H παιδική παχυσαρκία έχει λάβει τεράστιες διαστάσεις στη χώρα μας, προσβάλλοντας περισσότερα από ένα στα τρία παιδιά ηλικίας 2 έως και 14 ετών. Δυστυχώς, έχουν ήδη καταγραφεί περιπτώσεις παιδιών που πηγαίνουν στην πέμπτη ή έκτη τάξη του Δημοτικού και πάσχουν από υπέρταση ή διαβήτη τύπου 2, ως αποτέλεσμα της παχυσαρκίας.
Το πιο ανησυχητικό είναι πως τα περισσότερα από αυτά τα παιδιά παραμένουν αδιάγνωστα, ενώ διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να εκδηλώσουν πρόωρα και άλλα χρόνια προβλήματα υγείας.
Η Εθνική Δράση κατά της Παιδικής Παχυσαρκίας έχει θέσει ως στόχο το ποσοστό των παχύσαρκων παιδιών να μειωθεί από 37,5% που είναι σήμερα στο 24,5% έως το 2030.
Η αναπληρώτρια υπουργός Υγείας Ειρήνη Αγαπηδάκη, σε συνέντευξή της στο newsit.gr, εξηγεί πώς θα υποστηριχθούν γονείς και παιδιά για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος, τι δυσκολίες υπάρχουν για μικρούς και μεγάλους, και τι μπορεί πραγματικά να κάνει τη διαφορά στην προσπάθεια για την διαχείριση του σωματικού βάρους.
Ξεκινώντας τη συζήτησή μας, θα ήθελα να μας πείτε ποιοι είναι οι βασικοί στόχοι της Εθνικής Δράσης κατά της Παιδικής Παχυσαρκίας και ποιοι είναι οι λόγοι που την καθιστούν τόσο σημαντική για την κοινωνία μας σήμερα;
Επιτρέψτε μου να ξεκινήσω λίγο ανάποδα, απαντώντας πρώτα στο δεύτερο σκέλος της ερώτησης. Και αυτό γιατί είναι η πρώτη φορά που εφαρμόζουμε ένα εθνικό πρόγραμμα για την παιδική παχυσαρκία στη χώρα μας, το οποίο δημιουργήσαμε στο Υπουργείο Υγείας σε συνεργασία με την UNICEF. Και θέλω να τονίσω ότι είναι από τα πρώτα ολοκληρωμένα προγράμματα πρόληψης στην Ευρώπη.
Αυτό που θέλουμε είναι να προσφέρουμε υποστήριξη στα παιδιά και τις οικογένειές τους σε κάθε στάδιο της ζωής τους, να βελτιώσουμε την ποιότητα της ζωής τους και να ενισχύσουμε, τελικά, τη δημόσια υγεία. Ο στόχος μας δεν είναι απλά να εντοπίζουμε την παιδική παχυσαρκία, αλλά να την προλαμβάνουμε και να την καταπολεμούμε. Θέλουμε να μειώσουμε τους παράγοντες κινδύνου και τις κοινωνικοοικονομικές ανισότητες που την ενισχύουν.
Είναι ώρα να αλλάξουμε το περιβάλλον που οδηγεί στην παιδική παχυσαρκία, ώστε όλα τα παιδιά να ξεκινούν τη ζωή τους με υγιεινές συνήθειες, που θα τα ακολουθούν και στην ενήλικη ζωή τους. Όλοι το βλέπουμε: ο σύγχρονος τρόπος ζωής δεν μας βοηθά να ζούμε υγιεινά. Θέλουμε να διασφαλίσουμε ότι όλα τα παιδιά, υιοθετώντας υγιεινές συνήθειες, θα ζήσουν μια καλύτερη και πιο υγιή ζωή.
