Συνεχίστηκε σήμερα (19.7.2023) στο Μικτό Ορκωτό Δικαστήριο της Αθήνας η δίκη της Ρούλας Πισπιρίγκου, η οποία κατηγορείται για ανθρωποκτονία και απόπειρα ανθρωποκτονίας σε βάρος της κόρης της Τζωρτζίνας, με την κατάθεση του καθηγητή ιατροδικαστικής και τοξικολογίας, Νίκου Ράικου, επικεφαλής του εργαστηρίου τοξικολογίας του ΑΠΘ.
Ο μάρτυρας εξήγησε αναλυτικά σήμερα ενώπιον του Μικτού Ορκωτού Δικαστηρίου της Αθήνας πως κατέληξε στο συμπέρασμα πως ο θάνατος της μικρής κόρης της Ρούλας Πισπιρίγκου, Τζωρτζίνας, επήλθε από τη χορήγηση κεταμίνης, προσθέτοντας πως ήταν ταχύτατος και πως καθοριστικός παράγοντας υπήρξε το βάρος του παιδιού.
Πριν καταλήξει ο καθηγητής τοξικολογίας στο συμπέρασμα αυτό, εξήγησε στη δίκη της Ρούλας Πισπιρίγκου, καταθέτοντας στο Μικτό Ορκωτό Δικαστήριο, πως ζήτησε το φάκελο νοσηλείας της Τζωρτζίνας και διαπίστωσε πως της είχε χορηγηθεί κεταμίνη.
«Είναι ένα ασφαλές φάρμακο όταν είναι στα χέρια του γιατρού. Χορηγείται στην αναισθησία. Το πόσο θα δοθεί εξαρτάται από τον ασθενή και την οδό χορήγησης», εξήγησε ο κ. Ράικος για την κεταμίνη, προσθέτοντας πως «ακόμη όμως και στις ελάχιστες δόσεις θα πέσει το οξυγόνο και αυτό προκύπτει από κλινικές μελέτες» ενώ ο κατάλληλος για την χορηγήσει όπως είπε, είναι ο αναισθησιολόγος.
«Γιατί αν την δώσεις μία και έξω θα σου κάνει στιγμιαία στον εγκέφαλο πολύ μεγάλη συγκέντρωση και η πτώση οξυγόνου θα είναι μεγαλύτερη. Η δράση της δεν είναι θεραπευτική, είναι αναισθητική», τόνισε ο επικεφαλής του εργαστηρίου τοξικολογίας του ΑΠΘ.
«Δρα παρόμοια με την ηρωίνη»
Μάλιστα ο κ. Ράικος εξήγησε πως η κεταμίνη «δρα παρόμοια με την ηρωίνη, δρα απευθείας στο κέντρο της αναπνοής, όπως η ηρωίνη, αλλά είναι ένα φάρμακο επικίνδυνο σε χέρια μη ιατρικά. Δεν έχουμε πολλά περιστατικά τέτοια. Κάποιους θανάτους από χρήστες και ένα περιστατικό τελευταίο από κεταμίνη. Οι δόσεις που χρησιμοποιούνται για ψυχεδελικούς σκοπούς είναι πολύ μικρότερες από αυτές που δίνουμε για ιατρικούς σκοπούς».
Πρόεδρος: Σε σχέση με το παιδί που ήταν 25 κιλά, αν υποθέσουμε ότι κάποιος γιατρός του έδινε κεταμίνη, ποια θα ήταν η ενδεδειγμένη δόση και με δεδομένη την κατάσταση της υγείας του παιδιού;
Μάρτυρας: Για να κάνουμε μια τέτοια προσέγγιση σε ένα μεταθανάτιο αίμα, υπάρχουν δυο τρόποι. Αν οι συγκεντρώσεις είναι παρόμοιες με τις αναισθητικές, τότε στη περίπτωση αυτή η προσέγγιση είναι εύκολη, ξέρουμε την δόση και επίσης ξέρουμε τον χρόνο θανάτου. Στη περίπτωση αυτή, επειδή ξεπερνά τις κλινικές μελέτες, τα 6,5 μιλιγκράμ, δεν τα έχουμε συναντήσει. Πρέπει να βρούμε και έστω από τα λίγα περιστατικά της βιβλιογραφίας παρόμοιους θανάτους. Σαν στάνταρ έχουμε ότι έχουν παρόμοιες συγκεντρώσεις σε παρόμοια περιστατικά. Η τοξικότητα καθορίζεται από το ρυθμό που χορηγήθηκε η ουσία.
