Στην ελληνική νομοθεσία δεν υπάρχει συγκεκριμένο ανώτατο όριο ηλικίας για την οδήγηση.
Στο προσκήνιο την οδήγηση για τους ηλικιωμένους έφερε και πάλι το πρόσφατο τραγικό δυστύχημα στο Νέο Ψυχικό, με μια 88χρονη γυναίκα να χάνει τον έλεγχο του αυτοκινήτου της οδηγώντας στον θάνατο νεαρό μοτοσικλετιστή και τραυμάτισε ακόμη πέντε άτομα.΄
Είναι γνωστό ότι η ηλικία μπορεί να επηρεάσει την αποτελεσματικότητα του ατόμου στην οδήγηση, τη στιγμή που κανείς δεν μπορεί να αγνοήσει και την αναγκαιότητα για τους ηλικιωμένους, να οδηγούν και να είναι ανεξάρτητοι.
Πότε, λοιπόν, θα πρέπει κάποιος να παραδώσει το δίπλωμά του και ποιοι είναι οι κίνδυνοι από οδήγηση σε προχωρημένη ηλικία;
Σύμφωνα με έρευνα του 2024, οι οδηγοί άνω των 65 ετών ευθύνονται για το 68,1% των ατυχημάτων στα οποία εμπλέκονται, ενώ το ποσοστό αυτό ανεβαίνει στο 76,7% για τους άνω των 75 ετών.
Αντίθετα, οι οδηγοί ηλικίας 45-55 ετών θεωρούνται οι πιο ασφαλείς, με ποσοστό ευθύνης μόλις 49,8%.
Στην ελληνική νομοθεσία δεν υπάρχει συγκεκριμένο ανώτατο όριο ηλικίας για την οδήγηση.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, ωστόσο, εξετάζει το ενδεχόμενο να επιβάλει υποχρεωτικές εξετάσεις για τους οδηγούς άνω των 70 ετών κάθε πέντε χρόνια, καθώς και ειδικά μαθήματα για την επικαιροποίηση της οδηγικής τους ικανότητας.
Ποια προβλήματα υγείας εμποδίζουν τους ηλικιωμένους να οδηγούν με ασφάλεια;
Η ιστορία της Σίλα
Στα 78 της χρόνια, η Σίλα πιστεύει ότι εξακολουθεί να είναι καλή οδηγός. Ωστόσο, φέτος είχε ένα μικρό ατύχημα και πολλές φορές γλίτωσε παρά τρίχα από άλλες συγκρούσεις. Έχει παρατηρήσει μερικές νέες γρατζουνιές και βαθουλώματα στο αυτοκίνητό της, χωρίς να ξέρει πώς δημιουργήθηκαν.
Τον τελευταίο καιρό, οι κόρες της προσφέρονται να την βοηθούν να μεταβαίνει σε μέρη όπου συνήθιζε να πηγαίνει μόνη της. Η Σίλα, όμως, θέλει να συνεχίσει να οδηγεί μόνη της, ωστόσο, έχει αρχίσει να αναρωτιέται πώς μπορεί να παραμείνει ασφαλής στον δρόμο.
Συνηθισμένα λάθη των ηλικιωμένων οδηγών
Οι πιο συχνές παραβάσεις που καταγράφονται είναι:
Αγνόηση προτεραιότητας (20,9%).
Λανθασμένη είσοδος σε μονόδρομο (21,6%).
Μειωμένα αντανακλαστικά και αργή αντίδραση σε απρόβλεπτες καταστάσεις.
Προβλήματα όρασης και ακοής που επηρεάζουν την ικανότητα οδήγησης.
Επιπλέον, οι ηλικιωμένοι οδηγοί είναι πιο ευάλωτοι στις συνέπειες των ατυχημάτων. Το 37,7% των θανάτων από τροχαία το 2023 αφορούσε άτομα άνω των 65 ετών, καθώς έχουν μειωμένη σωματική αντοχή και είναι πιθανότερο να είναι πεζοί τη στιγμή του ατυχήματος.
Παράγοντες που επηρεάζουν την οδήγηση στην τρίτη ηλικία
Συνηθισμένα προβλήματα υγείας και παρενέργειες φαρμάκων μπορούν να επηρεάσουν τις οδηγικές ικανότητες.
Αυτά είναι:
Δυσκαμψία αρθρώσεων και μυϊκή αδυναμία
Προβλήματα όρασης (δυσκολία στην αναγνώριση πινακίδων, θάμβος από φώτα)
Απώλεια ακοής (δυσκολία στην αντίληψη κόρνας ή σειρήνων)
Παρενέργειες φαρμάκων (ζάλη, υπνηλία)
Βραδύτερα αντανακλαστικά
Ιατρικές παθήσεις (π.χ. Πάρκινσον, εγκεφαλικά επεισόδια)
Άνοια (άτομα με Αλτσχάιμερ μπορεί να μην αντιλαμβάνονται τα προβλήματα στην οδήγησή τους)
Ποια είναι τα «σημάδια» για να σταματήσει κάποιος να οδηγεί;
Για πολλούς ηλικιωμένους, η απώλεια της οδήγησης σημαίνει απώλεια ανεξαρτησίας. Ωστόσο, οι ειδικοί συμβουλεύουν, πως αν το περιβάλλον του ηλικιωμένου παρατηρήσει σημάδια όπως: συχνά ατυχήματα, απώλεια προσανατολισμού ή φόβος για νυχτερινή οδήγηση, τότε ίσως είναι ώρα να ληφθεί η δύσκολη απόφαση της διακοπής της οδήγησης.
