Στην καρδιά της Αθήνας υπάρχει μία περιοχή που κανείς θα έλεγε ότι είναι ξεχασμένη από τον χρόνο. Όμως, αν βρεθεί κανείς στα βορειοανατολικά του βράχου της Ακρόπολης, και στα όρια με την Πλάκα, θα περπατήσει σε μία “νησιώτικη” γειτονιά, που όμοιά της δε συναντάς πουθενά αλλού στην Αθήνα. Μία γειτονιά με έντονο κυκλαδίτικο χρώμα και αέρα Αιγαίου Πελάγους. Τα Αναφιώτικα είναι μια γραφική λιλιπούτεια συνοικία της πρωτεύουσας που βρίσκεται στην κυριολεξία σκαρφαλωμένη στην βορειανατολική πλευρά του βράχου της Ακρόπολης, στα όρια της συνοικίας της Πλάκας.
Δημιουργήθηκε στα μέσα του 19ου αιώνα, όταν εγκαταστάθηκαν στην περιοχή εργάτες από την Ανάφη, που είχαν έρθει στην Αθήνα για να εργαστούν ως χτίστες, στην ανοικοδόμηση της πόλης και στην ανέγερση των ανακτόρων του Όθωνα. Η πιο εύκολη, αλλά και δημοφιλέστερη πρόσβαση στα Αναφιώτικα είναι από τα σκαλάκια που ξεκινούν δίπλα στον Άγιο Γιώργη του Βράχου, τα οποία μάλιστα απολαμβάνουν και την καλύτερη θέα στο Λυκαβηττό από ολόκληρη την Αθήνα.
To 2017, μάλιστα, η γαλλική εφημερίδα Liberation αφιέρωσε μερικές σελίδες της στα Αναφιώτικα, αναφέροντας μεταξύ άλλων: «Πρέπει να ανέβεις πολύ ψηλά. Πρέπει να ξεπεράσεις τις ορδές των τουριστών που συνωστίζονται στα δρομάκια, στο Μοναστηράκι και στην Πλάκα, τις δύο γειτονιές που βρίσκονται στα πόδια της Ακρόπολης, και να πας ακόμη ψηλότερα, ακόμη κι αν δεν φαίνεται τίποτα. Και ξαφνικά, έφτασες: Απόλυτη σιωπή, ένας δαίδαλος από στενά και στριφογυριστά δρομάκια αλλά κυρίως μικρά σπιτάκια ασβεστωμένα, πνιγμένα στα τριαντάφυλλα και τα γιασεμιά που θυμίζουν σπίτια ψαράδων.
Θα νόμιζε κανείς ότι βρίσκεται σε ένα ξεχασμένο νησί κι όχι στην καρδιά της Αθήνας… Ένα μέρος που μας μεταφέρει σε έναν ξεχωριστό κόσμο, σε απευθείας σύνδεση με ένα νησάκι 40 τ.χ. στο αρχιπέλαγος των Κυκλάδων: Η Ανάφη έδωσε το όνομά της σε αυτή τη γειτονιά που σαν από θαύμα σώθηκε από την κατασκευαστική μανία. Μια όμορφη γειτονιά στα πόδια της Ακρόπολης, η οποία αναπλάστηκε με μεταμόρφωσε την Πλάκα σε μια ευχάριστη ζώνη».
Μερικά πράγματα που δεν γνωρίζεις για τα Αναφιώτικα
Η συνοικία χτίστηκε ακολουθώντας την αρχιτεκτονική των Κυκλάδων. Οι Αναφιώτες αναστήλωσαν παράλληλα με την εγκατάστασή τους, τους δύο ναούς που βρίσκονταν στην περιοχή από τον 17ο αιώνα, τον ναό του Αγίου Συμεών και του Αγίου Γεωργίου των Βράχων. Ως οι πρώτοι οικιστές της συνοικίας αυτής αναφέρονται ένας ξυλουργός, ο Γ. Δαμίγος, και ένας κτίστης, ο Μ. Σιγάλας, και οι δύο από την Ανάφη. Το παράδειγμά τους φαίνεται να το ακολούθησαν αργότερα κι άλλοι συμπατριώτες τους. Με τη σειρά τους οικοδόμησαν τα σπίτια τους στην περιοχή αυτή, αν και λαθραία, ωστόσο με την ανοχή προφανώς των αρχών.
Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922 εγκαταστάθηκαν στην περιοχή Μικρασιάτες πρόσφυγες εμπλουτίζοντας την σύνθεση του πληθυσμού. Τη δεκαετία του 1950 τμήμα της συνοικίας κατεδαφίστηκε στα πλαίσια ανασκαφών, ενώ τα επόμενα χρόνια πραγματοποιήθηκαν εκτεταμένες απαλλοτριώσεις από το υπουργείο πολιτισμού.
Σήμερα παραμένουν μόνο 45 σπιτάκια τα οποία έχουν κηρυχθεί διατηρητέα. Τα οικήματα έχουν επιφάνεια από 8 έως 36 τ.μ και οι κάτοικοι των Αναφιώτικων ήταν 65 το 2015, ανάμεσά τους 4 παιδιά. Όλα τα δρομάκια της περιοχής που οριοθετείται μεταξύ της οδού Στράτωνος και του βράχου της Ακρόπολης, εξακολουθούν να παραμένουν ανώνυμοι και οι οικίσκοι αριθμούνται ως “Αναφιώτικα 1, 2” κ.τ.λ.
