Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Διεύθυνσης Αλιείας και Διαχείρισης Αλιευτικών Πόρων του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, το συγκεκριμένο είδος δεν ξεπερνά τα 750 εκατοστά, ενώ όπως εξηγούν στο newsit.gr ειδικοί, είναι απολύτως ακίνδυνος για τον άνθρωπο.
Το εν λόγω περιστατικό που διαδόθηκε ευρέως λόγω του βίντεο που οι αλιείς έδωσαν στη δημοσιότητα, αναζωπύρωσε τις συζητήσεις για το κατά πόσο ζουν καρχαριοειδή στις ελληνικές θάλασσες, ποια είναι αυτά και πόσο επικίνδυνα μπορεί να είναι για τον άνθρωπο. Σύμφωνα με τους αρμόδιους φορείς στην Ελλάδα, υπάρχουν 17 είδη καρχαριοειδών. Μεταξύ αυτών είναι ασφαλώς το αλεπόψαρο που φαίνεται στο βίντεο, ο κοινός καρχαρίας, ο λεγόμενος προσκυνητής, ο γαλάζιος και βέβαια ο γνωστός σε όλους, μεγάλος λευκός.
Οι εξυγιαντές των θαλασσών
Όπως εξηγεί στο newsit.gr η υδροβιολόγος και διευθύντρια έρευνας του Ιντστιτούτου Θαλασσίων Ερευνών «Αρχιπέλαγος» Αναστασία Μήλιου «η εικόνα που έχουμε για τα καρχαριοειδή κυριαρχείται από τα στερεότυπα που έχουν δημιουργήσει οι ταινίες δράσεις και τρόμου της κινηματογραφικής βιομηχανίας». «Τα ψάρια αυτά ζουν συνήθως σε μεγάλα βάθη και ανοιχτές θάλασσες με αποτέλεσμα να είναι πολύ σπάνιες έως ανύπαρκτες οι αναφορές παρατήρησής τους» συμπληρώνει.
Τονίζει επιπλέον ότι «κάποια είδη τρέφονται αποκλειστικά με πλαγκτόν, κάποια άλλα με ψάρια και το σίγουρο είναι ότι δεν αποτελούν απειλή για τον άνθρωπο ενώ αντίθετα είναι πολύ σημαντικά είδη για τη θαλάσσια βιοποικιλότητα, καθώς ως ανώτεροι θηρευτές παίζουν ένα πολύ σημαντικό ρυθμιστικό ρόλο των πληθυσμών των υπολοίπων ψαριών». Μάλιστα, υπογραμμίζει η κα Μήλιου «θεωρούνται εξυγιαντές των θαλασσών καθώς τρέφονται συνήθως με τα πιο αδύναμα ψάρια των κοπαδιών με αποτέλεσμα να εξυγιαίνουν τους πληθυσμούς που απομένουν». Σημειώνει ακόμη ότι στην Ελλάδα δεν έχουμε εισβολικά είδη, λόγω της κλιματικής αλλαγής για παράδειγμα.
«Να αποβάλλουμε τον μύθο του καρχαρία – τέρατος»
Είναι γνωστό πάντως ότι σε ολόκληρη τη Μεσόγειο ζουν 45 είδη καρχαριοειδών και σαλαχιών. Ωστόσο ποτέ δεν έχει γίνει λεπτομερής έρευνα για τους καρχαρίες στην Ελλάδα. «Σκοπεύουμε να ξεκινήσουμε έρευνα σε πιο βαθιά νερά για να μπορέσουμε να καλύψουμε κάποια από τα μεγάλα κενά γνώσεις που αφορούν στους πληθυσμούς τους» λέει η Αναστασία Μήλιου, επισημαίνοντας την ανάγκη να αποβάλλουμε επιτέλους τον μύθο του καρχαρία – τέρατος.
«Μέχρι πρόσφατα ήταν συνηθισμένο όταν σκοτώνεται ένας καρχαρίας να παρουσιάζεται ο αλιευτής ως ήρωας. Κι αυτό παρότι τα περισσότερο είδη είναι προστατευόμενα» προσθέτει η ίδια». «Ο καρχαρίας του βίντεο, αν και περιγράφεται σε κάποιους κανονισμούς, δεν επιτρέπεται να αλιεύεται στοχευμένα, αλλά αν αλιευθεί, δεν απαγορεύεται να πωληθεί» επισημαίνει.
«Δεν είμαστε αυτό που ψάχνουν»
Αν κάτι είναι βέβαιο για τους καρχαρίες, είναι ότι ο άνθρωπος δεν αποτελεί μέρος της τροφής. Όπως λέει η Αναστασία Μήλιου «δεν είμαστε αυτό που ψάχνουν». Η υδροβιολόγος σημειώνει εμφατικά ότι «με εξαίρεση κάποια περιστατικά στο παρελθόν, δεν έχουμε επιθέσεις σε λουόμενους στην Ελλάδα.