Η παιδική παχυσαρκία οδηγεί σε πρόωρα πρόσθετα προβλήματα υγείας. Σε τι ποσοστά ή/και από ποια ηλικία αρχίζουν τα Ελληνόπουλα να παρουσιάζουν υπέρταση ή/και διαβήτη εξαιτίας της;
Η παιδική παχυσαρκία είναι ένας από τους μεγαλύτερους κινδύνους για την υγεία των παιδιών μας. Τα στοιχεία δείχνουν ότι η χώρα μας έχει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά υπέρβαρων και παχύσαρκων παιδιών στην Ευρώπη, με το 37,5% των παιδιών και εφήβων (2-14 ετών) να αντιμετωπίζουν αυτό το πρόβλημα. Το πιο ανησυχητικό είναι ότι τα περισσότερα από αυτά τα παιδιά είναι ηλικίας 5 έως 7 ετών. Έχουμε παιδιά που αναπτύσσουν προβλήματα όπως υπέρταση ή διαβήτη ήδη από την πέμπτη και έκτη τάξη του Δημοτικού, και τα περισσότερα από αυτά τα νοσήματα παραμένουν αδιάγνωστα.
Τα παιδιά που είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα έχουν αυξημένες πιθανότητες να αναπτύξουν χρόνιες παθήσεις νωρίτερα από το φυσιολογικό. Για αυτό έχουμε θέσει ως στόχο αυτό το ποσοστό του 37,5% να πέσει στο 24,5% έως το 2030. Και πιστεύω ότι μπορούμε να το πετύχουμε. Η καταπολέμηση της παχυσαρκίας είναι εθνικός στόχος, όπως ο ίδιος ο Πρωθυπουργός έχει τονίσει, και θα καταβάλλουμε κάθε προσπάθεια στην κατεύθυνση αυτή, όπως και για κάθε δράση πρόληψης.
Οι γονείς διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην υιοθέτηση υγιεινών διατροφικών συνηθειών από τα παιδιά τους, καθώς αποτελούν το παράδειγμα προς μίμηση. Πώς θα υποστηριχθούν οι γονείς στην αλλαγή των διατροφικών συνηθειών της οικογένειας;
Οι γονείς αποτελούν βασικό μας σύμμαχο στην Εθνική Δράση κατά της Παιδικής Παχυσαρκίας. Ο ρόλος τους στην υλοποίηση του προγράμματος είναι σημαντικός, τόσο στο σχολείο όσο και στην κοινότητα. Μαζί με την UNICEF, έχουμε δημιουργήσει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για να στηρίξουμε και να ευαισθητοποιήσουμε τους γονείς γύρω από το θέμα της παιδικής παχυσαρκίας.
Θα έχουν ενεργή υποστήριξη σε όλη αυτή την προσπάθεια. Μέσα από δράσεις που υλοποιούμε στα σχολεία, τα παιδιά και οι οικογένειές τους θα έχουν πρόσβαση σε εκπαιδευτικό και διαδραστικό υλικό, καθώς και υλικό ευαισθητοποίησης, με σκοπό να προωθήσουμε έναν υγιεινό και δραστήριο τρόπο ζωής, ακόμα και μέσα στο σπίτι. Θέλουμε τα παιδιά να μάθουν ότι το υγιεινό φαγητό μπορεί να είναι και νόστιμο.
Όσοι ήρθατε στο ΟΑΚΑ στην εκδήλωση που κάναμε, είδατε πως γονείς και παιδιά συμμετείχαν ενεργά σε ποικίλες δράσεις εκμάθησης και προώθησης υγιεινών διατροφικών προτύπων και δεξιοτήτων μαγειρικής. Όλα αυτά τα βήματα έχουν σκοπό να ευαισθητοποιήσουν και να ενθαρρύνουν υγιεινές διατροφικές συνήθειες σε όλους: στα παιδιά, στους γονείς και στα μέλη της ευρύτερης κοινότητας.
