Προθεσμία μέχρι και τις 29 Απριλίου έχουν οι ενδιαφερόμενοι για την εγγραφή στους εκλογικούς καταλόγους επιστολικής ψήφου για τις επικείμενες ευρωεκλογές της 9ης Ιουνίου 2024. Η επιστολική ψήφος καθιερώνεται φέτος για πρώτη φορά στην Ελλάδα ως μέσο διευκόλυνσης της άσκησης του εκλογικού δικαιώματος των εκλογέων για τις Ευρωεκλογές και τα εθνικά δημοψηφίσματα.
Μέσω της επιστολικής ψήφου δίνεται η δυνατότητα στους Έλληνες πολίτες να ψηφίσουν από τον τόπο κατοικίας τους χωρίς να απαιτείται η φυσική παρουσία τους στο εκλογικό κέντρο, στο οποίο είναι εγγεγραμμένοι.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Με αυτό τον τρόπο, οι εκλογείς εξοικονομούν χρόνο και χρήματα και διευκολύνεται ιδιαιτέρως η συμμετοχή των ηλικιωμένων συμπολιτών μας, των εποχικά εργαζόμενων, των ατόμων με αναπηρία, και των φοιτητών και μαθητών εν μέσω εξεταστικής περιόδου.
Δεδομένου ότι η διαδικασία εφαρμόζεται για πρώτη φορά, οι πολίτες ενδέχεται να έχουν ορισμένες απορίες για τον τρόπο εγγραφής τους στους καταλόγους. Γι’ αυτό το λόγο, ακολουθούν ερωτήσεις και απαντήσεις για την καλύτερη ενημέρωση των πολιτών.
Πώς και με τι στοιχεία μπορώ να εγγραφώ στους εκλογικούς καταλόγους επιστολικής ψήφου;
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Ο εκλογέας του εσωτερικού μπορεί να συνδεθεί στην εφαρμογή epistoliki.ypes.gov.gr κάνοντας χρήση των προσωπικών κωδικών taxisnet και επιβεβαιώνοντας το κινητό του τηλέφωνο και το email του με κωδικό μίας χρήσης (OTP).
Ο εκλογέας του εξωτερικού μπορεί να συνδεθεί στην εφαρμογή epistoliki.ypes.gov.gr είτε κάνοντας χρήση των προσωπικών κωδικών taxisnet, είτε κάνοντας χρήση συνδυασμού των στοιχείων του εν ισχύ ελληνικού διαβατηρίου του και του δελτίου αστυνομικής ταυτότητας ή του αριθμού δημοτολογίου του (από πρόσφατο πιστοποιητικό γέννησης ή πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης), και επιβεβαιώνοντας το κινητό του τηλέφωνο και το email του με κωδικό μίας χρήσης (OTP).
Εναλλακτικά, οι αιτήσεις δύνανται να υποβάλλονται στην ηλεκτρονική εφαρμογή (πλατφόρμα) του Υπουργείου Εσωτερικών και μέσω των Κέντρων Εξυπηρέτησης Πολιτών (ΚΕΠ) ή των ελληνικών Προξενικών Αρχών (Έμμισθα Γενικά Προξενεία, Προξενεία, Προξενικά Γραφεία Πρεσβειών).
Ο εκλογέας δηλώνει τη διεύθυνση κατοικίας ή διαμονής του και την επιθυμητή διεύθυνση παραλαβής του εκλογικού υλικού. Σημειώνεται ότι ο φάκελος της επιστολικής ψήφου θα αποσταλεί από το Υπουργείο Εσωτερικών τον Μάιο του 2024.
Μπορώ να εγγραφώ αν δεν έχω ΑΦΜ ή ελληνικό διαβατήριο σε ισχύ;
Ναι. Όλοι οι Έλληνες πολίτες που είναι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους μπορούν να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα μέσω επιστολικής ψήφου εφόσον το επιθυμούν.
