Ένα θλιβερό αρνητικό “ρεκόρ” καταγράφει η χώρα μας στην Ευρώπη και συγκεκριμένα σε αναγκαστικές (ακούσιες) νοσηλείες με εισαγγελική εντολή παιδιών και ενηλίκων σε ψυχιατρικές κλινικές.
Πρόσφατη μελέτη για τις ακούσιες νοσηλείες απέδειξε πως στα δύο μεγάλα αστικά κέντρα της χώρας, δηλαδή σε Αττική και Θεσσαλονίκη, τα ποσοστά των ατόμων που εγκλείονται με εισαγγελική εντολή σε ψυχιατρικές κλινικές είναι διπλάσια σε σύγκριση με τον μέσο όρο της Ευρώπης, που βρίσκεται περίπου στο 23%.
Συγκεκριμένα, στην Ελλάδα επί του συνόλου των νοσηλειών, οι ακούσιες νοσηλείες καταγράφονται στο 57% στην Αττική, στο 53% στη Θεσσαλονίκη και στο 45% στην Πάτρα.
Αυτό απέδειξε η μελέτη που εκπονήθηκε από την Εταιρεία Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ψυχικής Υγείας (ΕΠΑΨΥ) σε συνεργασία με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) και το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης (ΔΠΘ).
Παρόμοια αύξηση εντοπίζεται στα παιδιά και τους εφήβους, σύμφωνα με δεύτερη μελέτη που διενεργήθηκε στο πλαίσιο διπλωματικής εργασίας του ΕΚΠΑ.
Όπως αποδείχθηκε, μέσα σε μία τετραετία και με έμφαση την εποχή της πανδημίας, καταγράφηκε δραματική αύξηση σε υποθέσεις που σχετίζονται με ακούσιες νοσηλείες ανηλίκων.
Τα στοιχεία δόθηκαν στη δημοσιότητα την περασμένη εβδομάδα από τον υφυπουργό Υγείας, αρμόδιο για τα θέματα ψυχικής υγείας, Δημήτρη Βαρτζόπουλο, ως απάντηση στη Βουλή σε βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ που κατέθεσαν ερώτηση για προβλήματα στην νοσηλεία ψυχικώς πασχόντων παιδιών στην Ελλάδα.
Τα στοιχεία απέδειξαν πως πράγματι, από το 2018 έως το 2022 η Εισαγγελία Ανηλίκων Αθηνών χειρίστηκε πληθώρα τέτοιων περιστατικών. Και συγκεκριμένα, 459 υποθέσεις εφήβων, στις 254 από τις οποίες κρίθηκε επιβεβλημένη η νοσηλεία.
Την ψυχοπιεστική περίοδο των lockdown και της πανδημίας COVID-19, σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, και συγκεκριμένα μεταξύ 2019 και 2021, η Εισαγγελία χειρίστηκε 322 υποθέσεις ανηλίκων, ενώ οι 168 από αυτές (36,4%) κατέληξαν σε ακούσιες νοσηλείες.
Λιγότερες από τις μισές περιπτώσεις, ωστόσο, που κλήθηκαν να διαχειριστούν οι αρχές ήταν πραγματικά αναγκαίες οι νοσηλείες.
Βαρτζόπουλος: Το δημόσιο σύστημα ψυχικής υγείας είναι κατακερματισμένο
Σχολιάζοντας στο iatropedia.gr τα παραπάνω ευρήματα, ο υφυπουργός Υγείας και Καθηγητής Ψυχιατρικής, Δημήτρης Βαρτζόπουλος, υποστηρίζει πως όλα αυτά είναι “συμπτώματα” ενός κατακερματισμένου δημόσιου συστήματος ψυχικής υγείας που δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις ανάγκες των πολιτών, αλλά και ταυτόχρονη απόρροια της αδυναμίας της ελληνικής οικογένειας να ανταποκριθεί στις πολύ μεγάλες ανάγκες ενός ατόμου που νοσεί ψυχικά:
“Έχουν αυξηθεί οι εισαγγελικές εντολές πράγματι, διότι από τη μία μεριά έχουν αυξηθεί σίγουρα οι πραγματικές ανάγκες, αλλά και από την άλλη βλέπει κανείς και την αδυναμία της ελληνικής οικογένειας να κρατήσει αυτά τα περιστατικά στους κόλπους της, προφανώς επειδή εργάζονται και οι δύο γονείς. Με λίγα λόγια, βλέπουμε πως έχει μειωθεί η ικανότητα της ελληνικής οικογενείας να απορροφά δύσκολα περιστατικά”, τονίζει ο ίδιος.
Ένα ακόμα σημαντικό στοιχείο, πάντως, που αναδείχθηκε από τις παραπάνω μελέτες είναι ότι μεγάλο ποσοστό των εφήβων για τις οποίους αποφασίστηκε η ακούσια νοσηλεία, νοσηλεύτηκε σε μονάδες ενηλίκων, εξαιτίας του μειωμένου αριθμού ψυχιατρικών δομών παιδιών και ενηλίκων.
Ο υφυπουργός Υγείας παραδέχεται ότι στη χώρα μας η νοσηλείας παιδιών και εφήβων παρουσιάζει σημαντικές ελλείψεις:
“Οι δομές οι παιδοψυχιατρικές στη χώρα μας είναι ελάχιστες σε σχέση με την κεντρική Ευρώπη. Έχουμε μεγάλες ελλείψεις οφειλόμενες στην οικονομική κατάσταση της χώρας”, αναφέρει συγκεκριμένα ο ίδιος.
