Η Υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Δόμνα Μιχαηλίδου, μιλάει στο newsit.gr και τη Μάγδα Τσέγκου για το θεσμό της αναδοχής στην Ελλάδα και εξηγεί τις διαφορές με την υιοθεσία.
Παράλληλα, αποκαλύπτει πόσες αιτήσεις έχουν γίνει μέχρι σήμερα, πόσα παιδιά στην Ελλάδα έχουν ανάγκη από την αγάπη και την φροντίδα μέσω της αναδοχής, ποιοι μπορούν να γίνουν ανάδοχοι, με ποιες προϋποθέσεις και ποια είναι τα ηλικιακά κριτήρια.
Αποτελεί ή όχι εμπόδιο η γραφειοκρατία για την αναδοχή ενός παιδιού; Τέλος, η Υφυπουργός εξηγεί τις παροχές, αλλά και τις διευκολύνσεις στους αναδόχους, ενώ αποκαλύπτει ότι μέχρι το 2016, δεν είχε καταγραφεί ποτέ ο αριθμός των παιδιών που βρίσκονται σε δομές.
Ο κόσμος δεν γνωρίζει τι είναι η αναδοχή και ποια η διαφορά με την υιοθεσία
«Η αναδοχή και η υιοθεσία, είναι δύο διαφορετικές διαδικασίες. Και αυτό γιατί η αναδοχή, καταρχήν είναι η προσωρινή φιλοξενία ενός παιδιού. Υιοθεσία, είναι η θετή οικογένεια. Ένας γονιός μπορεί να γίνει θετός γονιός, μπορεί να υιοθετήσει μόνο έως ότου το δικαστήριο έχει αποφασίσει ότι ο βιολογικός γονέας αυτού του παιδιού δεν μπορεί να συνεχίσει να ασκεί τη γονική μέριμνα. Και αυτό γιατί; Για να καταλάβουμε την εικόνα πρέπει να δούμε πόσα είναι τα παιδιά που είναι στα ιδρύματα σήμερα. Νομίζω οι περισσότεροι από εμάς, θεωρούμε ότι τα παιδιά που είναι στα ορφανοτροφεία, είναι παιδιά τα οποία παράτησαν οι γονείς τους ως βρέφη σε κάποιο νοσοκομείο ή απλά χάθηκαν από προσώπου γης. Όχι, τα περισσότερα από τα παιδιά μας, από τα 1.600 παιδιά που έχουμε σε ιδρύματα σήμερα, είναι παιδιά τα οποία έχουν βιολογική οικογένεια, αλλά είτε λόγω κακοποιητικής συμπεριφοράς της οικογένειας, είτε λόγω παραβατικής συμπεριφοράς της οικογένειας, η πολιτεία τα έχει απομακρύνει από την βιολογική οικογένεια. Όμως, στις περισσότερες περιπτώσεις, τα παιδιά εξακολουθούν και έχουν κάποια επαφή με την οικογένειά τους και το επιδιώκουμε αυτό, γιατί μπορεί να μην έχει σχέση η παραβατική συμπεριφορά της οικογένειας με τη δυνατότητά της να ασκήσει καλά τη γονεϊκή της ιδιότητα. Δηλαδή, μπορεί κάποιος να έχει πάει στην φυλακή για ένα αδίκημα το οποίο δεν σημαίνει αναγκαστικά και δεν έχει αποφασίσει ακόμη η δικαιοσύνη αν πρέπει να κοπεί τελείως η επικοινωνία με το παιδί. Οπότε, τα παιδιά αυτά είναι στα ιδρύματα και εμείς ζητούμε έως ότου και αν αποφασιστεί ότι το παιδί αυτό θα γυρίσει στη βιολογική του οικογένεια, ζητούμε στους συμπολίτες μας να αναλάβουν τη φροντίδα του παιδιού αυτού, να ανοίξουν την καρδιά τους, να ανοίξουν την αγκαλιά τους και το σπίτι τους και αντί το παιδί αυτό να μεγαλώνει για χρόνια μέσα στα ορφανοτροφεία, να μεγαλώνει στο δικό τους σπίτι. Και ανάδοχοι, ζητούμε να γίνουν οι γονείς που όχι μόνο δεν μπορούν να κάνουν παιδιά, αλλά και που είτε έχουν μικρά παιδιά και στον παιδικό τους δωμάτιο στην κουκέτα τους μπορούν να βάλουν ένα ακόμη παιδί, είτε γονείς και ζευγάρια αλλά και άνθρωποι συμπολίτες μας μόνοι τους που έχουν παιδιά που έχουν φύγει, έχουν τα δωμάτιά τους και θέλουν να δώσουν αγάπη και μία αγκαλιά και σε μικρότερα παιδιά για να τα βγάλουν από τα ιδρύματα.»