Οι εκλογείς που δεν μπορούν να συνδεθούν στην ηλεκτρονική εφαρμογή με κάποιον από τους διαθέσιμους τρόπους μπορούν να απευθυνθούν, με φυσική παρουσία, στην αρμόδια ελληνική Προξενική Αρχή (Γενικό Προξενείο, Προξενείο ή Προξενικό Γραφείο Πρεσβείας), ή σε Κέντρο Εξυπηρέτησης Πολιτών (ΚΕΠ) εντός Ελλάδας, προκειμένου να τους συνδράμει να εγγραφούν, μέσω της ηλεκτρονικής εφαρμογής του Υπουργείου Εσωτερικών, στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους επιστολικής ψήφου. Οι υπάλληλοι, αφού ταυτοποιήσουν τον εκλογέα με την επίδειξη νόμιμου ταυτοποιητικού εγγράφου, θα υποβάλουν αίτηση εγγραφής εκ μέρους του.
Μπορώ να εγγραφώ αν δυσκολεύομαι να χρησιμοποιήσω ηλεκτρονικό υπολογιστή;
Ναι. Οι εκλογείς που αντιμετωπίζουν δυσκολίες στη χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή μπορούν να απευθυνθούν στα Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών ή στις ελληνικές Πρεσβείες και Προξενεία προκειμένου να εγγραφούν στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους επιστολικής ψήφου.
Μπορώ να εγγραφώ αν δεν έχω ελληνικό τηλέφωνο;
Ναι. Για την εγγραφή απαιτείται κινητό τηλέφωνο ελληνικής ή αλλοδαπής εταιρείας παροχής κινητής τηλεφωνίας.
Πως θα παραλάβω τον φάκελο αν είμαι γνωστός με άλλο όνομα στον τόπο κατοικίας ή διαμονής μου από αυτό που αναγράφεται στο ελληνικό δημοτολόγιο;
Στην ηλεκτρονική εφαρμογή για την εγγραφή για την επιστολική ψήφο υπάρχει ειδικός χώρος για πρόσθετες πληροφορίες για την παράδοση του εκλογικού υλικού. Εκεί, ο εκλογέας μπορεί να κάνει τις απαραίτητες επισημάνσεις για να διευκολύνει την παράδοση του φακέλου από την ταχυμεταφορική εταιρεία.
Είχα ψηφίσει από το εξωτερικό στις εθνικές εκλογές του 2023. Πρέπει να ξανακάνω εγγραφή για την επιστολική ψήφο;
Οι ενεργές αιτήσεις εκλογέων του εξωτερικού μεταπίπτουν στην εφαρμογή αιτήσεων επιστολικής ψήφου. Οι εκλογείς αυτοί θα ενημερωθούν μέσω emailκαι θα πρέπει να συνδεθούν στην εφαρμογή της επιστολικής ψήφου, εφόσον επιθυμούν να ψηφίσουν με αυτό τον τρόπο, για να επιβεβαιώσουν τα στοιχεία τους και να καταχωρίσουν τη διεύθυνση στην οποία θέλουν να παραλάβουν το εκλογικό υλικό προκειμένου να εγγραφούν στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους επιστολικής ψήφου.
Στις ευρωεκλογές δεν θα λειτουργήσουν εκλογικά τμήματα στο εξωτερικό. Άρα, η επιστολική ψήφος θα είναι ο μόνος τρόπος να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα οι Έλληνες πολίτες που θα βρίσκονται στο εξωτερικό την ημέρα των εκλογών.
Τι περιλαμβάνει ο φάκελος της επιστολικής ψήφου και πότε θα τον λάβω;
Ο φάκελος αποστέλλεται στους εκλογείς από το Υπουργείο Εσωτερικών το αργότερο 15 ημέρες πριν από τις εκλογές με υποχρέωση παραλαβής είτε από τον εκλογέα είτε από τρίτο πρόσωπο που έχει ρητή εξουσιοδότηση για την παραλαβή του, με θεώρηση γνησίου υπογραφής μέσω gov.gr ή από δημόσια αρχή.
Ο εκλογέας ενημερώνεται με ηλεκτρονικό μήνυμα για την αποστολή του φακέλου και με σύνδεσμο για την παρακολούθηση της πορείας του (tracking).
Ο φάκελος περιλαμβάνει:
φάκελο επιστροφής επιστολικής ψήφου,
ψηφοδέλτιο,
φάκελο ψηφοφορίας,
έντυπο οδηγιών,
κατάλογο υποψηφίων,
αίτηση – υπεύθυνη δήλωση.