Πρόεδρος: Λέτε ότι η συγκέντρωση κεταμίνης ήταν 6,5 μικρογραμμάρια ανά ml αίματος. Άρα συνολικά ήταν 250 περίπου;
Μάρτυρας: Ναι. Συγκριτικά με τα δυο άλλα περιστατικά που είχαμε.
Πρόεδρος: Λέτε ότι ο χρόνος ζωής της κεταμίνης στο αίμα είναι περίπου δυο ώρες έως τέσσερις ώρες, μπορείτε να μας το εξηγήσετε λίγο;
Μάρτυρας: Στα παιδιά αυτό έχει παρατηρηθεί, αλλά δεν έχουμε πολλά στοιχεία. Σε σχέση με τους ενήλικες όμως, τα παιδιά μεταβολίζουν γρηγορότερα την κεταμίνη, σύμφωνα με μελέτες. Μέχρι το 7ωρο είναι ανιχνεύσιμη η κεταμίνη. Αλλά εξαρτάται πάντα με την δόση, σε μεγάλη δόση ο χρόνος ανίχνευσης παρατείνεται.
«Δεν δόθηκε η κεταμίνη από τη γαστροστομία»
Ο μάρτυρας πάντως ήταν κατηγορηματικός στην κατάθεση του, εξηγώντας πως δε δόθηκε σε καμία περίπτωση η κεταμίνη από τη γαστροστομία.
«Η κάθε πληροφορία είναι σημαντική, κάθε λέξη. Αν δεν την αξιολογήσουμε κάνουμε λάθος. Η κεταμίνη αν δοθεί εφάπαξ και γρήγορα θα κάνει μια μεγάλη κορύφωση δρα στο κέντρο τα αναπνοής που αδρανοποιείται. Πέφτει ο κορεσμός και όταν φτάσει κάτω από 60 μέσα σε 3 με 5 λεπτά εμφανίζεται η μυδρίαση. Είναι σύμπτωμα που είναι σταθερό. Στη συνέχεια δίνεται και αδρεναλίνη που προκαλεί επίσης μυδρίαση.
Όμως, αρχικά το παιδί δεν αναπνέει, έχει σταματήσει η καρδιά. Στη συνέχεια επειδή δόθηκε αδρεναλίνη και εκεί έχουμε μυδρίαση. Είναι σταθερή η εμφάνιση μυδρίασης και στα δυο. Έχουμε λοιπόν, ένα παιδί που είναι νεκρό, έχουμε σωματικό θάνατο. Η κεταμίνη εδώ δεν δόθηκε από τη γαστροστρομία, σε καμία περίπτωση, τέλεια και παύλα.
Από τη στιγμή που θα δοθεί ενδοφλέβια έχουμε 1 με 3 λεπτά, και 3 με 5 λεπτά είναι ο χρόνος στην ενδομυική χορήγηση. Μπορεί να δόθηκε ή ενδοφλέβια ή ενδομυικά. Αφού γίνει η υποξία θέλουμε 3 με 5 λεπτά να γίνει η μυδρίαση. Πότε γίνεται τώρα η ανακοπή; Να εμφανιστεί η λεγόμενη ασφυγμική λειτουργία και μέχρι να εκδηλωθεί η ασυστολία μπορεί να είναι 5 και δέκα λεπτά.
Όποιος πει ακριβώς δέκα λεπτά κάνει λάθος. Εξαρτάται πάντα από τη δόση, το χρόνο που χορηγήθηκε, την κατάσταση του παιδιού και όταν συνυπάρχουν και άλλα φάρμακα. Η εγκεφαλοπάθεια επίσης είναι καταλυτική, άρα υπάρχουν όλοι αυτοί οι παράγοντες που ακόμη και μια μικρότερη δόση μπορεί να ήταν θανατηφόρα», τόνισε ο μάρτυρας.
