Ο Βαγγέλης Παπαθανασίου, ήταν ένας από τους σπουδαιότερους Έλληνες μουσικοσυνθέτες με διεθνή καριέρα και τιμήθηκε με βραβείο Όσκαρ.
Οι «Δρόμοι της Φωτιάς» είναι ίσως η πιο αναγνωρίσιμη μουσική του Vangelis, όπως ήταν γνωστός στο εξωτερικό ο Βαγγέλης Παπαθανασίου, για την οποία βραβεύτηκε με Όσκαρ το 1982, το οποίο όμως δεν παρέλαβε.
Ο αυτοδίδακτος Βαγγέλης Παπαθανασίου ξεκίνησε από την Ελλάδα και τους Aphodite’s Child, μαζί με τον Ντέμη Ρούσο και κατέκτησε τον κόσμο και τον διεθνή σεβασμό.
Πρωτοπόρος της ηλεκτρονικής μουσικής, σε μια εποχή που η σχετική τεχνολογία μόλις αναπτυσσόταν, είχε επίσης επενδύσει μουσικά πλήθος άλλων κινηματογραφικών ταινιών όπως: Blade Runner, 1492: Χριστόφορος Κολόμβος, Αλέξανδρος, Ελ Γκρέκο κ.ά. Έχει συνεργαστεί με τον Ντέμη Ρούσο, την Ειρήνη Παππά και τον Γιον Άντερσον.
Ο Βαγγέλης Παπαθανασίου, κατά τη διάρκεια της σπουδαίας καριέρας του έλαβε δεκάδες διακρίσεις και σημαντικά βραβεία.
Ωστόσο, η μεγαλύτερη διάκριση ήταν αναμφίβολα το Όσκαρ Καλύτερης Πρωτότυπης Μουσικής για την ταινία του 1981 «Οι Δρόμοι της Φωτιάς» (Chariots of Fire) που του απονεμήθηκε στις 31 Μαρτίου του 1982.
Τον Απρίλιο του 1982 είχε μιλήσει για τη βράβευσή του αυτή στα «Νέα» και τον Γιώργο Λιάνη:
«Αισθάνομαι ότι το Όσκαρ είναι της Ελλάδας. Δεν είναι προσωπικό βραβείο. Αλλά και η χαρά μου της Ελλάδας είναι. Δεν είναι μια προσωπική χαρά μόνο».
Ο Βαγγέλης Παπαθανασίου έγραψε και ηχογράφησε τη μουσική της ταινίας του Χιου Χάντσον, στο νέο του στούντιο στο Λονδίνο, κάνοντας μάλιστα κάτι ιδιαίτερα τολμηρό ιδιαίτερα για την εποχή.
Ο συνθέτης από τον Βόλο ήταν γνωστός και με τους δύο συντελεστές της ταινίας.
Με τον Χάτσον είχε συνεργασθεί σε διαφημιστικά και ντοκιμαντέρ, ενώ ο Πάτναμ είχε χρησιμοποιήσει κομμάτια του στην ταινία του Άλαν Πάρκερ «Το Εξπρές του Μεσονυχτίου» στην οποία ήταν παραγωγός.
Για τους «Δρόμους της Φωτιάς» χρησιμοποίησε ηλεκτρονικούς ήχους τολμώντας να συνθέσει μια μουσική σύγχρονη που να συμβιβάζεται με την εποχή της ταινίας.
Η ταινία εξιστορεί την προσπάθεια τριών Βρετανών δρομέων στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1924 στο Παρίσι.
Ιδιαίτερα η μουσική των τίτλων έναρξης θεωρείται από τις κορυφαίες και δημοφιλέστερες στιγμές στην ιστορία της κινηματογραφικής μουσικής και έχει χρησιμοποιηθεί κατά κόρον σε ταινίες και τηλεοπτικά σόου.
Το «Chariots of Fire» άγγιξε την πρώτη θέση των αμερικανικών τσαρτ όπου παρέμεινε για μια εβδομάδα.
Είναι το μοναδικό έργο από Έλληνα καλλιτέχνη που σκαρφάλωσε στην κορυφή των τσαρτ των ΗΠΑ.
«Κάποτε ο Vangelis είπε ότι το μουσικό κομμάτι, που του χάρισε ένα Όσκαρ και ήταν στην κορυφή των charts για εβδομάδες, ήταν εν μέρει ένας φόρος τιμής στον πατέρα του, ο οποίος ήταν δεινός ερασιτέχνης δρομέας», αναφέρει στο τηλεγράφημά του το Reuters, την ημέρα του θανάτου του Βαγγέλη Παπαθανασίου.
