«Γνώση. Επιστήμη. Τέχνες. Πρόοδος. Δικαιοσύνη. Ελευθερία. Πολιτισμός. Ελληνική Σκέψη. Ελληνικό Πνεύμα. Λέξεις που είναι συνυφασμένες με το χώρο που βρίσκομαι: Το Πανεπιστήμιο Αθηνών». Με τα λόγια αυτά, ξεκίνησε η Πρόεδρος της Επιτροπής «Ελλάδα 2021», Γιάννα Αγγελοπούλου-Δασκαλάκη, την ομιλία της στην παρουσίαση των αποτελεσμάτων της συνεργασίας της Επιτροπής με το Πανεπιστήμιο Αθηνών.
«Δεν είναι τυχαίο ότι μία από τις πρώτες φροντίδες του Νέου Ελληνικού Κράτους ήταν η ίδρυση του “Οθωνικού Πανεπιστημίου”, επισήμανε η Γιάννα Αγγελοπούλου και πρόσθεσε: «Από εκείνες τις ημέρες μέχρι σήμερα, το Πανεπιστήμιο Αθηνών χάρισε τα φώτα του στην Ελλάδα. Το υπηρέτησαν δεκάδες εξαιρετικά σημαντικοί άνθρωποι των οποίων το όνομα γράφηκε ανεξίτηλο στα κατάστιχα της Ιστορίας μας και σε ανταπόδοση, εκπαίδευσε γενιές και γενιές Ελλήνων, συμβάλλοντας καθοριστικά σε αυτό που είναι η Ελλάδα σήμερα».
«Η αναζήτηση, η αμφισβήτηση, η φιλομάθεια είναι τα χαρακτηριστικά του λαού μας, που έκαναν αυτόν τον τόπο ξεχωριστό. Είναι τα αναμφισβήτητα πλεονεκτήματα των Ελλήνων. Και, τελικά, κάπου εδώ είναι και το νόημα της φράσης του Ισοκράτη: Έλληνας είναι όποιος μετέχει της ελληνικής Παιδείας» τόνισε η Πρόεδρος της Επιτροπής «Ελλάδα 2021» και αναφέρθηκε στις δράσεις του ΕΚΠΑ που χρηματοδότησε η Επιτροπή.
Η πρώτη είναι η ανάπτυξη της Ψηφιακής Διαδραστικής Πλατφόρμας για την Ιστορία του Πανεπιστημίου. Το Ιστορικό Αρχείο του ΕΚΠΑ αναπτύσσει το περιεχόμενο της πλατφόρμας και η Επιτροπή «Ελλάδα 2021» ανέλαβε να υλοποιήσει το τεχνολογικό της κομμάτι.
Ο κ. Καραμανωλάκης παρουσίασε αναλυτικά την πλατφόρμα, το σκεπτικό και το περιεχόμενό της. Περιλαμβάνει μια σειρά από εντυπωσιακά ντοκουμέντα, ενότητες συνδεδεμένες με την ιστορία του Πανεπιστημίου, αφηγήσεις σημαντικών καθηγητών και φοιτητών που άφησαν το στίγμα τους. Χαρακτηριστικά παρουσίασε απόσπασμα από το ημερολόγιο της ποιήτριας Μαρίας Πολυδούρη. Στη δημιουργία και τη συλλογή του περιεχομένου συμμετείχαν νυν φοιτητές του ιδρύματος, ορισμένοι από τους οποίους κατέθεσαν και τη δική τους εμπειρία. Στο υλικό της πλατφόρμας υπάρχει ακόμη μία σειρά από εξαιρετικά χρονολόγια και διαδραστικός χάρτης με τα κτίρια του πανεπιστημίου, πληροφορίες για την αρχιτεκτονική, τη χρήση τους στο παρελθόν και τη σημερινή τους λειτουργία. Μια εργασία που εντυπωσίασε όσους την παρακολούθησαν με τη σύγχρονη και μοντέρνα αισθητική της. «Είναι μία εξαιρετική δουλειά και αυτό είναι θετικό γιατί στοχεύουμε στην καλύτερη δυνατή αποτίμηση του έργου μας» σημείωσε η κυρία Αγγελοπούλου.
Η δεύτερη δράση αφορά στον 6ο Μαθητικό Διαγωνισμό με θέμα: «1821-2021: Από τον Αγώνα για Ανεξαρτησία στην καλλιέργεια της γνώσης. Το Πανεπιστήμιο της Αθήνας στο Νεοσύστατο κράτος».