«Από τις 2:28 ή στις 2:30 αίμα δεν πήγαινε στα όργανα του παιδιού»
Το ίδιο κατηγορηματικός ήταν και για το ότι «για να υπάρχει μεταβολισμός πρέπει να στέλνει αίμα η καρδιά», εξηγώντας: «σε καμία περίπτωση δεν γίνεται αλλιώς. Εδώ δεν υπήρχε δραστηριότητα. Από τις 2:28 ή στις 2:30 αίμα δεν πήγαινε στα όργανα του παιδιού. Μεταβολισμός δεν υφίσταται μετά την καρδιακή ανακοπή. Στο πεντάλεπτο επάνω χωρίς αιμάτωση ο εγκέφαλος έχει τελείωσει κι αν σωθεί για κάποιο λόγο, είναι κλινικά νεκρός. Η ΚΑΡΠΑ δεν είναι εύκολη διαδικασία, τρέχεις με το χρόνο. Όλα γίνονται παράλληλα, θα πρέπει όλοι να συντονιστούν και όλα καταγράφονται και δεν μπορεί να κάνει κανένας κάτι εκτός πρωτοκόλλου ακόμη και το να πάει ο γιατρός στην άλλη άκρη του κρεβατιού είναι κρίσιμο».
Ο καθηγητής υπογράμμισε πως «οι υπόλοιπες συγκεντρώσεις φαρμάκων είναι απόλυτα συμβατές για τέτοια περιστατικά» τονίζοντας παράλληλα πως «η κεταμίνη ανάλογα με τις συνθήκες μπορεί να σκοτώσει και σε πολύ μικρότερες συγκεντρώσεις» αναφερόμενος σε στοιχεία που επικαλέστηκε η υπεράσπιση.
Πρόεδρος: Διαπιστώνετε εσείς άλλη αιτία θανάτου;
Μάρτυρας: Όχι
Πρόεδρος: Υπάρχει κάτι από τα ευρήματα που πρέπει να προβληματίσει για την αιτία θανάτου;
Μάρτυρας: Όχι. Οξεία δηλητηρίαση από κεταμίνη σε συνδυασμό με άλλα φάρμακα συν την εγκεφαλοπάθεια της μικρής.
Η εισαγγελέας της έδρας κάλεσε το μάρτυρα να απαντήσει ποια θα ήταν η εξέλιξη της ανάνηψης της Τζωρτζίνας, μετά τη χορήγηση κεταμίνης, στην περίπτωση που δεν αντιμετώπιζε τα σοβαρά προβλήματα.
«Με ιατρική βοήθεια κατά πάσα πιθανότητα θα μπορούσε να ανανήψει. Αν όμως, περάσει ο κρίσιμος χρόνος, με αυτή τη δόση και τα άλλα φάρμακα, όχι» είπε.
Εισαγγελέας: Με λιγότερη δόση;
Μάρτυρας: Ακόμη και μικρότερη δόση όπως αναφέρεται στη βιβλιογραφία μπορεί να είναι θανατηφόρα. Πρέπει να υπάρχει γιατρός να δίνει οξυγόνο. Αν δεν υπάρχει ιατρική παρέμβαση έχουμε το μοιραίο.
«Ανακοπή που δεν επανήλθε»
Ο καθηγητής υπολόγισε πως η κεταμίνη που δόθηκε αντιστοιχεί σε τρία μπουκαλάκια, ενώ απαντώντας σε σχετικές ερωτήσεις και σε συνδυασμό με τις αναφορές των γιατρών που έκαναν ΚΑΡΠΑ στο παιδί κατά τη διάρκεια του μοιραίου επεισοδίου, εκτίμησε πως στις 2:30 ήταν στο μεταίχμιο και 5 λεπτά αργότερα δεν ήταν ζωντανό.
«Ήταν σε ανακοπή που δεν επανήλθε. Άρα ήταν νεκρό εκείνη τη στιγμή», ανέφερε ενώ νωρίτερα είχε εξηγήσει πως «ο σωματικός θάνατος δεν σημαίνει ότι σταματούν όλοι οι ιστοί. Υπάρχει και ο κυτταρικός θάνατος. Για να συντηρηθεί η ζωή ακόμη και μετά το τέλος της λειτουργίας της καρδιάς, κάποια κύτταρα συντηρούνται».
Στο μάρτυρα υπέβαλαν ερωτήσεις και οι συνήγοροι υποστήριξης της κατηγορίας.
Δ. Γεωργακόπουλος (συνήγορος υποστήριξης κατηγορίας): Μας είπατε ότι αιτία θανάτου είναι η χορήγηση κεταμίνης. Αν είχαμε θεραπευτική χορήγηση κεταμίνης αυτή σε τι συγκέντρωση θα εντοπίζονταν;
Μάρτυρας: Αν ήταν ενδοφλέβια 2 με 3 μιλιγκράμ ανά κιλό βάρους και αν ήταν ενδομυική μπορεί να φτάσει τα 6-8 μιλιγκράμ ανά κιλό βάρος.
