Όσοι είστε λάτρεις της φύσης και της παράδοσης, και θέλετε να ξεφύγετε από την φασαρία της μεγαλούπολης, κάνοντας μια φθινοπωρινή απόδραση, μπορείτε να επισκεφθείτε την Τσαγκαράδα στις ανατολικές πλαγιές του Πηλίου.
Η Τσαγκαράδα είναι ένα παραδοσιακό χωριό, που είναι κτισμένο σε περιοχή κατάφυτη από οξιές, καστανιές και πλατάνια, περίπου 46 χλμ. ανατολικά του Βόλου, ενώ διαθέτει πανοραμική θέα προς το Αιγαίο πέλαγος.
Στην περιοχή θα συναντήσετε αρκετά καλντερίμια και μονοπάτια, που δίνουν την δυνατότητα να κάνετε πεζοπορία, διασχίζοντας τα εκπληκτικά δάση καστανιών.
Χαρακτηριστικό της Τσαγκαράδας αποτελεί η ιδιαίτερη αρχιτεκτονική, γνωστή ως «Πηλιορείτικη». Αυτή η αρχιτεκτονική περιλαμβάνει εξαίρετα οικοδομήματα που φέρουν τη σφραγίδα της αρχοντιάς και του δημιουργικού οίστρου του αποδήμου Τσαγκαραδιώτικου στοιχείου, όπως έργα κοινής ωφέλειας (σχολεία, εκκλησίες) και αρχοντικά.
Πολλά από αυτά έχουν δημιουργηθεί από την γενιά των ευεργετών οι όποιοι, όταν επέστρεψαν από την ξενιτιά, ίδρυσαν λαμπρά οικοδομήματα.
Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν η Εμπορική Σχολή, το Νανοπούλειο, το υδραγωγείο των Αγίων Ταξιαρχών και η κατασκευή του δρόμου Τσαγκαράδας- Μηλεών.
Το χωριό αποτελείται από τέσσερεις μικρότερους οικισμούς, οι οποίοι παίρνουν το όνομά τους από τις εκκλησίες που βρίσκονται στις κεντρικές πλατείες: Άγιοι Ταξιάρχες που είναι και ο παλαιότερος οικισμός, Αγία Παρασκευή και Άγιος Στέφανος, που βρίσκονται κατά μήκος του δημόσιου δρόμου, και Αγία Κυριακή, η οποία βρίσκεται χαμηλά στην πλαγιά του βουνού προς τη θάλασσα.
Η εκκλησία των Αγίων Ταξιαρχών κεντρίζει το ενδιαφέρον για το τέμπλο Βενετσιάνικου τύπου, που χρονολογείται το 1749. Η κατασκευή του τέμπλου αποπερατώθηκε τρία χρόνια μετά το χτίσιμο της εκκλησίας (1746).
Η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής κτίστηκε το 1909 από τον Τσαγκαραδιώτη ευεργέτη Νικόλαο Στακό.
Το 1772 (ή το 1805 σύμφωνα με άλλη πηγή) κτίστηκε η εκκλησία του Αγίου Στεφάνου, η οποία στη διάρκεια του 20ου αιώνα υπέστη ζημίες με αποτέλεσμα τη μείωση του ύψους της.
Το τοπωνύμιο «Τσαγκαράδα» στάθηκε αφορμή να διατυπωθούν πολλές αντιφατικές εκδοχές. Η πιο απλοϊκή εκδοχή έχει σχέση με τα παπούτσια και βασίζεται στο ότι το χωριό κάποτε ονομαζόταν «Τσαγκαράδες». Μια άλλη εκδοχή στηρίζεται σε ετυμολογία ξένων λέξεων, κυρίως σλάβικων, που σχετίζονται με την «ωραία θέα».
Πότε κτίστηκαν τα πρώτα σπίτια
Η Τσαγκαράδα άρχισε να κτίζεται γύρω στο 1600. Υπάρχουν όμως ευρήματα, όπως αρχαίες οικοδομές, τάφοι και πιθάρια που χρονολογούνται γύρω στο 1363. Επίσης η περιοχή ήταν κατοικημένη στις αρχές της Μακεδονικής περιόδου καθώς και στα Βυζαντινά χρόνια.
Τα πρώτα σπίτια που κτίστηκαν βρίσκονταν κοντά στην θάλασσα, αλλά εξαιτίας του φόβου που υπήρχε για τους πειρατές άρχισαν να κτίζουν όλο και πιο ψηλά. Επιπλέον, εξαιτίας του μεγάλου ποσοστού της φτωχολογιάς που υπήρχε, ο πληθυσμός της Τσαγκαράδας στράφηκε στη βιοτεχνία. Υπήρξε επίσης και έντονο μεταναστευτικό ρεύμα των περισσότερων κάτοικων του Ανατολικού Πηλίου προς τις πόλεις της Ανατολής, κυρίως στην Σμύρνη, την Αλεξάνδρεια και την Κωνσταντινούπολη.