«Η συνεργασία με το Πανεπιστήμιο ήταν εκ των ων ουκ άνευ. Και βρήκαμε τον τρόπο να χρηματοδοτήσουμε και να στηρίξουμε δύο δράσεις πολύ σημαντικές. Μια ψηφιακή πλατφόρμα που δείχνει όλο τον πλούτο του πανεπιστημίου, είτε πρόκειται για μουσεία, είτε για συλλογές, είτε για κέντρα έρευνας για τους 60 χιλιάδες και πλέον φοιτητές του, για να μπορεί ο καθένας να δει τι σημαίνει ιστορικά και για το μέλλον το πανεπιστήμιο» σημείωσε σε δηλώσεις της η Πρόεδρος της Επιτροπής και αναφέρθηκε και στη δεύτερη δράση που θα ακολουθήσει, καθώς ο σχολικός διαγωνισμός λόγω της πανδημίας θα λάβει χώρα το 2022. «Δεν σταματάμε, αντέξαμε 200 χρόνια θα αντέξουμε και τα υπόλοιπα».
«Η μέχρι σήμερα εποικοδομητική συνεργασία αποτελεί εφαλτήριο για τη μελλοντική σχέση των δύο οργανισμών» τόνισε από την πλευρά του ο Πρύτανης του ΕΚΠΑ, Μελέτιος-Αθανάσιος Δημόπουλος, ο οποίος ευχαρίστησε την Πρόεδρο της Επιτροπής «Ελλάδα 2021» για τις κοινές δράσεις και τη χρηματοδότησή τους στο πλαίσιο του επετειακού έτους. «Μια συνεργασία που αναδεικνύει τη σημασία και το ρόλο της δημόσιας ανώτατης εκπαίδευσης και ιδιαίτερα του πανεπιστημίου μας στην ανάπτυξη και την πρόοδο της χώρας μας» τόνισε ο κ. Δημόπουλος.
Στην εκδήλωση, που έλαβε χώρα στη Μεγάλη Αίθουσα του Πανεπιστημίου Αθηνών, απονεμήθηκε στην κυρία Αγγελοπούλου τιμητική πλακέτα από κ. Δημόπουλο.
Ομιλίες εκφώνησαν ο Αναπληρωτής Καθηγητής του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής, Ευάγγελος Καραμανωλάκης και ο τ. Αντιπρύτανης Θωμάς Σφηκόπουλος. Παρόντες ήταν και οι ακαδημαϊκοί, μέλη της Ολομέλειας της Επιτροπής «Ελλάδα 2021», Ευάνθης Χατζηβασιλείου, Νίκος Κανελλόπουλος, Δέσποινα Μουζάκη και Αριστείδης Χατζής.
Ολόκληρη η ομιλία της Προέδρου της Επιτροπής «Ελλάδα 2021»
Γνώση. Επιστήμη. Τέχνες. Πρόοδος. Δικαιοσύνη. Ελευθερία. Πολιτισμός. Ελληνική Σκέψη. Ελληνικό Πνεύμα. Λέξεις που είναι συνυφασμένες με τον χώρο που βρίσκομαι: Το Πανεπιστήμιο Αθηνών. Το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Κύριε Πρύτανη,
Κύριε Αντιπρύτανη,
Κυρίες καθηγήτριες και κύριοι καθηγητές,
Συνεργάτες της Ολομέλειας της Επιτροπής «Ελλάδα 2021».
Δεν είναι τυχαίο ότι μία από τις πρώτες φροντίδες του Νέου Ελληνικού Κράτους ήταν η ίδρυση του «Οθωνικού Πανεπιστημίου». Με πρώτο πρύτανη τον Κωνσταντίνο Σχινά, ξεκίνησε την πορεία του 3 Μαΐου του 1837, σχεδόν 7 χρόνια μετά την ίδρυση του Ελληνικού Κράτους, με 33 καθηγητές και μόλις 52 φοιτητές από τους οποίους μόνο 18 παρακολούθησαν τα μαθήματα και ελάχιστοι έλαβαν πτυχίο.
Από εκείνες τις ημέρες μέχρι σήμερα, το Πανεπιστήμιο Αθηνών χάρισε τα φώτα του στην Ελλάδα. Το υπηρέτησαν δεκάδες εξαιρετικά σημαντικοί άνθρωποι των οποίων το όνομα γράφηκε ανεξίτηλο στα κατάστιχα της Ιστορίας μας και σε ανταπόδοση εκπαίδευσε γενιές και γενιές Ελλήνων, συμβάλλοντας καθοριστικά σε αυτό που είναι η Ελλάδα σήμερα.