Οι φάκελοι ψηφοφορίας είναι πλήρως ανωνυμοποιημένοι και φέρουν ειδικό γνώρισμα γνησιότητας.
Πώς είναι το ψηφοδέλτιο της επιστολικής ψήφου;
Το ψηφοδέλτιο είναι ενιαίο και τυπώνεται με ευθύνη του Υπουργείου Εσωτερικών.
Στην πρώτη σελίδα, εμφανίζονται όλα τα κόμματα, συνδυασμοί και συνασπισμοί κομμάτων που είναι υποψήφια και ο εκλογέας βάζει σταυρό σε αυτό που επιλέγει. Σε αυτή την σελίδα υπάρχει και η διακριτή επιλογή «Δεν επιλέγω κανέναν από τους ανωτέρω – Ψηφίζω λευκό».
Στη δεύτερη σελίδα, εμφανίζεται πίνακας με αριθμούς από το 1 έως το 42. Ο εκλογέας επιλέγει από 0 έως 4 υποψηφίους ευρωβουλευτές του κόμματος ή συνδυασμού προτίμησής του σημειώνοντας ευδιάκριτα τον αριθμό που αντιστοιχεί στον κάθε υποψήφιο της επιλογής του, όπως αυτός αναγράφεται στον κατάλογο υποψηφίων. Στο τέλος, ο εκλογέας σημειώνει τον συνολικό αριθμό των υποψηφίων που έχει επιλέξει, δηλαδή 0 ή 1 ή 2 ή 3 ή 4.
Στην περίπτωση που ο εκλογέας κάνει λάθος επιλογή ή το ψηφοδέλτιο υποστεί φθορά, ο εκλογέας έχει τη δυνατότητα να εκτυπώσει ένα μόνο νέο ψηφοδέλτιο από την σελίδα του Υπουργείου Εσωτερικών, να το συμπληρώσει εκ νέου και να το βάλει στον φάκελο ψηφοφορίας.
Πώς ψηφίζω;
Ο εκλογέας διαβάζει προσεκτικά το έντυπο των οδηγιών. Συμπληρώνει την αίτηση – υπεύθυνη δήλωση έγχαρτα ή ηλεκτρονικά μέσω gov.gr και γράφει τα στοιχεία του στον φάκελο επιστροφής επιστολικής ψήφου.
Επιλέγει τον συνδυασμό που επιθυμεί και τους υποψηφίους Ευρωβουλευτές ή ψηφίζει λευκό.
Βάζει το ψηφοδέλτιο στον ειδικό φάκελο ψηφοφορίας, τον κλείνει και τον βάζει στον φάκελο επιστροφής. Σε περίπτωση που έχει συμπληρώσει την αίτηση – υπεύθυνη δήλωση έγχαρτα την βάζει στον φάκελο επιστροφής, μαζί με το φωτοαντίγραφο ελληνικής ταυτότητας, ελληνικού διαβατηρίου ή ελληνικού διπλώματος οδήγησης.
Αποστέλλει τον φάκελο προς την προσυμπληρωμένη διεύθυνση του κέντρου διαλογής επιστολικής ψήφου στην Ελλάδα.
Υπάρχει κόστος στις διαδικασίες παραλαβής και αποστολής των φακέλων;
Όχι. Η παραλαβή του φακέλου επιστολικής ψήφου από τον εκλογέα γίνεται δωρεάν αφού το κόστος αποστολής τους φακέλου επιστολικής καλύπτεται από το Υπουργείο Εσωτερικών. Η αποστολή του φακέλου επιστροφής επιστολική ψήφου από τον εκλογέα ενδέχεται να χρειάζεται πληρωμή από τον εκλογέα. Στην περίπτωση αυτή, θα προβλεφθεί η επιστροφή χρηματικού ποσού στον εκλογέα με σταθερή ισοτιμία.
Τι γίνεται στη συνέχεια, αφότου ψηφίσω και στείλω τον φάκελο;
Ο εκλογέας ενημερώνεται με μήνυμα κινητού τηλεφώνου και email, εφόσον το έχει δηλώσει, για την παραλαβή του φακέλου του από τα Εκλογικά Τμήματα Διαλογής Ψηφοδελτίων Επιστολικής Ψήφου στην Ελλάδα.