Είναι πάντως γεγονός ότι κάποιες φορές έχει παρατηρηθεί να βγαίνουν καρχαρίες στα ρηχά νερά. «Τον γαλάζιο καρχαρία για παράδειγμα, τον έχουμε δει σε ρηχά νερά να κυνηγάει θηράματα» αναφέρει η κ. Μήλιου, προσθέτοντας ότι «σε ρηχά νερά μπορεί να βγουν όταν κυνηγούν, αλλά δεν μένουν πολύ και πολύ γρήγορα επιστρέφουν στα νερά τους». «Το ζώο αυτό ζει στα 500 μέτρα βάθος κι έχει καταγραφεί και στα 700. Εκεί ζει, εκεί ζουν και τα θηράματά του. Γι’ αυτό και δεν βλέπουμε συχνά. Καλό είναι να συνειδητοποιήσουμε ότι συνυπάρχουμε με πάρα πολλά σπάνια ζώα. Δεν είμαστε μόνοι μας» υπογραμμίζει η ίδια.
Ο μεγάλος λευκός στις ελληνικές θάλασσες
Αν και ποτέ δεν έχει γίνει λεπτομερής έρευνα για τους καρχαρίες στην Ελλάδα, είναι γνωστό ότι μεταξύ των ειδών που ζουν στις ελληνικές θάλασσες είναι και ο τρομακτικός στην όψη, μεγάλος λευκός καρχαρίας. Η Αναστασία Μήλιου επιβεβαιώνει στο newsit.gr ότι πράγματι έχουν παρατηρηθεί στη χώρα μας μεγάλοι λευκοί καρχαρίες. Όπως λέει όμως και αυτοί και διάφορα άλλα είδη καρχαριοειδών, συναντώνται σε βαθιά νερά. Σε κάθε περίπτωση, πράγματι ο μεγάλος λευκός και ο καρχαρίας τίγρης, ο οποίος δεν συναντάται στις ελληνικές θάλασσες, είναι από τους πιο απειλητικούς για τον άνθρωπο, αλλά οι επιθέσεις είναι στην πραγματικότητα ελάχιστες και τα θύματα, χωρίς αμφιβολία, λιγότερα από αυτά που κάθε χρόνο θρηνούμε από πνιγμούς ή από ταχύπλοα σκάφη.
Που συναντώνται οι καρχαρίες
Σε κάθε περίπτωση, ο κίνδυνος επίθεσης καρχαρία στις ελληνικές ακτές είναι ελάχιστος, αν όχι μηδαμινός. Κατά την κ. Μήλιου «οι μεγαλύτεροι πληθυσμοί στην Ελλάδα, είναι σε περιοχές που έχουν μεγάλα βάθη ή θαλάσσια ρήγματα. Καρχαρίες συναντώνται στο Ιόνιο πέλαγος, στο Αιγαίο σε αρκετά σημεία με ρήγματα όπως στη Ρόδο, αλλά και βορειότερα σε Σάμο, Χίο, Ικαρία, αλλά και κάτω από τη Χαλκιδική». «Υπάρχουν αρκετά σημεία στα οποία ζουν» αναφέρει η ίδια.
Οι καρχαρίες ως προστατευόμενο είδος
Η σημασία του καρχαρία, είναι τέτοια που αποτελεί προστατευόμενο είδος. Για παράδειγμα ο λεγόμενος εξακαρχαρίας και ο επτακαρχαρίας απαγορεύεται ρητά να θανατωθούν, να γίνει απόπειρα φόνου, να κακοποιηθούν, τα τραυματιστούν ή να τους προκληθεί οποιαδήποτε βλάβη. Ως εκ τούτων, απαγορεύεται επίσης η κατοχή τους, η σύλληψή τους, η ταρίχευσή τους, η αγορά, η πώληση, η μεταφορά και η εξαγωγή τους.
Είδη καρχαριών τα οποία απαγορεύεται να διατηρούνται επί του σκάφους, να μεταφορτώνονται, να εκφορτώνονται, να μεταφέρονται, να αποθηκεύονται, να πωλούνται, να εκτίθενται ή να διατίθενται προς πώληση είναι επίσης ο ταυροκαρχαρίας, ο μεγάλος λευκός, ο σαπουνάς ή προσκυνητής, η λάμια, το διαβολόψαρο, η ζύγαινα και το αγγελόψαρο, τα οποία ακόμη κι αν αλιευθούν πρέπει να ελευθερωθούν αμέσως ζωντανά και χωρίς τραυματισμούς.
Ρεπορτάζ: Μάριος Αραβαντινός
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232163