Κανόνες ορθής άσκησης του επαγγέλματος του μεσίτη τίθενται με το σχέδιο νόμου που παρουσίασε στο υπουργικό συμβούλιο ο υπουργός Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας κ. Μ. Χρυσοχοΐδης
ενώ η στο πλαίσιο της οριοθέτησης του επαγγέλματος προβλέπεται και το ”άνοιγμά” του σύμφωνα με τις επιταγές του κοινοτικού δικαίου και του μνημονίου που θέτουν ως όριο για τις αλλαγές το τέλος Μαρτίου 2011.
Επίσης στο σχέδιο νόμου, στο πλαίσιο εναρμόνισης με τις διατάξεις της Οδηγίας των υπηρεσιών, υπάρχει και διάταξη περί εμπορικών αντιπροσώπων στην οποία προβλέπεται η δυνατότητα διασυνοριακής παροχής της υπηρεσίας αυτής. Όπως ανέφερε ο υπουργός ”στόχος των ρυθμίσεων είναι να τεθούν κανόνες ορθής άσκησης του επαγγέλματος του μεσίτη και να μην υπάρχουν κενά και γκρίζες ζώνες”.
Ο υπουργός γνωστοποίησε ότι υπήρξε, άτυπη, διαβούλευση με πληθώρα φορέων, καταναλωτικών ενώσεων αλλά και μεμονωμένα πρόσωπα από το χώρο των μεσιτών, και από όσα αναφέρθηκαν σε αυτή τη διαβούλευση η ανάληψη νομοθετικής πρωτοβουλίας για την αναμόρφωση των διατάξεων που διέπουν την άσκηση του επαγγέλματος του μεσίτη ήταν επιβεβλημένη.
Επίσης ανέφερε ότι το σχέδιο νόμου για τους μεσίτες έχει λάβει υπόψη τις επιταγές της σχετική κοινοτικής Οδηγίας, δηλαδή επειδή καταργείται η υποχρέωση εγγραφής στο επιμελητήριο ως προϋπόθεση για την άσκηση του επαγγέλματος του μεσίτη, αντικαθιστάται αυτό με την με εγγραφή στο ΓΕΜΗ και κυρίως, εξασφαλίζεται η δυνατότητα διασυνοριακής παροχής υπηρεσιών μεσιτείας αστικών συμβάσεων.
Κατά τα λοιπά, με τις βασικές ρυθμίσεις του υπό συζήτηση σχεδίου νόμου εκτιμάται ότι επιλύονται τα σημαντικότερα προβλήματα που προκύπτουν καθημερινά στις συναλλαγές των μεσιτών με τους εντολείς τους, με εισαγωγή διατάξεων που διασφαλίζουν τόσο τα συμφέροντα των εντολέων όσο και των εντολοδόχων-μεσιτών. Στο πλαίσιο αυτό προβλέπονται οι ακόλουθες ρυθμίσεις που μέχρι σήμερα απουσίαζαν από το νομικό πλαίσιο που διέπει την άσκηση του μεσιτικού επαγγέλματος:
– Κατοχύρωση του εντολέα και του μεσίτη με την καθιέρωση έγγραφης σύμβασης μεσιτείας με ορισμό ελάχιστου περιεχομένου.
– Κατοχύρωση αποκλειστικής σύμβασης μεσιτείας, διάρκειας τεσσάρων μηνών ή έξι (εφόσον επιθυμεί παράταση ο εντολέας). Όσο διαρκεί η σύμβαση δεν μπορεί να δοθεί εντολή με το ίδιο περιεχόμενο σε άλλο μεσίτη.
– Ο μεσίτης δικαιούται αμοιβής μόνο εφόσον έχει αποδεδειγμένα ο ίδιος μεσολαβήσει ή έχει υποδείξει την κατάρτιση οριστικής σύμβασης.