Ο φάκελος πρέπει να παραληφθεί μέχρι τις 5:00 το απόγευμα ώρα Ελλάδας την παραμονή των εκλογών (8 Ιουνίου 2024) προκειμένου να προσμετρηθεί στο αποτέλεσμα της ψηφοφορίας, διαφορετικά επιστρέφεται, χωρίς να ανοιχθεί, στον αποστολέα.
Η καταμέτρηση των επιστολικών ψήφων γίνεται ταυτόχρονα με όλες τις υπόλοιπες ψήφους, το απόγευμα της Κυριακής των εκλογών.
Πού συγκεντρώνονται οι φάκελοι;
Οι φάκελοι επιστροφής επιστολικής ψήφου αποστέλλονται στην προσυμπληρωμένη διεύθυνση. Ο χώρος μπορεί να είναι δημόσιο ή ιδιωτικό κτίριο που μισθώνεται για τον σκοπό αυτό (πχ εκθεσιακός χώρος).
Ο χώρος που βρίσκονται οι κάλπες φυλάσσεται από την Ελληνική Αστυνομία, παρακολουθείται και καταγράφεται από κλειστό κύκλωμα τηλεόρασης. Το υλικό καταγραφής φυλάσσεται στο Πρωτοδικείο Αθηνών.
Τα κόμματα και οι συνασπισμοί κομμάτων που συμμετέχουν στις εκλογές δικαιούνται να ορίσουν έναν τακτικό και έναν αναπληρωματικό εκλογικό αντιπρόσωπο για την παρακολούθηση της διαδικασίας.
Έχασα τον φάκελο ψηφοφορίας. Τι κάνω;
Ο φάκελος ψηφοφορίας, μαζί με το υπόλοιπο υλικό πρέπει να φυλάσσεται σε ασφαλές μέρος. Δυστυχώς δεν υπάρχει δυνατότητα εκ νέου αποστολής φακέλου, καθώς ο κάθε φάκελος είναι προσωπικός και η νέα εκτύπωση θα χρειαστεί χρόνο ο οποίος δεν θα επιτρέψει την έγκαιρη παραλαβή της ψήφου.
Τι θα γίνει αν πάω να ψηφίσω στο εκλογικό μου τμήμα, ενώ έχω εγγραφεί να ψηφίσω με επιστολική ψήφο;
Αν ο εκλογέας έχει κάνει αίτηση εμπρόθεσμα για επιστολική ψήφο, θα υπάρχει ειδική ένδειξη στους εκλογικούς καταλόγους και ο δικαστικός αντιπρόσωπος δεν θα του επιτρέψει να ψηφίσει σε περίπτωση που προσπαθήσει να ασκήσει το εκλογικό του δικαίωμα με φυσική παρουσία. Αν όμως ο φάκελος της επιστολικής ψήφου δεν φτάσει εγκαίρως, τότε ο δικαστικός αντιπρόσωπος στο εκλογικό τμήμα όπου είναι εγγεγραμμένος ο εκλογέας θα έχει ενημερωθεί για το γεγονός μη παραλαβής του φακέλου και θα επιτρέψει στον εκλογέα να ψηφίσει με φυσική παρουσία από τις 11:00 το πρωί και μετά.
Αν άλλαξα γνώμη και θέλω να ψηφίσω με φυσική παρουσία;
Αυτό μπορεί να γίνει μόνο αν δεν έχει παραληφθεί ο φάκελος εμπρόθεσμα (δηλαδή έως τις 17:00 την παραμονή των εκλογών). Σε αυτή την περίπτωση, ο δικαστικός αντιπρόσωπος στο εκλογικό τμήμα που είναι εγγεγραμμένος ο εκλογέας θα έχει ενημερωθεί για το γεγονός μη παραλαβής του φακέλου και θα επιτρέψει στον εκλογέα να ψηφίσει με φυσική παρουσία από τις 11:00 το πρωί και μετά.
