Ρυθμίσεις… επί των ρυθμίσεων φαίνεται πως θα αναγκαστούν να κάνουν οι τράπεζες, προκειμένου να εξυπηρετηθούν τα “κόκκινα δάνεια”. Με τις προσφυγές για υπαγωγή στον νόμο Κατσέλη να πληθαίνουν, μέχρι τη λήξη του από 01.01.2018, και ενόσω παραμένουν στα… χαρτιά οι όποιες αλλαγές στο νομοθετικό πλαίσιο, οι τράπεζες αναζητούν οι ίδιες τρόπους ώστε να λάβουν τα χρήματα από τους δανειολήπτες.
Split and Freeze
Σύμφωνα με τον “Ελεύθερο Τύπο” και το ρεπορτάζ της Αγγελικής Βελεσιώτη, το πιο δημοφιλές μέτρο απ’ όσα εξετάζουν, είναι το λεγόμενο Split and Freeze, δηλαδή “σπάσιμο” του δανείου. Αυτή τακτική είναι ευρέως διαδεδομένη στο εξωτερικό και έχει χαρακτηριστεί ως επιτυχημένη.
Αυτό που προβλέπει είναι τον διαχωρισμό του δανείου σε δύο μέρη. Το πρώτο αφορά το μέρος που ο δανειολήπτης καλείται να πληρώσει με βάση τις δυνατότητές τους. Το δεύτερο παραμένει για μελλοντική ρύθμιση, όμως θα υπάρχουν σε αυτό ελαφρύνσεις και σβήσιμο τόκων, ανάλογα με τη συνέπεια του πελάτη στο πρώτο μέρος.
Οικειοθελής… παράδοση του ακινήτου
Ένας άλλος τρόπος για να “ελαφρύνει” κάποιος το δάνειό του, είναι να παραδώσει στην τράπεζα κάποιο ακίνητό του. Με αυτό τον τρόπο τα ιδρύματα θα “κουρεύουν” το δάνειο, δίνοντας στο ακίνητο μεγαλύτερη αξία ίσως απ’ ότι θα “‘έπιανε” αν έβγαινε σε δημοπρασία.
Αυτή η αξία λοιπόν θα αφαιρείται από το δάνειο, και αν κάποιο μέρος απομένει, τότε αυτό θα ρυθμίζεται πάλι με βάση τις δυνατότητες του δανειολήπτη.
Τα περιθώρια αντίδρασης των δανειοληπτών
«Οι δανειολήπτες δεν υποχρεούνται να αποδεχτούν τις προτάσεις των τραπεζών. Αρκεί μόνο να συναινέσουν στη διερεύνηση εναλλακτικής πρότασης αναδιάρθρωσης», σημειώνει στον “Ε.Τ” ο δικηγόρος κ. Δημήτρης Αναστασόπουλος και προσθέτει: «Ο Κώδικας Δεοντολογίας των Τραπεζών δίνει αρκετές -τουλάχιστον προσωρινές- λύσεις, όπως περίοδο χάριτος, μείωση επιτοκίου, διαγραφή τόκων, διαγραφή κεφαλαίου σε εξαιρετικές περιπτώσεις κ.λπ., ενώ είναι υποχρεωτικός για τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Δηλαδή, εάν κάποιος δανειολήπτης δεν πληρώσει για πάνω από 60 ημέρες το δάνειό του, τότε η τράπεζα δεν μπορεί να το καταγγείλει πριν αποστείλει τη σχετική επιστολή».
Σύμφωνα με τον ίδιο, όταν έρθει η επίμαχη επιστολή, ο δανειολήπτης οφείλει να απαντήσει. «Μόνον έτσι θα μπορέσει ενδεχομένως να αμυνθεί στην αναγκαστική εκτέλεση που θα ξεκινήσει στο μέλλον η τράπεζα, εάν αποτύχει να ρυθμιστεί η οφειλή, ενώ την ίδια στιγμή, θα μπορεί να αναδείξει μία τυχόν καταχρηστική συμπεριφορά από πλευράς της ή να στηρίξει την άποψή του για αδιάλλακτη στάση στο να του προσφέρουν ρεαλιστικές ρυθμίσεις».