Γεωργακόπουλος (διαβάζει στοιχεία από το φύλλο νοσηλείας): 14:35 συμφωνούμε ότι το παιδί έχει φύγει από τη ζωή;
Μάρτυρας: Βεβαίως, είναι ο σωματικός θάνατος.
Γεωργακόπουλος: Ο κ. Μπουζιάνης εντόπισε οίδημα στο χόριο αλλά στις 28 Ιανουαρίου μια ημέρα πριν το θάνατο του παιδιού, του είχε γίνει δυο φορές αναρρόφηση. Συνδυάζονται αυτά τα δύο ως πιθανότητα; Δηλαδή, το οίδημα να προκλήθηκε από την αναρρόφηση;
Μάρτυρας: Ναι.
Δ. Καράμπελας (συνήγορος υποστήριξης κατηγορίας): Ο κ. Τσιούβας, ο γιατρός που έκανε την ανάνηψη στη Τζωρτζίνα, απέκλεισε χορήγηση κεταμίνης ως κατασταλτικό φάρμακο καταθέτοντας στην ανακρίτρια. Συμφωνείτε με αυτή τη προσέγγιση;
Μάρτυρας: Απόλυτα.
Καράμπελας: Η ευρεθείσα συγκέντρωση κεταμίνης σας παραπέμπει σε εφάπαξ χορήγηση ή σταδιακή;
Μάρτυρας: Το πιο πιθανό είναι ότι χορηγήθηκε εφάπαξ.
Καράμπελας: Είπατε ότι οι ιστοί που πεθαίνουν αργότερα έχουν ζωτική αντίδραση. Το χόριο είναι ένας τέτοιος ιστός;
Μάρτυρας: Δεν ξέρω ακριβώς το χρόνο που επιβιώνει ένας τέτοιος ιστός. Πάντως ένας ιστός που έχει κύτταρα που επιβιώνουν στο θάνατο θα έχει μια φυσιολογική αντίδραση.
«Δεν έχω αντιμετωπίσει άλλο περιστατικό θανάτου από κεταμίνη»
Από την πλευρά της υπεράσπισης, ερωτήσεις υπέβαλε στο μάρτυρα η συνεργάτης του Αλέξη Κούγια, η Αν. Μπάκα.
Μπάκα: Ο κ. Μπουζιάνης μας είπε ότι δεν έχετε αντιμετωπίσει ποτέ στη καριέρα σας περίπτωση δηλητηρίασης με κεταμίνη. Ισχύει;
Μάρτυρας: Όχι, δεν έτυχε να αντιμετωπίσω. Έχουμε ανιχνεύσει όμως κεταμίνη σε ασθενείς που κατέληξαν για άλλους λόγους, π.χ. σε ένα ασθενή με προστάτη και σε ένα παιδάκι που του είχαν χορηγηθεί δόσεις αναισθητικές. Δηλητηρίαση όμως με κεταμίνη, όχι.
Μπάκα: Αφού έγινε ΚΑΡΠΑ, δεν έγινε ανακατονομή των φαρμάκων;
Μάρτυρας: Όχι, η ΚΑΡΠΑ είναι κάτι τοπικό.
Μπάκα: Και το ροκουρόνιο πως βρέθηκε;
Μάρτυρας: Μετακινήθηκε από την φλέβα στη καρδιά, η ΚΑΡΠΑ αυτό έχει σκοπό.
Επαναφορά του αιτήματος για κατ’ αντιπαράσταση εξέταση
Νωρίτερα, οι συνήγοροι υποστήριξης της κατηγορίας επανέφεραν το αίτημα για κατ’ αντιπαράσταση εξέταση των επτά γιατρών και νοσηλευτών του «Αγλαΐα Κυριακού» που ενεπλάκησαν στη διαδικασία ανάνηψης του παιδιού με τον ιατροδικαστή που διενήργησε τη νεκροψία στη σορό του, Σ. Μπουζιάνη.
Το δικαστήριο επιφυλάχθηκε επί του αιτήματος της πολιτικής αγωγής ενώ έκανε δεκτή πρόταση της εισαγγελέως αποφασίζοντας ομόφωνα να καλέσει για κατάθεση τον Άρη Μπερτζουάνη επιμελητή της παιδιατρικής κλινικής του νοσοκομείου Ρίου το όνομα του οποίου ανέφερε στην κατάθεση της η παιδονευρολόγος Πολυξένη Πελεκούδα.
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232163