«Είναι απλώς ένα άλλο μουσικό κομμάτι», είπε σε μια συνέντευξή του, συνεχίζει το πρακτορείο.
Στην τελετή απονομής των βραβείων Όσκαρ, η ταινία ήταν υποψήφια για επτά βραβεία Όσκαρ, από τα οποία απέσπασε τέσσερα, μεταξύ των οποίων αυτό της Καλύτερης Μουσικής για τη σύνθεση του Παπαθανασίου.
Την ανακοίνωση την βραδιά των Όσκαρ έκαναν η Κάθλιν Τέρνερ και Γουίλιαμ Χαρτ οι οποίοι και παρέλαβαν το βραβείο καθώς ο μουσικοσυνθέτης δεν βρισκόταν στον χώρο.
Όπως είχε πει σε συνέντευξή του κοιμόταν τη στιγμή της βράβευσης και έμαθε τα νέα την επόμενη ημέρα.
Υποψήφιοι μαζί με τον έλληνα μουσικό ήταν ο Τζον Γουίλιαμς, ο Ράντι Νιούμαν, ο Ντέιβ Γκρούζιν και ο κορυφαίος Άλεξ Νορθ.
Παρόλα αυτά ο Βαγγέλης Παπαθανασίου επιβεβαίωσε τα προγνωστικά της εποχής και κέρδισε το χρυσό αγαλματίδιο.
Σημειώνεται ότι για τη μουσική των Δρόμων της Φωτιάς, ο Βαγγέλης Παπαθανασίου δέχθηκε μήνυση από τον Σταύρο Λογαρίδη ο οποίος έχει φύγει από τη ζωή.
Ο Λογαρίδης ισχυρίστηκε ότι ο διεθνούς φήμης συνθέτης έκλεψε τη μουσική από τη σύνθεση που είχε κάνει ο ίδιος για την ταινία «Μενεξεδένια Πολιτεία».
Το Φεβρουάριο του 1987, δικαστήριο του Λονδίνου είχε απαλλάξει τον Παπαθανασίου από την κατηγορία.
Ο Βαγγέλης Παπαθανασίου έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 79 ετών στις 17 Μαΐου 2022. Ο Vangelis νοσηλευόταν με κορονοϊό σε νοσοκομείο της Γαλλίας.
Ο Guardian μετέδωσε επίσης την είδηση για τον χαμό του μεγάλου συνθέτη, μιλώντας για τον «μουσικό του οποίου το συνθετικό έργο έφερε τεράστια δραματική τέχνη στα soundtrack ταινιών».
Ένα μεγάλο μέρος των συνθέσεων του Παπαθανασίου δημιουργήθηκαν για να πλαισιώσουν κινηματογραφικές παραγωγές ως σάουντρακ, όπως ταινίες μυθοπλασίας, ντοκιμαντέρ και τηλεοπτικές παραγωγές.
Από τις πιο γνωστές είναι: Ο αγνοούμενος (Missing, 1982) του Έλληνα σκηνοθέτη Κώστα Γαβρά, το Blade Runner (Μπλέιντ Ράνερ: Ομάδες Εξόντωσης, 1982) ταινία επιστημονικής φαντασίας του Ρίντλεϊ Σκοτ, Η ανταρσία του Μπάουντυ (1984) του Ρότζερ Ντόναλτσον.
Francesco (1989) της Liliana Cavani, 1492: Χριστόφορος Κολόμβος (1492 – Conquest of Paradise, 1992) για το οποίο απέσπασε το βραβείο Echo Awards, αλλά και το βραβείο του Χρυσού Λέοντα.
Τα μαύρα φεγγάρια του έρωτα (Bitter Moon, 1992) του Ρόμαν Πολάνσκι, Καβάφης (1996) του Γιάννη Σμαραγδή, Αλέξανδρος (Alexander, 2004) του Όλιβερ Στόουν, Ελ Γκρέκο (2007) του Γιάννη Σμαραγδή.
Τέλος αξίζει να πούμε ότι ο γνώριμος ήχος του δελτίου ειδήσεων της ΕΡΤ, από τη δεκαετία του ’80, φέρει κι αυτός τη σφραγίδα του Βαγγέλη Παπαθανασίου.