Οσον αφορά στους δανειολήπτες οι οποίοι δεν απάντησαν -επειδή δεν ήθελαν, δεν γνώριζαν ή λανθασμένα τους συμβούλεψαν να μην το κάνουν- στο τυποποιημένο έντυπο ενημέρωσης για τα οικονομικά τους στοιχεία, με συνέπεια να χαρακτηριστούν ως μη συνεργάσιμοι, διατηρούν το δικαίωμα να το πράξουν, έστω και εκ των υστέρων. «Επαφίεται, ωστόσο, στη… διάθεση των τραπεζών εάν θα συνεργαστούν μαζί τους για τη ρύθμιση των οφειλών ή εάν θα εκκινήσουν νομικές διαδικασίες», εξηγεί ο κ. Αναστασόπουλος.
“Δίνε ακόμα κι αν δεν έχεις”
Όπως και να’ χει πάντως, για να πετύχει ευνοϊκή μεταχείριση κάποιος θα πρέπει να δείξει καλή θέληση. Αρχικά θα πρέπει ο ίδιος να αναζητήσει μαζί με τα στελέχη των τραπεζών λύσης που θα τον βγάλουν από την “μαύρη λίστα”.
Ακόμα και αν δεν είναι σε θέση να πληρώσει την δόση που έχει συμφωνηθεί, θα πρέπει να καταβάλει έστω ένα μικρό ποσό. Αυτό θα τον βοηθήσει να αποδείξει μελλοντικά ότι έκανε προσπάθεια να φανεί συνεπής, ακόμα και να κατηγορήσει για “αδιαλλαξία” την τράπεζα.
Ποιοι εντάσσονται στον Νόμο Κατσέλη
Η απροθυμία της κυβέρνησης να νομοθετήσει για την παράταση της ισχύος του Νόμου Κατσέλη και μετά το 2018, σε συνδυασμό με τις εισηγήσεις των τραπεζών για αυστηροποίηση των κριτηρίων ένταξης, απειλεί να στερήσει από τους δανειολήπτες το σημαντικότερο, ίσως, καταφύγιό τους.
Τα κόκκινα στεγαστικά δάνεια που έχουν ενταχθεί στο Νόμο Κατσέλη υπολογίζονται σήμερα σε περισσότερα από εννέα δισ. ευρώ, αριθμός που υπολογίζεται πως αντιστοιχεί στο 1/3 των υπόλοιπων μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων των τραπεζών στη συγκεκριμένη κατηγορία. Συνολικά, δε, τα δάνεια που τελούν σε καθεστώς νομικής προστασίας ανέρχονται σε 15 δισ. ευρώ.
Προϋποθέσεις για την υπαγωγή
«Εφόσον κάποιος τελικά δεν μπορεί να ρυθμίσει το δάνειό του και έχει αποφασίσει ότι θέλει να υπαχθεί στο Νόμο Κατσέλη, θα πρέπει να γνωρίζει ότι εκτός από τις τυπικές προϋποθέσεις, οι οποίες είναι πολλές, θα πρέπει να αποδείξει ότι βρίσκεται σε ανυπαίτια αδυναμία, ότι, δηλαδή, δεν μπορεί να πληρώνει τα δάνειά του και δεν φταίει γι’ αυτό», τονίζει ο κ. Αναστασόπουλος.
Στο πλαίσιο αυτό, τόσο ο χρόνος που επιλέγει να υποβάλει την αίτηση ενώπιον του Ειρηνοδικείου όσο και ο χρόνος που θα σταματήσει να πληρώνει τα δάνειά του θεωρούνται εξίσου κρίσιμοι. «Εν ολίγοις, δεν μπορεί απλά να σταματήσει να πληρώνει επειδή έτσι αποφάσισε. Ο χρόνος παύσης πρέπει να συμπίπτει με ένα αιφνίδιο γεγονός, που να δικαιολογεί την απόφασή του, όπως η απώλεια της εργασίας», εξηγεί ο ίδιος.