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά αυτού του λαού: είναι η αναζήτηση, είναι η αμφισβήτηση, είναι η φιλομάθεια, αυτά έκαναν αυτόν τον τόπο ξεχωριστό. Είναι τα αναμφισβήτητα σημαντικά πλεονεκτήματα των Ελλήνων. Και, τελικά, κάπου εδώ είναι και το νόημα της φράσης του Ισοκράτη: Έλληνας είναι όποιος μετέχει της ελληνικής Παιδείας.
Η αναζήτηση, λοιπόν, τρόπων συνέργειας με το Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, ήταν εκ των ουκ άνευ για την Επιτροπή. Η συμμετοχή του ΕΚΠΑ στο πρόγραμμα που συντόνισε η Επιτροπή «Ελλάδα 2021», πέρα από την όποια πρακτική αξία, είχε και έναν συμβολισμό: το Πανεπιστημιακό Ίδρυμα που είναι σχεδόν συνομήλικο με το Ελληνικό Κράτος και όλα αυτά τα χρόνια, με το έργο του, συμμετείχε καθοριστικά στη διαμόρφωση της ταυτότητας του λαού μας, αυτό το πανεπιστήμιο να είναι «παρών» σε αυτή τη συμβολική επέτειο της δισεκατονταετηρίδας.
Άλλωστε, η παρουσία στελεχών του Πανεπιστημίου Αθηνών στην Ολομέλεια της Επιτροπής «Ελλάδα 2021», όπως είναι ο Ευάνθης Χατζηβασιλείου που είναι εδώ σήμερα, ο Αριστείδης Χατζής, είναι εντονότατη και με τη δράση τους βοήθησαν καθοριστικά στην επιτυχή ολοκλήρωση του έργου μας. Βέβαια, είναι εδώ η Δέσποινα η Μουζάκη, ο Νίκος Κανελλόπουλος, όπως είναι και ο Κωστής ο Κοντογιάννης, που ήταν η κινητήριος δύναμη μαζί με τον Βαγγέλη Καραμανωλάκη στο να δημιουργηθεί αυτή η σχέση και να γίνει μια σχέση αγάπης.
Επιλέξαμε να στηρίξουμε δύο δράσεις που μας πρότεινε το Πανεπιστήμιο Αθηνών, οι οποίες συνδέονται άμεσα με την ανάδειξη του ρόλου που αυτό έπαιξε στη δημιουργία της ταυτότητας που έχει η σημερινή Ελλάδα.
Η πρώτη είναι η ανάπτυξη της Ψηφιακής Διαδραστικής Πλατφόρμας για την Ιστορία του ΕΚΠΑ. Το Ιστορικό Αρχείο του ΕΚΠΑ, αναπτύσσει το περιεχόμενο της πλατφόρμας, και η Επιτροπή «Ελλάδα 2021» ανέλαβε να υλοποιήσει το τεχνολογικό της κομμάτι. Είναι μία εξαιρετική δουλειά και είναι θετικό αυτό γιατί στοχεύουμε στην καλύτερη δυνατή αποτίμηση του έργου μας.
Η δεύτερη δράση αφορά στον 6ο Μαθητικό Διαγωνισμό, που αναφέρθηκε ο κ. Πρύτανης, με θέμα: «1821-2021: Από τον Αγώνα για Ανεξαρτησία στην καλλιέργεια της γνώσης. Το Πανεπιστήμιο της Αθήνας στο Νεοσύστατο κράτος».
Εμείς αναλάβαμε να αθλοθετήσουμε τα βραβεία, τόσο για μαθητές που θα διακριθούν, όσο και για τα σχολεία τους, επιδιώκοντας την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη συμμετοχή σχολικών μονάδων σε αυτόν.
Αλλά πρέπει να σας πω ότι πέρα από αυτές τις δύο συνεργασίες, υπάρχουν και οι δράσεις που πρότειναν στελέχη του Πανεπιστημίου που είναι και μέλη της Ολομέλειας της Επιτροπής. Και αναφέρω ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα που εμένα με έχει ενθουσιάσει και πολλούς άλλους, η αποδελτίωση όλων των εφημερίδων της Ελληνικής Επανάστασης καθώς και αρκετών εφημερίδων της Ευρώπης από το 1821 έως το 1832, προκειμένου όλη η αρθρογραφία που έχει θέμα την Ελληνική Επανάσταση, να συμπεριληφθεί σε ένα ψηφιακό αποθετήριο που θα είναι στη διάθεση κάθε ερευνητή, αλλά και κάθε πολίτη που ενδιαφέρεται για το θέμα.