Πόσο εύκολο είναι να αλλάξει ένα μεγάλο παιδί ή έφηβος διατροφικές συνήθειες και να επιστρέψει στην σωματική δραστηριότητα, όταν έχει μάθει να ζει καθισμένος μπροστά σε μία οθόνη;
Πιστεύω όλοι θυμόμαστε πώς ήμασταν έφηβοι. Η εφηβεία είναι μια «δύσκολη» περίοδος μετάβασης από την παιδική ηλικία στην ενηλικίωση, που συχνά συνοδεύεται από πολλές προκλήσεις και δυσκολίες. Οι φίλοι είναι σημαντικοί και μας επηρεάζουν, ενώ πλέον τα smartphones είναι το βασικό μέσο που χρησιμοποιούν οι έφηβοι μεταξύ τους για να επικοινωνούν, να χαλαρώνουν και να διασκεδάζουν, κάτι που εμείς δεν το είχαμε σε τόσο μεγάλο βαθμό.
Αυτό που μας έδειξε και η πανελλαδική έρευνα κοινής γνώμης που διεξαγάγαμε στο πλαίσιο της Εθνικής Δράσης, είναι ότι κατά τη μετάβαση από την παιδική στην εφηβική ηλικία οι συνήθειες αλλάζουν: όσο μεγαλώνουν τα παιδιά ασκούνται λιγότερο, τρώνε λιγότερα φρούτα και λαχανικά, και περνούν περισσότερο χρόνο μπροστά σε οθόνες. Για παράδειγμα, μόνο 6 στα 10 παιδιά ασκούνται αρκετά και μόλις 4 στα 10 τρώνε φρούτα κάθε μέρα.
Παρόλο που οι καλές συνήθειες χτίζονται από νωρίς, αυτό δεν σημαίνει ότι είναι αργά να αλλάξουν στην εφηβεία. Όμως, όσο περισσότερο διαρκεί μια συνήθεια, τόσο πιο δύσκολο γίνεται να την αλλάξεις. Γι’ αυτό είναι σημαντικό να παρεμβαίνουμε νωρίς.
Μέσα από την Εθνική Δράση κατά της Παιδικής Παχυσαρκίας, δουλεύουμε σε σχολεία και κοινότητες, με γονείς, εκπαιδευτικούς, παιδιάτρους και διαιτολόγους, για να βοηθήσουμε τα παιδιά και τους εφήβους να υιοθετήσουν πιο υγιεινές συνήθειες – να τρώνε πρωινό, να πίνουν περισσότερο νερό, να κινούνται περισσότερο και να περιορίζουν τον χρόνο που περνούν στις οθόνες. Το σημαντικό είναι να βρίσκουμε τρόπους που να ταιριάζουν στη ζωή τους, ώστε να κάνουν αυτές τις αλλαγές με ευχαρίστηση.
Οι γονείς γνωρίζουν αν το παιδί τους έχει πρόβλημα βάρους και κακής φυσικής κατάστασης; Μήπως χρειάζονται και αυτοί εκπαίδευση για να μάθουν να βλέπουν την αλήθεια, αντί να ευελπιστούν ότι θα διορθωθεί με κάποιο μαγικό τρόπο η κατάσταση όταν το παιδί μεγαλώσει και «πάρει μπόι»;
Ξέρετε, πολλοί γονείς δεν συνειδητοποιούν αμέσως αν το παιδί τους έχει πρόβλημα βάρους. Σύμφωνα με την έρευνά μας, περίπου 2 στους 3 γονείς (65,7%) πιστεύουν ότι το παιδί τους έχει φυσιολογικό βάρος, ακόμα κι όταν το βάρος του μπορεί να είναι λίγο παραπάνω. Κι αυτό δεν αλλάζει εύκολα καθώς το παιδί μεγαλώνει. Για παράδειγμα, στις ηλικίες 12-14 το ποσοστό πέφτει στο 52%, ενώ τα στοιχεία δείχνουν ότι περίπου 4 στα 10 παιδιά στην Ελλάδα είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα. Βλέπουμε λοιπόν ότι υπάρχει μια αναντιστοιχία στην αντίληψη του σωματικού βάρους των παιδιών από τους γονείς, γεγονός που επιβεβαιώνεται και από άλλες μελέτες που έχουν διεξαχθεί στην Ελλάδα και έχουν δείξει ότι το ένα τρίτο (1/3) των γονέων/φροντιστών αντιλαμβάνονται το σωματικό βάρος των παιδιών τους ως χαμηλότερο από το πραγματικό.
