Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα: Το εμβληματικό έργο στην Εθνική Πινακοθήκη

Πέθανε τα ξημερώματα της Δευτέρας (13.6.2022) η Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα, σκορπίζοντας απέραντη θλίψη στον χώρο του Πολιτισμού. Η 83χρονη ιστορικός τέχνης, αρχαιολόγος και Ομότιμη Καθηγήτρια της Ιστορίας της Τέχνης υπήρξε η «ψυχή» της Εθνικής Πινακοθήκης και αφήνει πίσω της σπουδαίο έργο. 

Μετά από πολυετείς προσπάθειες, η Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα είδε την Εθνική Πινακοθήκη να αναγεννιέται, αυξάνοντας σημαντικά τους χώρους της με τα εγκαίνια το 2021, και εκσυγχρονίζοντας μουσειολογικά και αισθητικά τη λειτουργία και τη μορφή της. Κατά την διάρκεια της θητείας της ως διευθύντρια, δημιουργήθηκαν νέα παραρτήματα σε Κέρκυρα, Ναύπλιο, Γλυπτοθήκη και Γουδή. 

Η έκθεση επίσης εμπλουτίστηκε με 3.000 νέα έργα, ανάμεσα στα οποία και δυο πίνακες του Θεοτοκόπουλου (El Greco). Επίσης, διοργανώθηκαν σημαντικές εκθέσεις ξένων και Ελλήνων καλλιτεχνών, όπως αυτήν τον χειμώνα του 1992-93 με θέμα «Από τον Θεοτοκόπουλο στον Σεζάν» με πάνω από 600.000 επισκέπτες. Τα εκθέματα αυτής της έκθεσης είχαν έρθει με πρόγραμμα ανταλλαγής από το Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης και από την Εθνική Πινακοθήκη της Ουάσινγκτον.

Κατά την διάρκεια της θητείας της, αξίζει να σημειωθεί ότι εγκαινιάστηκε και το «ψηφιακό μουσείο» με την έκθεση για τον Ελ Γκρέκο, της οποίας η ιδέα, ο συντονισμός, η επιμέλεια, τα κείμενα και η αφήγηση είναι της διευθύντριας της Εθνικής Πινακοθήκης Μαρίνας Λαμπράκη – Πλάκα.

H Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα ήταν διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης-Μουσείου Αλεξάνδρου Σούτζου από το 1992.

Δείτε βίντεο:

Αξίζει να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με τις μέχρι τώρα πληροφορίες, ο θάνατός της ήταν ξαφνικός, καθώς την Τετάρτη επρόκειτο να δώσει συνέντευξη τύπου στην Εθνική Πινακοθήκη σχετικά με την έκθεση έργων του Κωνσταντίνου Παρθένη. Η 83χρονη ιστορικός τέχνης άφησε την τελευταία της πνοή στο νοσοκομείο, όπου εισήχθη πριν από δύο μέρες. 

Η πρώτη γυναίκα καθηγήτρια στην Σχολή Καλών Τεχνών

Η Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα γεννήθηκε στο Αρκαλοχώρι Ηρακλείου Κρήτης. Παντρεύτηκε σε ηλικία 17 χρονών τον φιλόλογο Δημήτρη Πλάκα. Ήταν ιστορικός τέχνης, αρχαιολόγος και Ομότιμη Καθηγήτρια της Ιστορίας της Τέχνης στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών που από το 1992 υπηρετεί ως Διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης-Μουσείο Αλέξανδρου Σούτσου. Διετέλεσε αναπληρώτρια υπουργός Πολιτισμού-Παιδείας και Θρησκευμάτων της Υπηρεσιακής κυβέρνησης με πρωθυπουργό την Βασιλική Θάνου την περίοδο 28 Αυγούστου με 23 Σεπτεμβρίου 2015.

Σπούδασε στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών (1959-1964) και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο ίδιο τμήμα στην Κλασική Αρχαιολογία με υποτροφία του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών (Ι.Κ.Υ.) και με θέμα: «Προσωκρατική Φιλοσοφία και Τέχνη».

Παρακολούθησε τα μαθήματα Ιστορίας της Τέχνης του Καθηγητή Παντελή Πρεβελάκη στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών (1965-1968).

Κατά τα έτη 1968-1971, και με υποτροφία του Ι.Κ.Υ., πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές Ιστορίας και Κοινωνιολογίας της Τέχνης στο Παρίσι, στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης (Paris I). Το 1973 έλαβε «Κρατικό Διδακτορικό Δίπλωμα» (“Doctorat d’ Etat es Lettres”) με άριστα (Paris I, Σορβόννη), με τίτλο: «Bourdelle et la Grece» ( «Ο Μπουρντέλ και η Ελλάδα»).

Το 1975 εξελέγη παμψηφεί Τακτική Καθηγήτρια στην έδρα της Ιστορίας της Τέχνης της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών της Αθήνας. (Πρώτη γυναίκα καθηγήτρια στην ιστορία της ΑΣΚΤ).

Επισκέπτρια ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο Princeton των Η.Π.Α.με υποτροφία Fulbright. Δίδαξε ως επισκέπτρια καθηγήτρια σε ξένα πανεπιστήμια της Γαλλίας, των ΗΠΑ και στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης στο Ρέθυμνο.

Έχει συμμετάσχει σε πολλά επιστημονικά συνέδρια στην Ελλάδα και στο εξωτερικό και έχει δημοσιεύσει 21 βιβλία και περισσότερες από διακόσιες μελέτες και άρθρα σε επιστημονικά περιοδικά και εφημερίδες. Επίσης, έχει συγγράψει περισσότερα από εκατό εισαγωγικά κείμενα σε καταλόγους εκθέσεων.

Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι κατά την επαγγελματική της πορεία είχε αποσπάσει και πάρα πολλές τιμητικές διακρίσεις, όπως: 

• Βραβείο Καζαντζάκη του Δήμου Ηρακλείου Κρήτης (1985)
• Α΄ Κρατικό Βραβείο Μελέτης-Δοκιμίου για το βιβλίο «Περί Ζωγραφικής-Αλμπέρτι και Λεονάρντο» (1988)
• Ιππότης Γραμμάτων και Τεχνών της Ιταλικής Δημοκρατίας (1994)
• Ταξιάρχης Γραμμάτων και Τεχνών της Ιταλικής Δημοκρατίας (2007)
• Ιππότης Γραμμάτων και Τεχνών της Γαλλικής Δημοκρατίας (1997)
• Ταξιάρχης Γραμμάτων και Τεχνών της Γαλλικής Δημοκρατίας (2005)
• Ιππότης της Λεγεώνας της Τιμής της Γαλλικής Δημοκρατίας (2011)
• Παράσημο του Αλφόνσου του Σοφού της Ισπανίας (2000)
• Χρυσός Σταυρός του Τάγματος της Τιμής της Ελληνικής Δημοκρατίας (2004)
• Βραβείο ΤΕΙ Κρήτης (2005)
• Βραβείο International Lions (2006)
• Βραβείο XENIA (2006)
• Βραβείο «Αριάδνη» από την Παγκρητική Ένωση Αμερικής (2009)
• Εκλέγεται Αντιπρόεδρος του διεθνούς τμήματος της Διεθνούς Ένωσης Κριτικών Τέχνης (AICA).
• Εκλέγεται Ελληνίδα υποψήφια για τον τίτλο «Γυναίκα της Ευρώπης» (1997).
• Διορίζεται Αν. Υπουργός Πολιτισμού της Υπηρεσιακής Κυβέρνησης (Σεπτ. 2015).