Αλγεινή εντύπωση προκαλούν τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η Ελληνική Αστυνομία σχετικά με τα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας, καθώς, όπως έγινε γνωστό, στο πρώτο δεκάμηνο του 2024 σημειώθηκαν περίπου 9.000 περισσότερα περιστατικά σε σχέση με το αντίστοιχο δεκάμηνο του 2023.
Τους πρώτους δέκα μήνες του 2023 σημειώθηκαν 9.860 περιστατικά, ενώ το 2024 18.427. Αντίστοιχα μεγάλη είναι η διαφορά και στις συλλήψεις σύμφωνα με την αστυνομία, όπου ολόκληρο το 2023 συνελήφθησαν 6.453 άτομα ενώ από τον Ιανουάριο μέχρι και τον Οκτώβριο του τρέχοντος έτους έχουν συλληφθεί 11.308.
Όπως φανερώνουν τα στοιχεία της ΕΛΑΣ στην πλειονότητα τους τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας είναι γυναίκες και οι θύτες άνδρες. Ειδικότερα το πρώτο δεκάμηνο του 2024 είχαμε 5.583 άνδρες θύματα αδικημάτων ενδοοικογενειακής βίας και στον αντίποδα 15.571 γυναίκες θύματα. Επίσης στο ίδιο διάστημα οι άνδρες δράστες τέτοιων αδικημάτων ήταν 15.413 και οι γυναίκες 3.565.
Πάντως, όπως έχει σημειώσει πολλές φορές δημοσίως ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη, Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, η αύξηση των περιστατικών δεν σημαίνει ότι αυτά συμβαίνουν πιο συχνά το τελευταίο διάστημα αλλά ότι «έχουν ανοίξει τα στόματα» και γίνονται περισσότερες καταγγελίες.
Με αφορμή την αυριανή Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας Κατά των Γυναικών το Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων βρέθηκε στην Αστυνομική Διεύθυνση Πειραιά σε ένα από τα πρώτα έξι γραφεία αντιμετώπισης ενδοοικογενειακής βίας που λειτούργησε στην Ελλάδα το 2021.
Όπως εξήγησε ο προϊστάμενος του Γραφείου Αντιμετώπισης Ενδοοικογενειακής Βίας του Πειραιά, Υπαστυνόμος Α΄ Χρήστος Κώστας, τα γραφεία λειτουργούν 24ωρες το 24ωρο, 7 ημέρες την εβδομάδα. «Οι πόρτες μας είναι ανοιχτές για οποιοδήποτε θύμα ενδοοικογενειακής βίας, που στη συντριπτική πλειονότητά τους είναι γυναίκες, θέλει να έρθει είτε για να ενημερωθεί είτε για να μας καταγγείλει κάποιο περιστατικό».
Παράλληλα υπογράμμισε ότι τα Γραφεία Αντιμετώπισης Ενδοοικογενειακής Βίας συνεργάζονται με όλες τις δομές που έχουν να κάνουν με την ενδοοικογενειακή βία και με όλους εκείνους τους χώρους δημόσιους ή ιδιωτικούς, κατά κύριο λόγο δημόσιους, όπου μπορεί να απευθυνθεί ένα άτομο μια γυναίκα, ένα παιδί για περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας.
Τα περισσότερα περιστατικά που φτάνουν στο γραφείο ενδοοικογενειακής βίας, είναι εκείνα που χρειάζεται να επέμβει η Αστυνομία δικονομικά, προανακριτικά και κατασταλτικά μας εξηγεί ο κ. Κώστας ωστόσο υπάρχουν και γυναίκες που έρχονται για να ενημερωθούν.
Δράστες από διαφορετικά κοινωνικά και μορφωτικά υπόβαθρα
«Δίνουμε έναν μεγάλο αγώνα κάθε μέρα και το μέγιστο σε όλα τα περιστατικά και σε όλες τις γυναίκες που μας χρειάζονται. Μέχρι να συλλάβουμε τον δράστη δεν γυρνάμε στο σπίτι μας. Προσπαθούμε με κάθε τρόπο, σημειώνουμε τις διευθύνσεις της οικίας του, της δουλείας του, τα στέκια τα οποία συχνάζει και πάμε παντού, πάντα με τον νομότυπο τρόπο βέβαια. Σε περίπτωση που δεν βρούμε τον δράστη εξασφαλίζουμε την ασφάλεια του θύματος» είπε χαρακτηριστικά ο Υπαστυνόμος Α΄ Χρήστος Κώστας.
Σε ερώτηση σχετικά με τα κοινωνικά ή μορφωτικά χαρακτηριστικά των θυμάτων ο κ. Κώστας τόνισε ότι «σίγουρα ανάλογα με τις περιοχές της Αττικής όπου βρίσκεται το γραφείο ενδοοικογενειακής βίας βλέπουμε και διαφορετικά κοινωνικά και μορφωτικά υπόβαθρα». «Συγκεκριμένα για την περιοχή του Πειραιά, που είναι υπεύθυνο το γραφείο μας, θα δούμε λαϊκές οικογένειες, οικογένειες με άλλο πολιτισμικό χαρακτήρα, επίσης ανήκουν στην δικαιοδοσία μας και τα hot spot στον Σχιστό, όπου εκεί υπάρχουν οικογένειες μεταναστών. Άρα υπάρχουν πληθώρα περιστατικών από πολλές κοινωνικές τάξεις» επισήμανε.