Αν επέλεξα κατά λάθος άλλο κόμμα ή υποψήφιο από αυτόν που ήθελα;
Στην εξαιρετική αυτή περίπτωση, ο εκλογέας μπορεί να τυπώσει το ψηφοδέλτιο που θα υπάρχει στην σελίδα του Υπουργείου Εσωτερικών και να το βάλει στον φάκελο ψηφοφορίας.
Πώς διασφαλίζεται η μυστικότητα της ψήφου;
Η ψήφος είναι μυστική. Η μυστικότητα της επιστολικής ψήφου επιτυγχάνεται με τον διαχωρισμό της υπεύθυνης δήλωσης από τον κλειστό φάκελο ο οποίος περιέχει το ψηφοδέλτιο και ο οποίος είναι αυτός που μπαίνει στην κάλπη ψηφοφορίας.
Η έγχαρτη αίτηση – υπεύθυνη δήλωση φυλάσσεται ξεχωριστά και δεν μπορεί με κανέναν τρόπο να συνδυαστεί με το ψηφοδέλτιο. Το δε φωτοαντίγραφο της ταυτότητάς χρησιμοποιείται αποκλειστικά για να μην υπάρχει καμία αμφιβολία ότι δεν ψήφισε κάποιος άλλος για λογαριασμό του εκλογέα.
Ο χώρος που βρίσκονται οι κάλπες φυλάσσεται από την Ελληνική Αστυνομία, παρακολουθείται και καταγράφεται από κλειστό κύκλωμα τηλεόρασης. Το υλικό καταγραφής φυλάσσεται στο Πρωτοδικείο Αθηνών.
Η εφαρμογή μου εμφανίζει μήνυμα «Η αναζήτηση στο Βασικό Εκλογικό Κατάλογο απέτυχε να εντοπίσει τη ζητούμενη εγγραφή με βάση τα δηλωθέντα στοιχεία στην ΑΑΔΕ». Τι κάνω;
Κατά τη διαδικασία ταυτοποίησης των προσωπικών σας στοιχείων, μεταξύ του Βασικού Εκλογικού Καταλόγου Ελλήνων Εκλογέων και της ΑΑΔΕ, προέκυψαν ελλείψεις ή εντοπίστηκαν λάθη.
Α) Στην περίπτωση που τα στοιχεία σας είναι ελλιπή ή μη επικαιροποιημένα στη βάση δεδομένων της ΑΑΔΕ, για τον εντοπισμό τους παρακαλούμε επισκεφθείτε την ιστοσελίδα της ΑΑΔΕ (https://aade.gr/) , πατήστε στον σύνδεσμο της ψηφιακής υπηρεσίας «myAADE», συνδεθείτε εισάγοντας όνομα χρήστη και κωδικό πρόσβασης, επιλέξτε «Μητρώο και Επικοινωνία» και στη συνέχεια «Στοιχεία Φυσικού Προσώπου». Eλέγξτε αν τα προσωπικά σας στοιχεία στο Μητρώο της ΑΑΔΕ είναι ακριβώς όμοια με τα αναγραφόμενα στην αστυνομική σας ταυτότητα. Εάν δεν συμφωνούν και προκειμένου να διορθωθούν, παρακαλούμε να υποβάλλετε σχετικό αίτημα μέσω της επιλογής «Τα αιτήματα μου», επιλέγοντας την κατηγορία υπηρεσιών «Φορολογία», τη θεματική ομάδα «Μητρώο» και τη διαδικασία «Μεταβολές στοιχείων φυσικού προσώπου για επιστολική ψήφο».
