να περιφρουρούν την αμερικανική πρεσβεία από το ύψος… της Ομόνοιας και να απαγορεύουν τη συνέχιση της πορείας που είχε προγραμματιστεί πέρα από τα λουλουδάδικα στη Βουλή.
Λίγες μέρες νωρίτερα, ο Κώστας Καζάκος, αργότερα βουλευτής του ΚΚΕ είχε δικάσει σε… λαϊκό δικαστήριο (ένα αντιπολεμικό σκετς που συμμετείχαν κι άλλοι γνωστοί ηθοποιοί όπως οι Ντενίζ Μπαλτσαβιά, Μαίρη Ραζή αλλά και ο Βασίλης Κολοβός) τον Μπιλ Κλίντον, για τα εγκλήματά πολέμου στη Γιουγκοσλαβία.
Η Αθήνα έχει γεμίσει με συνθήματα κατά του Κλίντον και του αμερικανικού ιμπεριαλισμού, πανό τοποθετούνται σε εμφανή σημεία της πόλης και η πρωτεύουσα “βράζει”.
Το βράδυ που ο Αμερικανός πρόεδρος έφτασε στην Ελλάδα μια τεράστια κινητοποίηση είχε “βουλιάξει” την Πλατεία Συντάγματος, την ίδια ώρα που η ελληνική κυβέρνηση συμμετείχε στη δεξίωση προς τιμήν του. Στην ιστορική του ομιλία εκείνο το βράδυ, ο Μπιλ Κλίντον, θα ζητήσει “συγγνώμη” από την κυβέρνηση και τον ελληνικό λαό για την στήριξη των ΗΠΑ στη χούντα των Συνταγματαρχών.
Η τεράστια κινητοποίηση και η καταστολή
Με δεδομένα τα όσα έχουμε ζήσει από το 2008 και τις κινητοποιήσεις για τη δολοφονία Γρηγορόπουλου και έπειτα, η καταστολή του συλλαλητηρίου του 1999, μοιάζει “παιδική χαρά”. Για την εποχή όμως ήταν πρωτόγνωρη.
Οι διαδηλωτές έχουν αποφασίσει να προσπαθήσουν να σπάσουν τον αστυνομικό φραγμό και να φτάσουν στην αμερικανική πρεσβεία. Η αστυνομία όμως έχει σαφείς εντολές να μην περάσει “ούτε κουνούπι”.
Οι αστυνομικοί αδειάζουν ό,τι χημικό και δακρυγόνο είχαν πάνω στους διαδηλωτές και το κυνηγητό διεξάγεται από τους Στύλους Ολυμπίου Διος μέχρι το Μεταξουργείο και από τα λουλουδάδικα μέχρι το Μοναστηράκι. Μαγαζιά καίγονται και η ατμόσφαιρα είναι αποπνικτική.
Τα πρόσωπα της εποχής
Η Αλέκα Παπαρήγα, τότε γγ της ΚΕ του ΚΚΕ βρίσκεται στα πρώτα μπλοκ του -νεοϊδρυθέντος τότε- Πανεργατικού Αγωνιστικού Μετώπου.
Στην κινητοποίηση παίρνουν μέρος η κοινοβουλευτική ομάδα και στελέχη του Συνασπισμού, αλλά και η Νεολαία του κόμματος, η οποία είχε μόλις εκλέξει τον σημερινό πρωθυπουργό, ως γραμματέα.
(Από αριστερά προς δεξιά: Δημήτρης Παπαδημούλης, Αλέκος Αλαβάνος, Μανώλης Γλέζος, Νίκος Κωνσταντόπουλος, Σπύρος Λυκούδης, Φώτης Κουβέλης, Πέτρος Κουναλάκης)
Το δελτίο του ΑΝΤ1 το οποίο αλιεύσαμε στο youtube, εκείνη την ημέρα παρουσιάζει ο σημερινός υφυπουργός Επικρατείας, Τέρενς Κουίκ.
Λίγες μέρες αργότερα οι πολιτικές νεολαίες δίνουν συνέντευξη Τύπου για την αστυνομοκρατία κατά την επίσκεψη Κλίντον.
Στην φωτογραφία βλέπετε τον πρωθυπουργό με… κοτσίδα και δίπλα του τον τότε γραμματέα της ΚΝΕ και σήμερα μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Νίκο Σοφιανό.
Και στη νεολαία του ΠΑΣΟΚ όμως υπάρχουν γνωστές φυσιογνωμίες. Αναπληρωτής γραμματέας άλλωστε, είναι ο σημερινός βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας, Βασίλης Οικονόμου.
Ενδεικτικό του κλίματος της εποχής
Για να καταλάβει κάποιος έστω και ελάχιστα το κλίμα της εποχής, την αγανάκτηση και το σοκ που υπήρχε για την επέμβαση στη Γιουγκοσλαβία, το αντιαμερικανικό αίσθημα και το πόσο μεγάλο γεγονός αποτελούσε η επίσκεψη του “πλανητάρχη” στη χώρα μας, αξίζει να σημειωθεί πως τότε ή και λίγο αργότερα γράφτηκαν δύο ελληνικά τραγούδια για τον Μπιλ Κλίντον.
Το ένα ανήκει στον Φοίβο Δεληβοριά και το έτερο στα Ημισκούμπρια. Το πρώτο εστιάζει κυρίως στο ελληνικό πρωθυπουργικό ζεύγος κατά τη διάρκεια της επίσκεψης, ενώ το δεύτερο αναφέρεται ξεκάθαρα στο ρόλο Κλίντον στην επέμβαση στη Γιουγκοσλαβία. Και τα δύο παρότι τα χωρίζουν τέσσερα χρόνια αναφέρονται στον Αμερικανό Πρόεδρο ως “Καίσαρα”.
Επιμέλεια: Αντώνης Αναστασόπουλος
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232163