Πιο συγκεκριμένα, τα αυξημένα ατυχήματα, η δυσκολία προσανατολισμού, τα μειωμένα αντανακλαστικά και ο φόβος για την οδήγηση σε κακές συνθήκες είναι βασικοί δείκτες που δείχνουν ότι ένας ηλικιωμένος οδηγός μπορεί να διατρέχει κίνδυνο.
Η άνοια αποτελεί επίσης καθοριστικό παράγοντα, καθώς τα άτομα με Αλτσχάιμερ συχνά δεν αντιλαμβάνονται ότι έχουν μειωμένες ικανότητες οδήγησης.
Η συζήτηση για το θέμα αυτό από συγγενείς ή άλλους ενδιαφερόμενους, πρέπει να γίνει με κατανόηση και σεβασμό, καθώς πολλοί ηλικιωμένοι βλέπουν την απώλεια του αυτοκινήτου ως περιορισμό της ελευθερίας τους. Στα επιχειρήματα που αναπτύσσουμε στον ηλικιωμένο, θα πρέπει να δώσουμε έμφαση στην ασφάλεια, ενώ πρέπει να δοθούν και εναλλακτικές λύσεις μετακίνησης.
Στις αστικές περιοχές για παράδειγμα, οι δημόσιες συγκοινωνίες και οι υπηρεσίες ταξί προσφέρουν εναλλακτικές επιλογές μετακίνησης. Σε αγροτικές περιοχές, η βοήθεια της οικογένειας ή της κοινότητας μπορεί να είναι ζωτικής σημασίας.
Η ασφαλής οδήγηση στην τρίτη ηλικία δεν σημαίνει απαραίτητα την πλήρη διακοπή, αλλά προσαρμογή στις νέες ανάγκες και συνθήκες. Με τις κατάλληλες προφυλάξεις, η παραμονή στο τιμόνι μπορεί να παραμείνει μια ασφαλής επιλογή για περισσότερα χρόνια.
Τέλος, κρίσιμης σημασίας είναι οι τακτικές εξετάσεις όρασης, ακοής και γενικής υγείας, οι οποίες μπορούν να βοηθήσουν στην αξιολόγηση της οδηγικής ικανότητας του ηλικιωμένου.
Συμβουλές για ασφαλή οδήγηση
Οι ειδικοί συμβουλεύουν, για ασφαλέστερη οδήγηση, οι ηλικιωμένοι να λαμβάνουν τα εξής μέτρα:
Τακτικές εξετάσεις όρασης και ακοής
Αποφυγή οδήγησης σε κακές καιρικές συνθήκες
Διατήρηση απόστασης ασφαλείας
Οδήγηση σε γνωστές διαδρομές με λιγότερη κίνηση
Χρήση σύγχρονων αυτοκινήτων με συστήματα υποβοήθησης οδήγησης
Αποφυγή περισπασμών (κινητό, ραδιόφωνο, φαγητό)
Τι ισχύει σήμερα στην ελληνική νομοθεσία
Στην Ελλάδα, η ισχύς της άδειας εξαρτάται από την ηλικία του οδηγού:
Έως 65 ετών: Το δίπλωμα ισχύει χωρίς περιορισμούς.
Από 65 έως 80 ετών: Η ανανέωση γίνεται κάθε τρία χρόνια με υποχρεωτική ιατρική εξέταση από παθολόγο και οφθαλμίατρο.
Μετά τα 80 έτη: Η ανανέωση απαιτείται κάθε δύο χρόνια και οι υποχρεωτικές εξετάσεις περιλαμβάνουν επίσης έλεγχο από ωτορινολαρυγγολόγο και νευρολόγο ή ψυχίατρο.
Προτάσεις των νομικών για τα διπλώματα
Οι ειδικοί προτείνουν μια σειρά από αλλαγές προκειμένου να αυξηθεί η ασφάλεια στους δρόμους:
Υποχρεωτικές ιατρικές εξετάσεις κάθε δύο χρόνια για οδηγούς άνω των 65 ετών.
Πρακτικά τεστ οδήγησης για την ανανέωση διπλώματος σε μεγάλες ηλικίες.
Περιορισμοί για την οδήγηση σε αυτοκινητόδρομους ή κατά τις βραδινές ώρες για όσους είναι άνω των 75 ετών.
Η συζήτηση γύρω από την οδήγηση σε προχωρημένη ηλικία είναι κρίσιμη και αφορά την ισορροπία ανάμεσα στην ασφάλεια και την αυτονομία των ηλικιωμένων οδηγών, καταλήγουν οι ειδικοί.
Πηγή: iatropedia.gr