Στις αρχές του 20ου αιώνα, στα 1909 ιδρύθηκε η Νανοπούλειος σχολή, παίρνοντας το όνομα της από τον ευεργέτη Νικόλαο Νανόπουλο. Το 1985 χαρακτηρίστηκε ως Έργο Τέχνης. Αρχικά η λειτουργία της περιορίζονταν ως Οικονομικό Γυμνάσιο και αργότερα άρχισε να καλύπτει τις ανάγκες της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης.
Στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση αρμόδια ήταν η Αχιλλοπούλειος Εμπορική Σχολή η οποία κατασκευάστηκε το 1864, με δωρεά των Αιγυπτιωτών αδερφών Αχιλλόπουλων, αρχικά για να στεγάσει αστική σχολή, το 1905 έγινε εμπορική (όπου προσέλκυσε φοιτητές από όλα τα μέρη της Ελλάδας) ενώ αργότερα και έως το 1988 λειτουργούσε ως χώρος εκπαίδευσης μαθητών δημοτικού, γυμνάσιου και λυκείου, μέχρι που κτίστηκε το σημερινό κτήριο στέγασης Γυμνασίου – Λυκείου Τσαγκαράδας.
Τα αξιοθέατα της Τσαγκαράδας
Πλάτανος 1.000 ετών: Αναμφίβολα, η τουριστική ατραξιόν του χωριού είναι ο πλάτανος στην πλατεία της Αγίας Παρασκευής. Ο πλάτανος είναι ένα από τα γηραιότερα δέντρα ολόκληρης της Ευρώπης, με την ηλικία του να ανέρχεται στα 1000 χρόνια.
Κρυφό Σχολειό: Κατά την διάρκεια της Τουρκοκρατίας στη μέση ενός θεόρατου και απόκρημνου βράχου που δέρνεται από τα άγρια κύματα του Αιγαίου πελάγους, δίπλα από την παραλία της Φακίστρας βρίσκεται το Κρυφό Σχολειό (το εκκλησάκι της Παναγίας της Μεγαλομάτας). Εκεί ασκήτευε ένας καλόγερος από το 1668, ο οποίος δίδασκε στα παιδιά, κρυφά από τον Τούρκους. Η σπηλιά σώζεται και αξίζει να την επισκεφθείτε.
Παλιό γεφύρι: Στην αρχή του χωριού βρίσκεται το παλιότερο και πιο γνωστό πέτρινο μονότοξο γεφύρι. Ονομάστηκε έτσι εξαιτίας της ημερομηνίας κτίσης του το 1728 και αποτελούσε τον μοναδικό χερσαίο εμπορικό δρόμο της εποχής εκείνης. Ενώνει το χωριό της Τσαγκαράδας και του Ξουριχτιού. Το μήκος του γεφυριού είναι 18 μέτρα.
Παράλληλα, η Τσαγκαράδα είναι γνωστή για τις παραλίες της εξαιτίας των κρυστάλλινων, γαλαζοπράσινων και εξαιρετικά καθαρών νερών. Οι διάσημες παραλίες είναι περιοχής είναι ο Μυλοπόταμος, η Φακίστρα και η Καραβοστασιά.
Τι να φάτε
Στον παραδοσιακό οικισμό του Πηλίου έχετε την δυνατότητα να απολαύσετε παραδοσιακά πιάτα και εκλεκτούς μεζέδες, όπως το σπετσοφάι, που αποτελείται από τέσσερα υλικά (ντομάτες, ελαιόλαδο, πιπεριές και λουκάνικα). Επίσης, δεν θα πρέπει να παραλείψετε να δοκιμάσετε το μπουμπάρι. Το μπουμπάρι είναι μια ψιλοκομμένη συκωταριά με κρεμμυδάκια, ρύζι και μπαχαρικά που μπαίνουν σε έντερο και ψήνονται στο φούρνο.
Επίσης, όσοι λατρεύετε τις πικάντικες γεύσεις θα πρέπει να δοκιμάσετε την βολιώτικη κοπανιστή (που έχει ροζ- κόκκινο χρώμα), που είναι μια τυροκαυτερή με φέτα, καυτερή πιπεριά, πελτέ ντομάτας και σκόρδο. Παραδοσιακά πιάτα της περιοχής είναι επίσης τα τσιτσίραβλα (βλαστάρια) που γίνονται τουρσί με ξύδι και σκόρδο, καθώς και οι κολιτσιάνοι (θαλάσσιες ανεμώνες) που τηγανίζονται σε κουρκούτι. Τέλος, στην Τσαγκαράδα θα βρείτε αρκετά γλυκά του κουταλιού. Το πιο διάσημο είναι το μικρό ροδαλό μηλαράκι που φυτρώνει στις πλαγιές του βουνού των Κενταύρων, το φυρίκι.
Η Τσαγκαράδα απέχει από την Αθήνα 370 χλμ. κάτι που σημαίνει ότι θα πρέπει να διανύσετε περίπου 4 ώρες.