Σοκάρουν τα στοιχεία για τις αυτοκτονίες όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και παγκοσμίως! Η αυτοκτονία είναι η τρίτη αιτία θανάτου εφήβων 15-18 ετών! Οι περισσότεροι επιλέγουν να βάλουν τέλος στη ζωή τους στο σπίτι τους, συγκεκριμένες μέρες.
Παγκοσμίως, κάθε 40 δευτερόλεπτα, ένας άνθρωπος βάζει τέλος στη ζωή του. Οι αυτοκτονίες ευθύνονται για περισσότερους θανάτους σε σχέση με τον πόλεμο, σύμφωνα με Έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Στην Ελλάδα, καταγράφονται σχεδόν 2 αυτοκτονίες κάθε μέρα και οι περισσότεροι αυτόχειρες είναι άνδρες, παντρεμένοι και οικονομικά ενεργοί.
Κάθε χρόνο καταγράφονται σε όλο τον κόσμο περισσότεροι από 800.000 θάνατοι εξαιτίας αυτοτραυματισμών με σκοπό την αυτοκτονία. Ο απαγχονισμός, η δηλητηρίαση και ο αυτοπυροβολισμός είναι οι πιο συνηθισμένες μέθοδοι αυτοχειρίας.
Παρόλα αυτά, τα στατιστικά στοιχεία λένε ότι το 95% των αυτοκτονιών θα μπορούσε είχε προληφθεί με έγκαιρες και ουσιαστικά παρεμβάσεις και αν οι αυτόχειρες είχαν την κατάλληλη διάγνωση, θεραπεία και υποστήριξη, όπως ανέφερε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η οικογενειακή ψυχοθεραπεύτρια – ψυχοπαιδαγωγός, επιστημονική συνεργάτιδα Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ, Αιμιλία Αξιωτίδου, με αφορμή ημερίδα με θέμα «Πρόληψη αυτοκτονιών: Η πραγματικότητα στην Ελλάδα σήμερα. Διάγνωση, Παρέμβαση, Πρόληψη», που θα πραγματοποιηθεί αύριο (07 Σεπτεμβρίου), στις 18:00, στο Κέντρο Ιστορίας Θεσσαλονίκης.
Αυξήθηκαν 25% οι αυτοκτονίες από το 2020 έως το 2022
Σύμφωνα με στοιχεία του Παρατηρητηρίου Αυτοκτονιών και Φορέα Ανάπτυξης Ανθρώπινου και Κοινωνικού Αποκλεισμού «Κλίμακα», από το 2020 έως το 2022 καταγράφηκε αύξηση των αυτοκτονιών στην Ελλάδα κατά 25%, που αντιστοιχεί σε τουλάχιστον δύο αυτοκτονίες κάθε ημέρα. Οι περισσότεροι αυτόχειρες ανήκαν στον οικονομικά ενεργό πληθυσμό και βρίσκονταν εντός γάμου ενώ το 55% των θανάτων σημειώθηκε στο σπίτι του αυτόχειρα.
Η πλειονότητα των αυτοκτονιών σημειώθηκε στους θερινούς μήνες, ενώ οι ημέρες στις οποίες καταγράφηκε ο μεγαλύτερος αριθμός αυτοκτονιών ήταν η Δευτέρα και η Τρίτη και οι περισσότεροι θάνατοι σημειώθηκαν τα ξημερώματα.
Οι περισσότεροι αυτόχειρες στην Ελλάδα ήταν άντρες σε ποσοστό 78% ενώ το 28% ήταν γυναίκες. Στην ηλικιακή ομάδα άνω 60 σημειώθηκαν οι περισσότερες αυτοκτονίες σε σύγκριση με τις υπόλοιπες ηλικιακές μονάδες.
Σε επίπεδο φύλου, οι περισσότεροι θάνατοι των αντρών ήταν στις ηλικίες 60-64 ετών ενώ οι περισσότεροι θάνατοι γυναικών ήταν στις ηλικίες 35-39. Αυξητικές τάσεις παρουσίασε το 2022 σε σύγκριση με τα στοιχεία του 2021 ο αριθμός των αυτοκτονιών στις νεαρές ηλικίες εν γένει (ηλικίες άνω των 20).
Σε επίπεδο Περιφερειών ο μεγαλύτερος αριθμός αυτοκτονιών το 2022 καταγράφηκε στην Κρήτη (17% του συνολικού αριθμού θανάτων) ενώ ακολουθεί η Κεντρική Μακεδονία. Να σημειωθεί ότι τον Μάιο του 2022 η Κεντρική Μακεδονία είχε τη θλιβερή πρωτιά στις αυτοκτονίες καθώς σε αυτή την Περιφέρεια καταγράφηκε το 22% των θανάτων από αυτοκτονία.
Μείζον πρόβλημα η αυτοκτονία παιδιών και εφήβων
Σύμφωνα με στοιχεία του φορέα «Κλίμακα», η αυτοκτονία των παιδιών και των εφήβων έχει εξελιχθεί σε μείζον πρόβλημα τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Η αυτοκτονία αποτελεί την τρίτη αιτία θανάτου νεαρών ατόμων 15-18 ετών, ενώ εκατοντάδες είναι οι αυτοκτονίες που δεν καταγράφονται.
Υπολογίζεται ότι περίπου το 12% των θανάτων στην ηλικιακή ομάδα 15-24 ετών αποδίδεται σε αυτοκτονία, με τις αυτοκτονίες να είναι έως και 5 φορές πιο συχνές στα αγόρια, ενώ οι απόπειρες αυτοκτονίας είναι 2 με 4 φορές συχνότερες στα κορίτσια. Το 15-20% των εφήβων αυτοτραυματίζεται, με την ηλικία έναρξης να υπολογίζεται μεταξύ 13-15 ετών.