Το προφίλ των θυμάτων
Αναφορικά με το προφίλ των θυμάτων σύμφωνα με τον κ. Κώστα στις περισσότερες περιπτώσεις το θύμα έχει χαμηλή αυτοεκτίμηση, έχει ανεπάρκεια ικανότητας που της δημιουργείται από τον σύντροφο ή τον σύζυγο και έχει χαμηλή ικανότητα άσκησης ελέγχου και εξουσίας στη ζωή του. Παράλληλα σημείωσε ότι συνήθως έχουν υποστεί ενδοοικογενειακή βία στη παιδική τους ηλικία ή ήταν μάρτυρες σε τέτοια περιστατικά.
«Επίσης έχουν εξάρτηση οικονομική και ψυχολογική από τον δράστη κάτι που βλέπουμε συχνά σε περιπτώσεις που η γυναίκα μετανιώνει να προβεί σε καταγγελία ή θέλει να επιστρέψει στο κακοποιητικό περιβάλλον» συνέχισε σημειώνοντας ότι «όση βοήθεια και να της δώσουμε ό,τι και να της πούμε αυτή θα γυρίσει πίσω, μέχρι αναπόφευκτα να ξαναέρθει στην πόρτα μας» και προσέθεσε: «Εκεί όμως εμείς κρατάμε επικοινωνία μαζί της είτε επικοινωνώντας με αυτήν λίγες ημέρες αργότερα μετά το περιστατικό ή ακόμα και την επόμενη ημέρα».
Όσον αφορά τους δράστες περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας συνήθως, όπως είπε ο Υπαστυνόμος Α΄, έχουν ψυχιατρικά προβλήματα ενώ παίζει πολύ μεγάλο ρόλο συνδυαστικά η εξάρτηση τους από ουσίες, αλκοόλ, τζόγο και φυσικά εμφανίζουν επιθετικότητα και βιαιότητα, με οποιαδήποτε μορφή μπορεί να βγαίνει αυτή προς το θύμα.
Το panic button
Σχετικά με το panic button ο κ. Κώστας σημείωσε ότι είναι «ένα προληπτικό μέσο, ένα μέσο το οποίο πραγματικά έχει βοηθήσει πάρα πολύ τις γυναίκες, που το έχουν εγκαταστήσει, καθώς μπορούν αθόρυβα να πατήσουν ένα κουμπί και να είμαστε εκεί άμεσα για να προλάβουμε χειρότερες καταστάσεις.
Προσπαθούμε να ενημερώσουμε λεπτομερώς σχετικά με το panic button κάθε γυναίκα που έρχεται στο γραφείο μας και κρίνουμε ότι χρειάζεται την εφαρμογή και στη συνέχεια προσπαθούμε να την πείσουμε να το εγκαταστήσει στο κινητό της».
Τα περισσότερα θύματα είναι θετικά στο panic button, όπως είπε ο προϊστάμενος του Γραφείου Ενδοοικογενειακής Βίας του Πειραιά, και συμφωνούν για την εγκατάσταση του.
Safe houses
Σε ερώτηση του ΑΠΕ-ΜΠΕ για τα πόσες γυναίκες θύματα περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας αποφασίζουν να πάνε σε ένα από τα safe houses που έχει η ΕΛΑΣ ο κ. Κώστας είπε: «Όταν έρχεται ένα περιστατικό στο γραφείο μας και μας αναφέρει αδικήματα που έγκειται στο αυτόφωρο τότε εμείς άμεσα προσπαθούμε να συντάξουμε τη δικογραφία με λεπτομερέστατο τρόπο και αμέσως αστυνομικές δυνάμεις αναζητούν τον δράστη για να συλληφθεί ώστε συλλαμβάνοντας τον δράστη να διασφαλίσουμε άμεσα την ασφάλεια του θύματος. Σε αυτές τις περιπτώσεις η γυναίκα δεν πηγαίνει άμεσα σε δομή αλλά τις δίνουμε λίγο χώρο και χρόνο έτσι ώστε να τη βοηθήσουμε ψυχικά και να μην γίνει κατακλυσμιαία μια τόσο ριζική αλλαγή στη ζωή της.
Στις περιπτώσεις όμως που δεν καταφέρνουμε να εντοπίσουμε τον δράστη στα πλαίσια του αυτοφώρου τότε προσπαθούμε να προσεγγίσουμε το θύμα με ενσυναίσθηση και να την πείσουμε να πάει σε κάποιο safe house. Κάθε περίπτωση είναι και διαφορετική. Έχει συμβεί να έρθει γυναίκα μια εβδομάδα μετά το περιστατικό και ενώ στην αρχή αρνήθηκε να πάει σε κάποια δομή, ενώ της είχε προταθεί, στη συνέχεια να αλλάξει γνώμη και να το ζητήσει από μόνη της».
Τέλος, ερωτηθείς για το αν επηρεάζονται οι αστυνομικοί που εργάζονται στα γραφεία αντιμετώπισης ενδοοικογενειακής βίας από τις καταστάσεις και τα περιστατικά που βιώνουν μας απάντησε: «Σίγουρα είναι πολύ δύσκολο το επάγγελμα μας, έχει πολυπλοκότητα, έχει εγρήγορση, έχει υψηλά επίπεδα στρες. Σχετική έρευνα, που έκανα και δημοσιεύτηκε σε αγγλικό περιοδικό, για το στρες και το burn out (σ.σ. Σύνδρομο Επαγγελματικής Εξουθένωσης) σε αστυνομικούς που υπηρετούν σε γραφεία ενδοοικογενειακής βίας έδειξε υψηλά ποσοστά στρες. Αρχικά, υπάρχει το στρες που δημιουργεί η άμεση δράση που πρέπει να γίνει για να προστατευθεί ένα θύμα ενδοοικογενειακής βίας όταν υπάρχει καταγγελία. Παράλληλα αυτή η πληθώρα των περιστατικών και η τοξική καθημερινότητα είναι λογικό να σου προκαλούν ψυχική επιβάρυνση».
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232163