1.600 παιδιά περιμένουν την αγάπη και την φροντίδα μέσω της αναδοχής
«Έχουμε 1.600 παιδιά αυτή τη στιγμή σε ιδρύματα και από αυτά μόνο τα 74 είναι κατάλληλα για υιοθεσία. Μόνο για το 5% των παιδιών, οι δικαστικές αρχές έχουν αποφασίσει ότι δεν μπορούν να έχουν καμία σχέση με τη βιολογική οικογένεια και μπορούν να πάνε για υιοθεσία. Και από αυτά τα 74, τα περισσότερα είναι και πάνω από 6 ετών. Οπότε δεν είναι οι τυπικές ηλικίες που ο μέσος Έλληνας διαλέγει να υιοθετήσει. Έχουμε γύρω στα 600 παιδιά, που αυτή τη στιγμή έχουν την αναδοχή ως την μόνη λύση τους για να βγουν από το ίδρυμα. Έχουμε 600 παιδιά, που μπορούν να πάνε σε ανάδοχη οικογένεια, αλλά από την άλλη στις 1.000 αιτήσεις που έχουμε στο σύστημά μας για αναδοχή, για αυτά τα 600 παιδιά έχουμε μόνο 18 γονείς.
Αναδοχή, σημαίνει ότι βγάζω ένα παιδί από το ίδρυμα και το βάζω στην κοινωνία, σημαίνει ότι δίνω όλη μου την αγάπη σε ένα παιδί πρωτίστως, γιατί έχω τεράστια αγωνία να το βγάλω από το ίδρυμα. Οι περιπτώσεις που τα παιδιά δεν μπορούν συνήθως από αναδοχή να υιοθετηθούν, είναι γύρω στο 50%. Δηλαδή οι μισές περιπτώσεις μπορούν να εξελιχθούν σε υιοθεσία, οι άλλες μισές γυρίζουν στη βιολογική τους οικογένεια. Αυτό που πρέπει να πούμε και στην εκδήλωση που μας το είπαν και οι ίδιοι οι ανάδοχοι γονείς, είναι ότι όταν γυρίζει το παιδί στη βιολογική του οικογένεια, η ανάδοχη οικογένεια μπορεί να είναι η δεύτερη οικογένειά του, η μαμά του, η θεία του, η φίλη του, η νονά του, είναι ένας άνθρωπος που μπορεί εφόρου ζωής να έχει μία σχέση αγάπης και εμπιστοσύνης μαζί του.»
Αυτή είναι η διαδικασία που θα πρέπει να ακολουθήσουν οι ανάδοχοι γονείς
«Υπάρχουν 1.000 αιτήσεις για αναδοχή. Εμείς αναδιαμορφώσαμε πλήρως το κομμάτι του πώς κάνει κάποιος αίτηση. Καταφέραμε μέσα σε ένα χρόνο και πλέον το διαδικαστικό κομμάτι είναι απλό, πολύ γρήγορο και απολύτως διαφανές. Δεν μπορεί να υπάρξει καμία παραβατική συμπεριφορά μεταξύ Ιδρύματος και υποψήφιου γονέα. Οι συμπολίτες μας σήμερα και για την υιοθεσία και για την αναδοχή, κάνουν μία αίτηση στο anynet.gr, στο οποίο μπορούν να κάνουν την αίτησή τους, να περάσουν ψηφιακά όλα τους τα δικαιολογητικά, να κάνουν τα εκπαιδευτικά μαθήματα, να περάσουν την κοινωνική έρευνα από τους κοινωνικούς λειτουργούς και για την αναδοχή από την πρώτη μέρα σε ένα maximum 8 μηνών να είναι μέσα στο μητρώο και επειδή είναι τόσα παιδιά, σε οκτώ μήνες μπορούν να βρουν παιδί το οποίο θα έρθει στην οικογένειά τους. Επειδή όμως εμείς αλλάξαμε το σύστημα από τον προηγούμενο Ιούλιο, όπου τρέχουμε και το νέο σύστημα, 700 παιδιά από τον Ιούλιο μέσα σε οκτώ μήνες, 700 παιδιά με το νέο σύστημα που χρόνια περίμεναν να αλλάξει το σύστημα, βγήκαν από τα ιδρύματα και μπήκαν μέσα σε θετές και ανάδοχες οικογένειες.
Οπότε κάνεις μία αίτηση στο anynet.gr, βάζεις τα δικαιολογητικά σου και η κοινωνική έρευνα της αναδοχής ολοκληρώνεται σε 3 μήνες και της υιοθεσίας σε 6 μήνες. Περνάς δύο μήνες τα εκπαιδευτικά μαθήματα τα οποία οργανώσαμε για πρώτη φορά εμείς. Γιατί ο νόμος τα προϋπέθετε, αλλά από τη μία έχεις ένα κράτος που σου έλεγε ότι για να ανοίξουμε την αίτησή σου, πρέπει να έχεις τα εκπαιδευτικά, αλλά από την άλλη δεν τα είχε οργανώσει ποτέ. Οπότε, κολλούσαν όλες αυτές οι αιτήσεις. Μέσα σε δύο μήνες, κάνεις ψηφιακά εκπαιδευτικά μαθήματα που όλοι οι γονείς μου έχουν πει ότι είναι το πιο ενδιαφέρον κομμάτι όλης της διαδικασίας και αν όλα πάνε καλά μπαίνει στο μητρώο. Όταν μπεις στο μητρώο, για να υιοθετήσεις επειδή είναι τόσα λίγα τα παιδιά θα πρέπει να περιμένεις. Όμως αν θες να γίνεις ανάδοχος 8 μήνες μετά την αίτησή σου μπαίνεις στο μητρώο και νομίζω ότι πάρα πολύ σύντομα μπορεί να είναι και θέμα εβδομάδας, να συνδεθείς με ένα παιδί και να έρθει στην οικογένειά σου.»
