Πριν 50 χρόνια, στις 10 Δεκεμβρίου 1963, ο ποιητής Γιώργος Σεφέρης παραλάμβανε το Νόμπελ Λογοτεχνίας περνώντας στην ιστορία ως ο πρώτος Ελληνας που τιμήθηκε με το βραβείο αυτό.
Μισό αιώνα μετά το έργο του παραμένει πάντα επίκαιρο και αποτελεί κληρονομιά για όλους τους Έλληνες.
Μεταξύ άλλων στην ομιλία του ο Γιώργος Σεφέρης είχε πει “τούτη την ώρα αισθάνομαι πως είμαι ο ίδιος μια αντίφαση. Αλήθεια, η Σουηδική Ακαδημία έκρινε πως η προσπάθειά μου σε μια γλώσσα περιλάλητη επί αιώνες, αλλά στην παρούσα μορφή της περιορισμένη, άξιζε αυτή την υψηλή διάκριση. Θέλησε να τιμήσει τη γλώσσα μου, και να – εκφράζω τώρα τις ευχαριστίες μου σε ξένη γλώσσα. Σας παρακαλώ να μου δώσετε τη συγγνώμη που ζητώ πρώτα-πρώτα από τον εαυτό μου.
Ανήκω σε μια χώρα μικρή. Ένα πέτρινο ακρωτήρι στη Μεσόγειο, που δεν έχει άλλο αγαθό παρά τον αγώνα του λαού του, τη θάλασσα, και το φως του ήλιου. Είναι μικρός ο τόπος μας, αλλά η παράδοσή του είναι τεράστια και το πράγμα που μας χαρακτηρίζει είναι ότι μας παραδόθηκε χωρίς διακοπή. Η ελληνική γλώσσα δεν έπαψε ποτέ της να μιλιέται. Δέχτηκε τις αλλοιώσεις που δέχεται καθετί ζωντανό, αλλά δεν παρουσιάζει κανένα χάσμα
Όταν, στο δρόμο της Θήβας, ο Οιδίπους συνάντησε τη Σφίγγα, κι αυτή του έθεσε το αίνιγμά της, η απόκρισή του ήταν: ο άνθρωπος. Τούτη η απλή λέξη χάλασε το τέρας. Έχουμε πολλά τέρατα να καταστρέψουμε. Ας συλλογιστούμε την απόκριση του Οιδίποδα”.
Γεννήθηκε στη Σμύρνη της Μικράς Ασίας το 1900. Το πραγματικό του όνομα ήταν Γιώργος Σεφεριάδης. Σε ηλικία 14 ετών έφυγε με την οικογένειά του για την Αθήνα. `Οταν τέλειωσε το γυμνάσιο πήγε στο Παρίσι για να σπουδάσει νομικά (1918-24). Στο διάστημα αυτό, παράλληλα με τις νομικές σπουδές του, θα ασχοληθεί με τη μελέτη της ελληνικής και της παγκόσμιας ποίησης.
Μετά το πέρας των σπουδών του επέστρεψε στην Αθήνα και έγινε διπλωματικός ακόλουθος της Ελλάδας στο εξωτερικό. Εξαιτίας αυτής της ιδιότητάς του ο Σεφέρης έζησε σε διάφορες χώρες του κόσμου (Αγγλία, Τουρκία, Αλβανία και αλλού). Το 1941 ακολουθεί την εξόριστη ελληνική κυβέρνηση στην Αίγυπτο, τη Ν. Αφρική και την Ιταλία. Μετά την απελευθέρωση επιστρέφει στην Αθήνα, όπου μένει ως το 1948. Η διπλωματική του καριέρα έλαβε τέλος το 1962 και έτσι ο Σεφέρης μπόρεσε να μείνει μόνιμα στην Αθήνα.
Το 1931 εκδίδει την πρώτη ποιητική συλλογή του, με τον τίτλο “Στροφή”. Η στροφή για τον ποιητή έχει αρχίσει. Αξιοσημείωτο είναι το ότι πρώτος θα χαιρετίσει τη “Στροφή” ο Παλαμάς. Το 1932 εκδίδεται η “Στέρνα” ενώ σημαντικό σταθμό αποτελεί το “Μυθιστόρημα”, μια ποιητική συλλογή που εκδίδεται το 1935. Ο ποιητής εγκαταλείπει πια οριστικά το μέτρο και την ομοιοκαταληξία και δημιουργεί με τον ελεύθερο στίχο το δικό του προσωπικό ύφος.
Το 1940 ο Σεφέρης εκδίδει το “Τετράδιο γυμνασμάτων”, ενώ την ίδια χρονιά εκδίδεται και το “Ημερολόγιο καταστρώματος”. Συνέχεια αυτής της συλλογής αποτελεί το “Ημερολόγιο καταστρώματος Β΄”, που εκδίδεται στην Αλεξάνδρεια το 1944. Τα ποιήματα που περιέχει η συλλογή είναι επηρεασμένα από τη φρίκη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
Το 1947 ακολουθεί η συλλογή “Κίχλη”, ενώ το 1955 μια ποιητική συλλογή εμπνευσμένη από τα ταξίδια του Σεφέρη στην Κύπρο, που έχει τον τίτλο “Κύπρον, ου μ’ εθέσπισεν” ή “Ημερολόγιο καταστρώματος Γ΄”.
Το 1966 κυκλοφορούν τα “Τρία κρυφά ποιήματα”, ενώ ένα χρόνο μετά το θάνατο του ποιητή, το 1972, συγκεντρώθηκαν με την επιμέλεια του Γ.Π. Σαββίδη όλα του τα ποιήματα με τον τίτλο “Ποιήματα”.
Πέθανε το Σεπτέμβριο του 1971 στην Αθήνα, πριν προλάβει να δει την πτώση της δικτατορίας που επιβλήθηκε στην Ελλάδα το 1967 και τον είχε πικράνει τόσο πολύ.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
Πέθανε ο βραβευμένος με δύο Νόμπελ Φρεντ Σάνγκερ
Στην Καναδή Άλις Μονρό το Νομπέλ Λογοτεχνίας
Στην Ίζαμπελ Αλιέντε το βραβείο λογοτεχνίας “Χανς Κρίστιαν Άντερσεν”