Το ίδιο συμβαίνει και για τη σωματική δραστηριότητα, καθώς ενώ οι γονείς θεωρούν ότι το παιδί του ασκείται αρκετά, στην πραγματικότητα μόνο 2 στα 10 παιδιά ασκούνται επαρκώς καθημερινά. Αναγνωρίζοντας λοιπόν την ανάγκη ενημέρωσης των γονέων, έχει αναπτυχθεί ανάλογο ψηφιακό υλικό ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης, με σκοπό να διαχυθεί στα σχολεία, ώστε οι γονείς των παιδιών, αλλά και οι ίδιοι οι έφηβοι και οι έφηβες να μάθουν να κάνουν σωστές διατροφικές επιλογές με ευχάριστο και διασκεδαστικό τρόπο.
Επιπλέον, έχει δημιουργηθεί κατάλληλο υλικό προκειμένου να υποστηρίξει τους παιδιάτρους στο συμβουλευτικό ρόλο που έχουν προς τους γονείς σχετικά με το θέμα. Τέλος, για όσα παιδιά στην Ελληνική Επικράτεια κριθεί απαραίτητο από την/ον παιδίατρο ότι χρήζουν παρακολούθηση από διαιτολόγο, αυτή η υπηρεσία θα παρέχεται δωρεάν μέσω του Ευρωπαϊκού Κέντρου για την Καταπολέμηση της Παχυσαρκίας.
Ποια συμβουλή θα δίνατε σε όσους αντιμετωπίζουν την παχυσαρκία, ως άνθρωπος που έχει περάσει και ξεπεράσει αυτή τη δύσκολη πρόκληση;
Είναι πολύ σημαντικό να κατανοήσουμε ότι η υγεία μας δεν μετριέται μόνο με αριθμούς στη ζυγαριά, αλλά περιλαμβάνει ένα σύνολο παραμέτρων, όπως η διατροφή, η σωματική δραστηριότητα, η ψυχική υγεία και η αυτοεκτίμηση.
Η προσωπική μου μάχη με τα κιλά με δίδαξε πόσο σημαντικό είναι να βλέπουμε τη διαχείριση του βάρους όχι σαν μια προσωρινή λύση ή δίαιτα, αλλά ως μια διαρκή αλλαγή στον τρόπο ζωής και τις καθημερινές μας συνήθειες. Το πιο σημαντικό μάθημα που έχω πάρει είναι ότι δεν υπάρχει κάποια «μαγική» λύση. Αυτό που πραγματικά κάνει τη διαφορά είναι η συνεχής προσπάθεια και η υπομονή. Κάθε μικρή αλλαγή που κάνουμε στη ζωή μας, όσο μικρή κι αν φαίνεται, έχει μεγάλο αντίκτυπο στην ευημερία μας. Δεν πρέπει να εστιάζουμε μόνο στο τελικό αποτέλεσμα, αλλά να στοχεύουμε σε μικρά, καθημερινά βήματα. Το πιο σημαντικό είναι να φροντίζουμε και να αγαπάμε τον εαυτό μας σε κάθε βήμα αυτής της διαδρομής.
Ενημερωθείτε για την Εθνική Δράση κατά της Παιδικής Παχυσαρκίας του Υπουργείου Υγείας στο https://paxisarkiakaipaidi.gov.gr.