Για παράδειγμα, έστω ότι ένας δανειολήπτης έλαβε δάνειο το 2005, ενώ είχε μισθό 1.500 ευρώ και η δόση είχε οριστεί στα 400 ευρώ. Τότε, βάσει του εισοδήματος, μπορούσε να είναι συνεπής στις μηνιαίες καταβολές. Σήμερα, όμως, δεν έχει αυτή τη δυνατότητα, μιας και έχασε την εργασία του ή του έκαναν περικοπή 50% στο μισθό. Εάν δεν υπάρχει κάποιου τέτοιου είδους μεταβολή στο εισόδημα, που να συμπίπτει χρονικά με την περίοδο, που σταμάτησε να πληρώνει, δεν μπορεί να υπαχθεί στο Νόμο Κατσέλη.
“Κλειδί” οι δαπάνες
Περαιτέρω, ακόμη και να υπάρχει μείωση στο εισόδημα, εξετάζεται εάν ο δανειολήπτης βρίσκεται σε αδυναμία ακόμα και με το μειωμένο εισόδημα. Αυτό γιατί λαμβάνονται ενδεικτικά υπόψη οι εύλογες δαπάνες διαβίωσης, οι οποίες είναι χαμηλές, αλλά σε εξαιρετικές περιπτώσεις, όπως μία σοβαρή ασθένεια, αναπροσαρμόζονται προς τα πάνω.
Τέλος, σύμφωνα με το Νόμο Κατσέλη, ένας δανειολήπτης που είναι συνεπής, και ενημερώνει από μόνο του την τράπεζα εντός 15 εργασίμων ημερών για κάθε προσωπική ή οικονομική μεταβολή, πρέπει να ανταποκριθεί στην επιστολή της, εφόσον έχει σταματήσει να πληρώνει, προκειμένου να γίνει μία προσπάθεια εξωδικαστικής ρύθμισης του δανείου.
Διαδικασία υπαγωγής και κριτήρια ένταξης
* Κατάθεση αίτησης στο Ειρηνοδικείο με όλα τα απαιτούμενα έγγραφα και την υπεύθυνη δήλωση.
* Με την παραλαβή της αιτήσεως και των εγγράφων, η γραμματεία προβαίνει εντός δύο ημερών σε τυπικό έλεγχο αυτής και ανοίγεται φάκελος στο όνομα του οφειλέτη.
* Εφόσον δεν διαπιστώθηκε κάποια έλλειψη, τότε προσδιορίζεται η συζήτηση της αιτήσεως υποχρεωτικώς εντός έξι μηνών από την ημερομηνία ολοκλήρωσης της κατάθεσης.
* Εάν διαπιστώθηκε κάποια έλλειψη, τότε πρέπει να γίνει η συμπλήρωση εντός 15 ημερών από τη λήψη σχετικής πρόσκλησης, με τη δυνατότητα παράτασης μέχρι δύο μηνών, άλλως η αίτηση τίθεται στο αρχείο.
* Η ημέρα επικύρωσης προσδιορίζεται εντός δύο μηνών από την ολοκλήρωση της κατάθεσης και μέχρι τη συζήτησή της απαγορεύεται η λήψη καταδιωκτικών μέτρων κατά του οφειλέτη.
* Η επίδοση της αίτησης γίνεται εντός 15 ημερών από την ολοκλήρωση της αίτησης στους πιστωτές και τους εγγυητές.
* Συζήτηση του προδικαστικού συμβιβασμού.
* Συζήτηση της αιτήσεως στο Ειρηνοδικείο για την υπαγωγή στη ρύθμιση.
Κριτήρια υπαγωγής
1 Το μηναίο εισόδημά του δανειολήπτη δεν πρέπει να ξεπερνά συνολικά:
* για άγαμο τα 1.159,4 ευρώ
* για ζευγάρι τα 1.972 ευρώ
* για ζευγάρι με ένα παιδί τα 2.448 ευρώ και
* για ζευγάρι με δύο παιδιά τα 2.924 ευρώ.
2 Η αντικειμενική αξία της κύριας κατοικίας να μην υπερβαίνει:
* για τον άγαμο τις 180.000 ευρώ
* για τον έγγαμο τις 220.000 ευρώ.