Ωστόσο, επισημαίνει επίσης, πως πολύ συχνά η νοσηλεία των εφήβων άνω των 16 ετών σε κλινικές ενηλίκων είναι επιβεβλημένη εξαιτίας της σωματικής ανάπτυξης των παιδιών.
“Η ηλικία 16+ είναι σε πολλές περιπτώσεις η ηλικία που για αντικειμενικούς λόγους επιβάλλει τη νοσηλεία σε καταστήματα ενηλίκων, ακριβώς γιατί η ψυχοπαθολογία που έχουν δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί τα πλαίσια μιας παιδοψυχιατρικής κλινικής”, εξηγεί ο υφυπουργός.
Ακούσιες νοσηλείες: Λιγότερες όπου υπάρχουν ανεπτυγμένα συστήματα κοινωνικής περίθαλψης
Τα μεγάλα ποσοστά ακούσιων νοσηλειών στην Ελλάδα, είναι ουσιαστικά «σύμπτωμα ενός συστήματος που νοσεί, καθώς δεν υπάρχει κοινωνικό σύστημα περίθαλψης ψυχικής υγείας», επισημαίνουν και οι επιστήμονες που εκπόνησαν την μελέτη των ενηλίκων.
Η μελέτη των ΕΠΑΨΥ, ΑΠΘ και ΔΠΘ συγκεκριμένα, κατέγραψε πως σε περιοχές της χώρας με ανεπτυγμένα συστήματα κοινωνικής περίθαλψης, τα ποσοστά των ακούσιων νοσηλειών πέφτουν κατακόρυφα.
Κοντά στον μέσο όρο των χωρών της Ευρώπης (23%), για παράδειγμα, είναι οι ακούσιες νοσηλείες στα Ιωάννινα (28%), αλλά και στην Αλεξανδρούπολη (24%).
«Διότι στα Ιωάννινα και στην Αλεξανδρούπολη υπάρχουν ανεπτυγμένα συστήματα κοινωνικής περίθαλψης. Δηλαδή οι άνθρωποι που έχουν ανάγκη παρακολουθούνται από ειδικούς, υπάρχουν κινητές μονάδες και επομένως δεν βρίσκονται μόνοι τους και να αναγκάζονται να μεταβούν με ακούσια όταν πλέον βρίσκονται σε κρίση», ανέφερε στην παρουσίαση της μελέτης η κα. Ευγενία Γεωργάκα, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο τμήμα Ψυχολογίας του ΑΠΘ και εκπρόσωπος της ΕΠΑΨΥ.
Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση: Αυτήν την εβδομάδα κατατίθεται το νομοσχέδιο
Με το νομοσχέδιο για την Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση που αναμένεται να κατατεθεί αυτήν την εβδομάδα στη Βουλή για δημόσια διαβούλευση και να ψηφιστεί μετά το Πάσχα, το Υπουργείο Υγείας φιλοδοξεί να βάλει τάξη στο άναρχο μέχρι σήμερα τοπίο της Ψυχικής Υγείας, όπως υποστηρίζει ο ίδιος ο υφυπουργός.
“Η ψυχιατρική μεταρρύθμιση θα συνενώσει όλες τις ψυχιατρικές υπηρεσίες της χώρας σε ένα Ενιαίο Δίκτυο Κοινωνικών Υπηρεσιών, έτσι ώστε να υπάρχει καλύτερη διακίνηση των περιστατικών”, αναφέρει συγκεκριμένα ο κ. Δημήτρης Βαρτζόπουλος και προσθέτει:
“Έτσι θα μειωθεί η ανάγκη αναγκαστικής νοσηλείας ακριβώς επειδή θα υπάρχει έγκαιρη ανίχνευση και άρα, πρόληψη της επιδείνωσης, η οποία και θα μειώσει τις ανάγκες αυτές”
Αξίζει να σημειωθεί πως το νομοσχέδιο αυτό έχει ήδη προκαλέσει σοβαρές αντιδράσεις από τους εργαζόμενους στις δημόσιες δομές ψυχικής υγείας, καθώς όπως λένε οι ίδιοι, η συνένωση θα επιφέρει συρρίκνωση των υπηρεσιών και ως εκ τούτου “έκπτωση” της προσφερόμενης φροντίδας προς τον πάσχοντα.
Ο υφυπουργός κ. Δημήτρης Βαρτζόπουλος, ωστόσο, υποστηρίζει το αντίθετο. Πως θα υπάρξει, δηλαδή, σημαντική ποσοτική και ποιοτική ενίσχυση των δομών της ψυχικής υγείας.
“Η ποσοτική αύξηση μέσω του νομοσχεδίου θα βελτιώσει την ποιοτική παροχή υπηρεσιών. Η αύξηση της ποσοτικής διαθέσεως των υπηρεσιών έχει ξεκινήσει με τις γνωστές πρωτοβουλίες της κυβέρνησης για προσλήψεις 10.000 γιατρών και νοσηλευτών, πολλές από τις οποίες θα κατευθυνθούν στην ψυχική υγεία”, καταλήγει ο ίδιος.
Της Γιάννας Σουλάκη/Πηγή: Iatropedia.gr