– Επίσης, δίδεται νομοθετικά πια λύση ως προς το ποιος δικαιούται της μεσιτικής αμοιβής όταν ο εντολέας έχει χορηγήσει πολλαπλές απλές εντολές μεσιτείας σε ισάριθμους μεσίτες. Ορίζεται, λοιπόν, ότι αν περισσότεροι μεσίτες υπέδειξαν διαδοχικά την ίδια ευκαιρία στον εντολέα, αμοιβή δικαιούται να αξιώσει μόνον αυτός ο οποίος πράγματι μεσολάβησε στην κατάρτιση της σύμβασης. Αν περισσότεροι μεσολάβησαν και δεν μπορεί να αποδειχτεί το ποσοστό συμβολής του καθενός στην κατάρτιση της σύμβασης, τότε αμοιβή οφείλεται μόνο μια φορά και κατανέμεται μεταξύ των μεσιτών που μεσολάβησαν κατά ίσα μέρη.
– Δίδεται επίσης λύση και στο συνηθέστατο φαινόμενο στην πράξη της διπλής εντολής, όταν δηλαδή ο μεσίτης ενεργεί για λογαριασμό και των δύο συμβαλλομένων μερών (π.χ. αγοραστή και πωλητή) και αξιώνει αμοιβή και από τους δύο. Ορίζεται, λοιπόν, ότι στη σύμβαση μεσιτείας πρέπει να αναγράφεται ρητά εάν ο μεσίτης μπορεί να δεχθεί υπόσχεση αμοιβής και από τον αντισυμβαλλόμενο του εντολέα του. Εάν παρά την έλλειψη της πιο πάνω συμφωνίας ο μεσίτης δεχθεί υπόσχεση αμοιβής ή εισπράξει αμοιβή από το άλλο μέρος, ο εντολέας δικαιούται να αρνηθεί την καταβολή της συμφωνηθείσας αμοιβής ή να αξιώσει την επιστροφή της ήδη καταβληθείσας.
– Επιτυγχάνεται η διαφάνεια στις οικονομικές συναλλαγές και αποτρέπεται η απόκρυψη οικονομικών στοιχείων με την εισαγωγή υποχρεωτικής υπεύθυνης δήλωσης για τη μεσολάβηση ή μη μεσίτη, σε κάθε αμφοτεροβαρή σύμβαση επί ακινήτου η οποία καταρτίζεται με συμβολαιογραφικό έγγραφο
– εισάγεται η έννοια του βοηθού μεσίτη, ο οποίος έχει ως έργο την υποστήριξη και υποβοήθηση του μεσίτη στην εκτέλεση από αυτόν των μεσιτικών εργασιών.
– Καθορίζονται οι προϋποθέσεις άσκησης του επαγγέλματος του μεσίτη και του βοηθού μεσίτη, συμπεριλαμβανομένης της κατάργησης της υποχρεωτικής εγγραφής στο Επιμελητήριο και αντικατάστασής της με εγγραφή στο ΓΕΜΗ κατ’ επιταγή των διατάξεων της Οδηγίας 2006/123/ΕΚ.
– Προβλέπεται η δυνατότητα διασυνοριακής παροχής υπηρεσιών μεσιτείας αστικών συμβάσεων κατ’ εφαρμογή των διατάξεων της Οδηγίας, κατά τρόπο ώστε να επιτρέπεται στο μεσίτη που είναι εγκατεστημένος σε άλλο κράτος μέλος να αναπτύσσει τη δραστηριότητα αυτή στην Ελλάδα, εκμεταλλευόμενος την ελεύθερη κυκλοφορία των υπηρεσιών.
Ενισχύεται το επαγγελματικό κύρος των μεσιτών και εξασφαλίζεται ο εντολέας με την εισαγωγή ως προϋπόθεσης άσκησης του επαγγέλματος του μεσίτη και βοηθού μεσίτη η μη καταδίκη για απάτη επί δικαστηρίω.
– Θεσπίζεται Πειθαρχικό Συμβούλιο, στο οποίο μετέχει ως πρόεδρος Πρωτοδίκης Δικαστής, για την εξέταση υποθέσεων πειθαρχικών παραβάσεων από μεσίτες.