Τα περιουσιακά όρια προσαυξάνονται κατά 20.000 ευρώ ανά παιδί και μέχρι τρία παιδιά.
Βραχυχρόνιες ρυθμίσεις (διάρκειας μικρότερης των δύο ετών)
* Τακτοποίηση ληξιπρόθεσμων οφειλών (συμφωνία αποπληρωμής τους με βάση προκαθορισμένο χρονοδιάγραμμα).
* Κεφαλαιοποίηση ληξιπρόθεσμων οφειλών και αναπροσαρμογή του προγράμματος αποπληρωμής του οφειλόμενου υπολοίπου.
* Μειωμένη δόση μεγαλύτερη των οφειλόμενων τόκων.
* Μειωμένη δόση μικρότερη των οφειλόμενων τόκων.
* Καταβολή μόνο τόκων.
* Περίοδος χάριτος: Αναστολή. πληρωμών για προκαθορισμένη περίοδο. Οι τόκοι κεφαλαιοποιούνται ή διευθετούνται.
Μακροχρόνιες ρυθμίσεις (διάρκειας μεγαλύτερης των δύο ετών)
* Μείωση επιτοκίου.
* Επιμήκυνση της διάρκειας αποπληρωμής του δανείου, μετάθεση, δηλαδή, της συμβατικής ημερομηνίας καταβολής της τελευταίας δόσης του δανείου.
* Διαχωρισμός οφειλής («Split Balance») σε δύο τμήματα. Στο ένα το δανειολήπτης εκτιμάται ότι μπορεί να αποπληρώνει, με βάση την υφιστάμενη και την εκτιμώμενη μελλοντική ικανότητα αποπληρωμής του. Το δεύτερο, τακτοποιείται μεταγενέστερα, με ρευστοποίηση περιουσίας ή άλλου είδους διευθέτηση, η οποία συμφωνείται εξ αρχής από τα δύο μέρη.
* Διαχωρισμός οφειλής («Split and Freeze»), επίσης, σε δύο τμήματα, μόνο, που το δεύτερο ναι μεν θα επανεξετάζεται στο μέλλον, χωρίς να τοκοφορείται, θα τίθεται, ωστόσο, σε σταδιακό κούρεμα, σε αντιστοιχία με τη συνέπεια καταβολών του δανειολήπτη.
* Μερική διαγραφή οφειλής, ώστε η εναπομένουσα οφειλή να διαμορφωθεί σε ύψος που εκτιμάται ότι είναι δυνατό να εξυπηρετηθεί ομαλά.
Λύσεις οριστικής διευθέτησης
* Εθελοντική παράδοση ενυπόθηκου ακινήτου: O δανειολήπτης, ο οποίος δεν μπορεί να ανταποκριθεί στους όρους αποπληρωμής ενυπόθηκου δανείου, παραχωρεί οικειοθελώς (δηλαδή χωρίς να απαιτηθεί η προσφυγή σε δικαστικές ενέργειες από πλευράς του ιδρύματος) την κυριότητα του υπέγγυου ακινήτου στο ίδρυμα. Στη σχετική συμφωνία διατυπώνεται σαφώς ο τρόπος διευθέτησης του τυχόν υπολοίπου.
* Μετατροπή σε ενοικίαση/χρηματοδοτική μίσθωση: O δανειολήπτης μεταβιβάζει την κυριότητα του ακινήτου στο ίδρυμα, υπογράφοντας σύμβαση ενοικίασης/χρηματοδοτικής μίσθωσης, η οποία του εξασφαλίζει τη δυνατότητα μίσθωσης του ακινήτου για ορισμένη ελάχιστη χρονική περίοδο.
* Εθελοντική εκποίηση ενυπόθηκου ακινήτου: O δανειολήπτης προβαίνει οικειοθελώς σε πώληση του υπέγγυου ακινήτου σε τρίτο με τη σύμφωνη γνώμη του ιδρύματος. Στην περίπτωση που το τίμημα της πώλησης υπολείπεται του συνόλου της οφειλής, το ίδρυμα προβαίνει σε διαγραφή της εναπομένουσας οφειλής.
Πηγή: eleftherostypos.gr