Β) Στην περίπτωση που τα στοιχεία σας είναι καταχωρισμένα με λανθασμένο τρόπο στον βασικό εκλογικό κατάλογο του Δήμου σας, γεγονός που το εντοπίζετε στην εφαρμογή «Μάθε που Ψηφίζεις» του Υπουργείου Εσωτερικών (https://mpp.ypes.gov.gr) για τα ταυτοποιητικά σας στοιχεία πλην της ημερομηνίας γέννησης (ημέρα/μήνας), την οποία μπορείτε να ελέγξετε μέσω πιστοποιητικού γέννησης ή οικογενειακής κατάστασης, για τη διόρθωσή τους θα πρέπει να επικοινωνήσετε με το Δημοτολόγιο του Δήμου εγγραφής σας. Για τα στοιχεία επικοινωνίας των Δήμων πατήστε ΕΔΩ
Στη φόρμα υποβολής αίτησης, στα προσωπικά μου στοιχεία, το επώνυμο ή το όνομα με λατινικούς χαρακτήρες έχει κάποια ασυμφωνία σε σχέση με το αντίστοιχο που αναγράφεται στο διαβατήριο μου. Τι κάνω;
Η εφαρμογή μετατρέπει αυτόματα το επώνυμο και το όνομα σας σε λατινικούς σύμφωνα με το πρότυπο ΕΛΟΤ που χρησιμοποιεί και η Υπηρεσία Διαβατηρίων της ΕΛΑΣ. Ασυμφωνία μπορεί να συμβεί σε εξαιρετικές περιπτώσεις, κυρίως Ελλήνων που έχουν γεννηθεί στο εξωτερικό.
Στην περίπτωση αυτή, μπορείτε να καταχωρήσετε το ορθό όνομα και επώνυμο σας με λατινικούς χαρακτήρες, στο πεδίο κειμένου «Πρόσθετα Στοιχεία για την Παράδοση», στην ενότητα «Διεύθυνση Αποστολής Εκλογικού Υλικού», ούτως ώστε να τυπωθεί ως επιπλέον πληροφορία στα στοιχεία αποστολής του φακέλου που θα σας αποσταλεί.
Η ταχυδρομική διεύθυνση διαμονής/ επικοινωνίας μου δεν έχει αριθμό. Τι πρέπει να συμπληρώσω στην εφαρμογή στο αντίστοιχο υποχρεωτικό πεδίο;
Αν μένετε σε κατοικία όπου στην οδό δεν υπάρχει αρίθμηση, τότε στο πεδίο αριθμός διεύθυνσης διαμονής/επικοινωνίας θα συμπληρώσετε μία τελεία (.) .
Διέγραψα την αίτηση που είχα υποβάλλει στην πλατφόρμα για την ψήφο των απόδημων Ελλήνων στο εξωτερικό για τις βουλευτικές εκλογές του 2023. Χρειάζεται να κάνω κάτι άλλο για να επιστρέψω οριστικά τα εκλογικά μου δικαιώματα στην Ελλάδα;
Όχι. Δεν απαιτείται να πράξετε καμία άλλη ενέργεια.
Είχα υποβάλλει αίτηση στην πλατφόρμα για την ψήφο των απόδημων Ελλήνων στο εξωτερικό για τις βουλευτικές εκλογές του 2023. Δεν έχω διαγραφεί από την πλατφόρμα για την ψήφο των απόδημων Ελλήνων, αλλά θέλω όμως να ξέρω, πως μπορώ να ψηφίσω στην Ελλάδα για τις Ευρωεκλογές της 9ης Ιουνίου 2024;
Σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 37 του ν. 5083/2024 και την 12284/11.02.2024 (ΦΕΚ1037/τ.Β’/2024) κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών και Ψηφιακής Διακυβέρνησης, οι εγγραφές εκλογέων στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους εξωτερικού, οι οποίες έχουν πραγματοποιηθεί κατόπιν αιτήσεων που έχουν υποβληθεί ήδη μέσω της ειδικής εφαρμογής εγγραφής Ελλήνων εκλογέων εκτός Επικράτειας του άρθρου 4 του ν. 4648/2019 (Α` 205), μεταπίπτουν στην πλατφόρμα αιτήσεων επιστολικής ψήφου και τελούν σε κατάσταση «προς υποβολή». Σε περίπτωση που οι παραπάνω εκλογείς δεν εισέλθουν στην εφαρμογή για να επιβεβαιώσουν ή/και επικαιροποιήσουν τα στοιχεία τους μέχρι τις 29 Απριλίου 2024 και ώρα 23:59, δεν εγγράφονται στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους επιστολικής ψήφου. Κατά συνέπεια οι εκλογείς αυτοί, θα πρέπει να ψηφίσουν με φυσική παρουσία στο εκλογικό τους τμήμα εντός της Ελλάδας.