Οι περισσότεροι έφηβοι δεν αναζητούν βοήθεια, γεγονός που καθιστά αυτό το ποσοστό πολύ μεγαλύτερο από αυτό που καταγράφεται στην πραγματικότητα. Οι αυτοτραυματισμοί κατά την εφηβεία αυξάνουν τις πιθανότητες εκδήλωσης ψυχικών διαταραχών και αυτοκαταστροφικών συμπεριφορών στην ενήλικη ζωή.
Πώς μπορούμε να συμβάλουμε στην πρόληψη των αυτοκτονιών;
Όπως επισημαίνει η κ. Αξιωτίδου θα πρέπει να μπορούμε να αναγνωρίζουμε σε ανθρώπους τους περιβάλλοντος κάποια σημάδια ώστε να καταλάβουμε, αν υπάρχει κίνδυνος να αυτοκτονήσουν.
«Τέτοια σημάδια είναι οι έντονες εναλλαγές στη διάθεση ενός ανθρώπου, όταν βλέπουμε ότι τη μια δεν είναι καθόλου καλά και την άλλη είναι πάρα πολύ καλά. Αυτά μπορεί να είναι σημάδια της διπολικής διαταραχής που συνδέονται με αυτοκτονικό ιδεασμό. Δηλαδή πρέπει να μπορούμε να καταλάβουμε ότι κάτι δεν πάει καλά και να μην τα προσπερνάμε.
Έτσι, όταν ένας άνθρωπος στο περιβάλλον μας, μας λέει ότι “δεν έχω όρεξη να ζήσω, θέλω να πεθάνω, σκέφτομαι ότι καλύτερα θα ήταν να έβαζα τέλος στη ζωή μου”, να μην το προσπερνάμε. Να μην ντρεπόμαστε να ρωτήσουμε έναν δικό μας άνθρωπο, φίλο μας κ.λπ. αν σκέφτηκε να βάλει τέλος στη ζωή του κι αν έχει σκεφτεί και τον τρόπο.
Συνήθως διστάζουμε να ρωτήσουμε, γιατί φοβόμαστε ότι θα είναι σαν να του βάζουμε στο μυαλό ιδέες, αν συζητήσουμε γι’ αυτά, ενώ δεν είναι έτσι. Με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να καταλάβουμε αν ο άλλος το έχει σκεφτεί κι αν το έχει σκεφτεί οργανωμένα. Εάν μας απαντήσει θετικά σε αυτές τις ερωτήσεις, ο άνθρωπος αυτός είναι σε υψηλή επικινδυνότητα. Επίσης αν έχει κάνει απόπειρες. Μπορούμε να ρωτήσουμε: “δηλαδή εσύ το δοκίμασες; Το προσπάθησες;”. Αν μας πει “ναι, μερικές φορές έκανα αυτό”, σημαίνει ότι τα πράγματα είναι δύσκολα, οπότε μπορούμε εμείς να τον παροτρύνουμε να πάρει βοήθεια, είτε να στραφεί στη γραμμή παρέμβασης για την αυτοκτονία 1018 είτε να πάει στο εφημερεύον ψυχιατρικό νοσοκομείο.
Εάν δεν το κάνει αυτό, μπορούμε εμείς, όχι με πίεση αλλά με ενσυναίσθηση, με κατανόηση ότι υποφέρει αυτός ο άνθρωπος και ότι για να θέλει να βάλει τέλος στη ζωή του υποφέρει. Και φυσικά το έσχατο είναι η εισαγγελική παρέμβαση. Αν δούμε ότι δεν έχει πρόθεση να πάει σε μια ψυχιατρική υπηρεσία, να επισκεφτεί έναν ψυχίατρο, θα πρέπει εμείς οι ίδιοι να ζητήσουμε εισαγγελική παρέμβαση, γιατί το πιο σημαντικό απ’ όλα είναι η ζωή, δηλαδή να περάσει η κρίση, να πάρει αγωγή, να εξισορροπήσει και μετά να μπορεί να έχει μια λειτουργική ζωή» σημείωσε η κ. Αξιωτίδου.
Η ημερίδα «Πρόληψη αυτοκτονιών: Η πραγματικότητα στην Ελλάδα σήμερα. Διάγνωση, Παρέμβαση, Πρόληψη» διοργανώνεται από Τμήμα Προγραμμάτων & Δια Βίου Μάθησης του Δήμου Θεσσαλονίκης, σε συνεργασία με εξειδικευμένους επιστήμονες, με αφορμή τη 10η Σεπτεμβρίου Παγκόσμια Ημέρα Πρόληψης Αυτοκτονιών.
Στόχος της ημερίδας είναι η ενημέρωση όσον αφορά την κατάσταση στη χώρα μας, τα στατιστικά στοιχεία που αφορούν τη συχνότητα των αυτοκτονιών και τη σωστή κατανόηση των ψυχικών διαταραχών και των συμπτωμάτων που μπορεί να οδηγήσουν σε αυτοκτονικό ιδεασμό και αυτοκτονίες καθώς επίσης για τους τρόπους έγκαιρης πρόληψης και παρέμβασης τόσο από το οικογενειακό – φιλικό περιβάλλον όπως και από τους κρατικούς φορείς.
Ομιλητές στην ημερίδα εκτός από την κ. Αξιωτίδου θα είναι ο ψυχίατρος -ψυχοθεραπευτής Πάνος Κουφίδης και η σύμβουλος ψυχικής υγείας εκπαίδευσης και σταδιοδρομίας Νάνσυ Πιλωνά.
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232163