Μια συγκεκριμένη ατμοσφαιρική διάταξη για αρκετές ημέρες πάνω από τη χώρα μας, ήταν αυτή που οδήγησε στο ακραίο κύμα καύσωνα των τελευταίων ημερών, που είχε ως αποτέλεσμα να σημειωθούν ρεκόρ πολλών δεκαετιών, όσον αφορά στις μέγιστες θερμοκρασίες του Μαΐου στην Ελλάδα, αφού ο καιρός θύμιζε Ιούλιο.
Όπως εξηγούν οι ερευνητές Κώστας Λαγουβάρδος και Σταύρος Ντάφης του meteo του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, η ατμοσφαιρική κυκλοφορία στην Ευρώπη και ειδικότερα στη Μεσόγειο κατά τον μήνα Μάιο χαρακτηρίζεται από σύντομες εναλλαγές θερμών και ψυχρών περιόδων. Αυτό οφείλεται στην ολοένα ισχυρότερη θέρμανση του εδάφους από τον Ήλιο, καθώς πλησιάζουμε προς το θερινό ηλιοστάσιο. Ταυτόχρονα, όμως, προϋπάρχουν ψυχρές αέριες μάζες σε βόρεια γεωγραφικά πλάτη, οι οποίες συχνά βρίσκουν δίοδο προς τα νότια. Αυτή η πιο συνηθισμένη κυκλοφορία των αερίων μαζών προκαλεί συνήθως τον Μάιο αστάθεια στην ατμόσφαιρα και απογευματινές καταιγίδες.
Πιο σπάνια όμως, όπως φέτος, οι ψυχρές αέριες μάζες από τη Βόρεια Ευρώπη μετακινούνται σε πολύ μικρά γεωγραφικά πλάτη, όπως στη Βόρεια Αφρική, και μετατοπίζουν πολύ θερμές αέριες μάζες πάνω από την Έρημο Σαχάρα προς τη Μεσόγειο. Σημαντικό ρόλο στην κίνηση αυτή των αεριών μαζών παίζει ο αεροχείμαρρος, ένα ισχυρό ρεύμα αέρα σε μεγάλα ύψη μέσα στην τροπόσφαιρα, σε ύψος εννέα έως δέκα χιλιομέτρων από το έδαφος.
Μεταξύ 15-18 Μαΐου ο αεροχείμαρρος αυτός εντοπίστηκε πάνω από τα βόρεια σύνορα της Ελλάδας, σε ασυνήθιστα βόρειο γεωγραφικό πλάτος για την εποχή. Η δίοδος των πολύ θερμών αερίων μαζών από την Αφρική στα πολύ χαμηλά και πολύ θερμά στρώματα περιοχών της Νότιας Αλγερίας και Νότιας Λιβύης, οι οποίες κινήθηκαν βόρεια, επηρέασαν τα χαμηλότερα στρώματα της ατμόσφαιρας πάνω από την Ελλάδα και την Ανατολική Μεσόγειο. Η ασυνήθιστη αυτή διάταξη της ατμόσφαιρας οδήγησε σε καύσωνα διαρκείας.
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232163