– Εισάγονται ποινικές κυρώσεις για όποιον ενεργεί μεσιτικές πράξεις παράνομα ή εμφανίζει τον εαυτό του ως μεσίτη αστικών συμβάσεων χωρίς να πληροί τις προϋποθέσεις εγγραφής στο ΓΕΜΗ.
– Εισάγονται υποχρεώσεις ενημέρωσης εκ μέρους των μεσιτών και των βοηθών μεσιτών προς τους εντολείς τους για τις ιδιότητες και τα τυχόν πραγματικά (όπως κατασκευαστικές φθορές) ή νομικά ελαττώματα (όπως ζητήματα νομιμοποίησης του πωλητή) των ακινήτων της εντολής, εκ των προτέρων ενημέρωσης για σε περίπτωση συναλλαγής στην οποία εμπλέκεται προσωπικό ή οικονομικό ενδιαφέρον των ιδίων, πέραν εκείνου της συμφωνηθείσας αμοιβής, προστασίας του επαγγελματικού απορρήτου και των προσωπικών και οικονομικών στοιχείων των εντολέων τους, πέραν αυτών που είναι αναγκαία για την κατάρτιση της σύμβασης.
– Εισάγεται μεταβατική διάταξη, κατά την οποία οι εν ενεργεία μεσίτες οι οποίοι είναι εγγεγραμμένοι στα οικεία Επιμελητήρια έως τη δημοσίευση του παρόντος νόμου, διατηρούν την ιδιότητά τους ως Μεσίτες Αστικών Συμβάσεων και υποχρεούνται σε συμμόρφωση με τα άρθρα 6 επόμενα του παρόντος νόμου. Ως προς την προϋπόθεση εγγραφής στο ΓΕΜΗ, αυτή καλύπτεται από το γεγονός ότι η μετάπτωση των δεδομένων από τις βάσεις των Επιμελητηρίων προς το ΓΕΜΗ, η οποία έχει ήδη ξεκινήσει, περιλαμβάνει και τους εν ενεργεία μεσίτες, και κατ’ επέκταση θα αποτελούσε πλεονασμό να αναφερθεί.
Επίσης, δεδομένου ότι προβλέπεται ότι ο παρών νόμος θα τεθεί σε ισχύ προ της πλήρους έναρξης λειτουργίας του ΓΕΜΗ, έχει συμπεριληφθεί μεταβατική διάταξη σύμφωνα με την οποία έως την έναρξη λειτουργίας του ΓΕΜΗ, παραμένει σε ισχύ η υποχρέωση εγγραφής στο Επιμελητήριο για την απόκτηση της ιδιότητας του μεσίτη, σύμφωνα όμως με τις λοιπές προϋποθέσεις του παρόντος νόμου.
Επίσης, με τη διάταξη του άρθρου 12 σχετικά με τους κατόχους άδειας συμμετοχής στην κυριακάτικη αγορά του Πειραιά ρυθμίζεται το ζήτημα της ανανέωσης εκείνων των αδειών οι οποίες χορηγήθηκαν σε όσους δικαιούχους πληρούσαν τις νόμιμες προϋποθέσεις σύμφωνα με τα όσα προβλέπονταν στις κείμενες διατάξεις, ωστόσο δεν έχει πραγματοποιηθεί έως και σήμερα, χωρίς υπαιτιότητα των δικαιούχων, με αποτέλεσμα να εργάζονται αυτοί χωρίς άδεια και να τους επιβάλλονται πρόστιμα.
Τέλος, με τη διάταξη του άρθρου 13 μεταφέρεται η άσκηση της εποπτείας του Συνηγόρου του Καταναλωτή λόγω της φύσης των αρμοδιοτήτων τους στον αρμόδιο με την άσκηση των αρμοδιοτήτων της Γενικής Γραμματείας Καταναλωτή, υπουργό, προκειμένου να διασφαλίζεται και η άσκηση ενιαίας πολιτικής και συντονισμού σε θέματα διαμεσολάβησης και εξώδικης επίλυσης διαφορών μεταξύ προμηθευτών και καταναλωτών.