Μέχρι τον Ιανουάριο του 2020 το Ελληνικό Κράτος δεν ήξερε πόσα παιδιά έχουμε στα ιδρύματα
«Η γραφειοκρατία, είναι κάτι στο οποίο μπορώ να πω ότι την υπερνικήσαμε. Δηλαδή, εκεί που οι γονείς κάνανε παλιά αίτηση στο ορφανοτροφείο, στον φορέα, στο Ίδρυμα και για να αυξήσουν τις πιθανότητές τους να βρουν ένα παιδί, έκαναν πολλές αιτήσεις σε πολλά ιδρύματα. Αυτό σήμαινε, ότι περνούσαν πολλές κοινωνικές έρευνες από κοινωνικούς λειτουργούς. Μέχρι τον Ιανουάριο του 2020 δεν ξέραμε πόσα παιδιά υπάρχουν σε ιδρύματα. Οπότε από τη μία μαζέψαμε όλα τα στοιχεία των παιδιών στα ιδρύματα και από την άλλη ψηφιοποιήσαμε όλες αυτές τις αιτήσεις που δυστυχώς λίμναζαν από το 2016. Για αυτό και αυτά τα 700 παιδιά που βγήκαν από τα ιδρύματα στους 8 μήνες πήγαν σε οικογένειες που είχαν παλαιότερες αιτήσεις.»
Ποιοι μπορούν να γίνουν ανάδοχοι γονείς – Οι προϋποθέσεις και οι ηλικίες
«Ανάδοχοι, μπορούμε να γίνουμε σχεδόν όλοι μας. Ανάδοχος, μπορείς να γίνεις μόνος σου, χωρίς να έχεις κάποιο ζευγάρι αν θέλεις να αναλάβεις τη φροντίδα ενός παιδιού, μπορείς σαν παντρεμένο ζευγάρι, μπορείς και ως ζευγάρι το οποίο έχει συνάψει σύμφωνο συμβίωσης. Δεν μας νοιάζουν ούτε οι θρησκευτικές, ούτε σεξουαλικές προτιμήσεις για να γίνεις ανάδοχος. Και ένα ζευγάρι ομόφυλων μπορεί να γίνει ανάδοχος σε ένα παιδί. Αυτό μάλιστα ισχύει από το 2018. Όπου η διαδικασία δεν υπήρχε έτσι ομογενοποιημένη όπως σήμερα, αλλά το 2018 και ένα ομόφυλο ζευγάρι που έχει συνάψει σύμφωνο συμβίωσης, μπορεί να γίνει ανάδοχος σε ένα παιδί. Επίσης διευρύνουμε τα όρια. Μέχρι πρότινος μπορούσε να γίνει κάποιος ανάδοχος από 30 μέχρι 60 ετών. Τώρα και κατόπιν εισηγήσεων του Συνηγόρου του Πολίτη, το διευρύνουμε αυτό και πάμε από τα 25 μέχρι το 75, με maximum 60 χρόνια διαφορά με το παιδί. Οπότε τα διευρύνουμε, έτσι ώστε και νεότεροι και γηραιότεροι να μπορούν να γίνουν ανάδοχοι. Να μπορεί ας πούμε μία κυρία η οποία είναι 70 ετών και πλέον, το να είσαι 70 ετών δεν είναι καθόλου μεγάλο, να μπορεί να γίνει ανάδοχος σε ένα παιδί το οποίο μπορεί να είναι 11 χρονών. Και είμαστε πολύ περήφανοι, έτσι ώστε όχι μόνο περισσότεροι άνθρωποι να ενδιαφερθούν για το θεσμό, αλλά κυρίως πολύ περισσότερα παιδιά να βρουν την οικογένειά τους.»
Το Κράτος στηρίζει τις ανάδοχες οικογένειες μέσω επιδόματος
«Από χθες άνοιξε η πλατφόρμα και μπορεί κάποιος να μπει και να δει το καινούργιο μας site, paidi.gov.gr. Στην πλατφόρμα αυτή, βάζεις τα στοιχεία σου και είτε αν είσαι ήδη ανάδοχος, είτε είσαι νέος ανάδοχος, δίνουμε ως κράτος, από 325€ – 1.200€ σε κάθε ανάδοχη οικογένεια, για να τη βοηθήσουμε με κάποια τουλάχιστον από τα έξοδα των παιδιών αυτών. Αυτό το επίδομα, το δίνουμε κάθε μήνα. 325€ πηγαίνουν στα παιδιά χωρίς αναπηρίες τυπικής ανάπτυξης και μπορεί να αυξηθεί μέχρι και τα 1.200€ στα παιδιά με βαριές αναπηρίες, που προφανώς έχουν πολύ μεγαλύτερες ανάγκες.»
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232163