Διάφοροι πολίτες αισθάνθηκαν την ανάγκη να «σκάψουν» πίσω στο παρελθόν, είτε για θέματα που έχουν σχέση με την οικογενειακή τους παράδοση, είτε για κάποιο πρόσωπο που τους είχε κεντρίσει το ενδιαφέρον. Και αυτό φαίνεται και στα διάφορα ερωτηματολόγια που έχουμε αναρτήσει στο Facebook της Επιτροπής όπου κάνουμε διάφορες ερωτήσεις, για τοπόσημα, για γεγονότα όπου ο κόσμος με ενθουσιασμό συμμετέχει.
Το συγκεκριμένο έργο, και πρέπει να ευχαριστήσω εδώ τον Αριστείδη, υλοποιείται από ομάδα νέων ερευνητών υπό την επίβλεψη του καθηγητή κυρίου Χατζή, χρηματοδοτήθηκε από την Επιτροπή και μόλις ολοκληρωθεί θα φιλοξενηθεί στον ιστότοπό μας.
Πάμε λίγο πίσω.
Όταν αρχίσαμε την προσπάθεια που τώρα πια ολοκληρώνεται, 31 Δεκεμβρίου λήγει η θητεία της Επιτροπής, απευθυνθήκαμε στην κοινωνία. Ήταν λίγο τολμηρό, επέμεινε όμως ο Κωστής ο Κοντογιάννης σ’αυτό. Εμείς θέλαμε να αναδείξουμε ότι οι πολίτες είναι πρόθυμοι και το Κράτος μαθαίνει έτσι περισσότερα πράγματα. Ζητήσαμε, λοιπόν, από όσες και όσους ενδιαφέρονται να καταθέσουν προτάσεις για το ποιο θα είναι το πρόγραμμα και είχαμε έναν στόχο που δεν άλλαξε: «Με σεβασμό στην Ιστορία μας, να αναδείξουμε τη χώρα μας, να τιμήσουμε τους ανθρώπους μας και να αφουγκραστούμε, να οραματιστούμε για το μέλλον μας».
Σχεδόν 2000 προτάσεις μαζέψαμε, οριοθετημένες σωστά, με συνιστώσες όπως ποιος θα κάνει την έρευνα, τη χρηματοδότηση κτλ. Λίγες περισσότερες από 300 υλοποιήθηκαν υπό την αιγίδα μας, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, από 45 χώρες όπου ζουν Έλληνες, 31 χώρες μπόρεσαν τελικά να κάνουν πράξη δράσεις. Επίσης, τα αξίας 50.000.000 € αναπτυξιακά έργα που προτάθηκαν στην Επιτροπή από Δήμους και εντάχθηκαν στο πρόγραμμα ΑΝΤΩΝΗΣ ΤΡΙΤΣΗΣ του Υπουργείου Εσωτερικών. Έχουμε φτάσει στις 78 επισκέψεις που πραγματοποιήσαμε σε πόλεις σε όλη την Ελλάδα. Και οι σημαντικές δράσεις που υλοποίησε εξ ολοκλήρου η Επιτροπή, όπως είναι για παράδειγμα η παραγωγή του ντοκιμαντέρ «Σε γνωρίζω από την όψη: 200 χρόνια Ελλάδα», η παραγωγή της συλλογής ΜΙΚΡΟΙ – ΜΕΓΑΛΟΙ ΗΡΩΕΣ που προβάλλεται σε εκατοντάδες δημόσιες οθόνες, η παραγωγή των podcasts με την ιστορία του Ελληνικού τραγουδιού που πραγματοποίησε ο Διονύσης Σαββόπουλος, η ιστορία του Ελληνικού Σινεμά, διασώσαμε δεκάδες ταινίες, δείχνουν ότι παρά τις αντιξοότητες που συναντήσαμε λόγω της πανδημίας, αποδειχτήκαμε συνεπείς ως προς τη δέσμευσή μας.
Το ότι στα θετικά του απολογισμού μας περιλαμβάνονται και αυτές οι ξεχωριστές συνεργασίες με το Πανεπιστήμιο της Αθήνας, αποτελεί ιδιαίτερη τιμή για μας, για την Επιτροπή και σίγουρα αισθανόμαστε πολύ ικανοποιημένοι.
Κύριε Πρύτανη, κύριε Αντιπρύτανη, κυρίες καθηγήτριες και κύριοι Καθηγητές του πρώτου Πανεπιστημίου της χώρας.
Παρακαλώ να δεχτείτε τις θερμές ευχαριστίες μας που μας δώσατε τη χαρά αυτή και περιμένουμε να δούμε ολοκληρωμένο το έργο σύντομα, ώστε και εμείς και όλοι οι πολίτες να μπορούμε να δούμε μια δουλειά που ολοκληρώνεται σε δύσκολες συνθήκες, αλλά δεν παύει να είναι πολύ ουσιαστική και να έχει ιδιαίτερη σημασία για τη χώρα μας.
