Η Πολεμική Αεροπορία φαίνεται πως είναι έτοιμη να αναλάβει την επιχειρησιακή αξιοποίηση των νέων ελικοπτέρων AW-139 που αποκτά το Πυροσβεστικό Σώμα, σύμφωνα με πληροφορίες του OnAlert.gr.
Η κίνηση αυτή αναμένεται να αποτελέσει το πρώτο βήμα σε ένα ευρύτερο σχέδιο ενίσχυσης του στόλου με σύγχρονα μέσα, που θα καλύψουν τις ανάγκες της Πολεμικής Αεροπορίας σε τομείς όπως η έρευνα και διάσωση. Τα νέα ελικόπτερα θα αντικαταστήσουν σταδιακά τον υπάρχοντα στόλο, που περιλαμβάνει τα παλαιότερα AB-212, AB-205, ενώ σε επόμενο στάδιο αναμένεται να αντικαταστήσουν και τα AS-332 Super Puma.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Η παροχή σύγχρονων, αξιόπιστων και πλήρως αποτελεσματικών υπηρεσιών έρευνας διάσωσης και υγείας, συνιστά βασική υποχρέωση κάθε κράτους και συνδέεται άμεσα με την καθημερινότητα, την ασφαλή διαβίωση και την ευημερία του κοινωνικού συνόλου, που κατοικεί μόνιμα, ή βρίσκεται σε αυτό.
Στο πλαίσιο αυτό, η απρόσκοπτη, έγκαιρη και ασφαλής εκτέλεση αεροδιακομιδών, καθώς και αποστολών έρευνας – διάσωσης, καθ’ όλη τη διάρκεια του 24ωρου, αποτελεί σημαντική παράμετρο στη εύρυθμη και συνολική λειτουργία του συστήματος υγείας.
Οι απαιτήσεις εναέριας έρευνας – διάσωσης και αεροδιακομιδών στη χώρα μας, είναι πολλές και ποικίλες. Οι κινδυνεύοντες από αεροπορικό ή ναυτικό ατύχημα ή οποιοδήποτε περιστατικό ανάγκης, και γενικά οποιοδήποτε άτομο βρίσκεται σε κίνδυνο ή χρήζει άμεσης νοσοκομειακής μεταφοράς και περίθαλψης στην ελληνική Επικράτεια, σε ολόκληρο το FIR Αθηνών, θα πρέπει να διασώζεται ή να εξυπηρετείται στον ελάχιστο δυνατό χρόνο, και με ασφάλεια, σε οποιαδήποτε περίπτωση, μέρα και νύχτα, ακόμα και με άσχημες ή οριακές καιρικές συνθήκες, διασφαλίζοντας αίσθημα ευθύνης και σιγουριάς.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Παράλληλα, αποτελεί σοβαρό θέμα εθνικής πολιτικής, καθώς η χώρα μας οφείλει να παρέχει υπηρεσίες διάσωσης κινδυνευόντων συνανθρώπων μας, σε στεριά και θάλασσα και κατάλληλη υγειονομική περίθαλψη έγκαιρα και αποτελεσματικά, διασφαλίζοντας τα κυριαρχικά μας δικαιώματα σε ολόκληρο το ελληνικό FIR.
Με βάση τις ιδιαιτερότητες της Ελλάδας, η πλειονότητα των αποστολών έρευνας – διάσωσης και αεροδιακομιδών στον ηπειρωτικό χώρο και στα νησιά εκτελείται κυρίως με ελικόπτερα αλλά και με αεροσκάφη της ΠΑ, με υψηλό κόστος για κάθε ώρα πτήσης.
Αρμόδιο για τον καθορισμό απαιτήσεων εναέριας έρευνας – διάσωσης στο θαλάσσιο και ηπειρωτικό χώρο είναι το ΕΚΣΕΔ για αεροπορικά και ναυτικά ατυχήματα, ενώ στον ηπειρωτικό χώρο για άλλα περιστατικά, η ΓΓΠΠ. Αρμόδιο για τις αεροδιακομιδές, επ΄ωφελεία του κοινωνικού συνόλου, είναι το ΕΚΑΒ.
Το σύνολο των αποστολών, εκτελείται έγκαιρα, με απόλυτη συνέπεια, αποτελεσματικότητα και ασφάλεια πτήσεων, από τα εναέρια μέσα που διαθέτουν, ή αξιοποιούν οι Ένοπλες Δυνάμεις, με προεξάρχουσα την ΠΑ, συνεπικουρούμενη από το ΣΞ και τα μέσα του ΠΣ.
Μέχρι το 2000, οι αποστολές έρευνας – διάσωσης όπως και οι αεροδιακομιδές με χρήση ελικοπτέρων, πραγματοποιούνταν κυρίως από τα ΑΒ-205 της ΠΑ, με τη συνδρομή και άλλων μέσων του ΣΞ. Από τον Οκτώβριο 2000, το κύριο έργο της εκτέλεσης αεροδιακομιδών, ημέρα και νύκτα έχουν αναλάβει τα ελικόπτερα AS-332 Super Puma της ΠΑ, τα οποία έχουν ως κύρια αποστολή την εκτέλεση επιχειρήσεων έρευνας – διάσωσης.
Το 2021 παρελήφθησαν δυο ελικόπτερα A-109 Trekker δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος. Τα εν λόγω εναέρια μέσα, ιδιοκτησίας Υπουργείου Υγείας, αξιοποιούνται πλήρως και αποτελεσματικά από την ΠΑ, αποτελώντας τα πρωτεύοντα μέσα στα οποία ανατίθενται οι αεροδιακομιδές.
Από το φθινόπωρο του ιδίου έτους, έχουν εκτελέσει μεγάλο μέρος των διατασσομένων αποστολών αεροδιακομιδών. Όμως, δεν διαθέτουν δυνατότητα προσγείωσης στα ελικοδρόμια των νησιών κατά τη νύκτα.
Θα πρέπει να τονισθεί, ότι οι αποστολές έρευνας – διάσωσης σε ξηρά και θάλασσα καθώς και αεροδιακομιδών όλων των κατηγοριών, συμπεριλαμβανομένων των Helicopter Emergency Medical Service (HEMS), είναι επιχειρήσεις που δεν επιδέχονται καθυστερήσεων, σφαλμάτων και αβλεψιών, καθώς αφορούν στο αγαθό της «διατήρησης/σωτηρίας της ανθρώπινης ζωής».
Αν και πολλές φορές εμφανίζονται να έχουν κοινά στοιχεία μεταξύ τους, κατά βάση είναι κάθε φορά μοναδικές και πολύπλοκες, καθώς διαφοροποιούνται πολλές παράμετροι όπως καιρικές συνθήκες, ώρα, χώρος στο έδαφος, αεροδρόμιο ή ελικοδρόμιο παραλαβής ασθενούς, τύπος και σοβαρότητα περιστατικού, κατάσταση ατόμων που βρίσκονται σε κίνδυνο, κατάσταση θάλασσας.
Επισημαίνεται, ότι με βάση τα στοιχεία του ΓΕΑ, κατά τα τελευταία 25 έτη (1999-2024), έχουν εκτελεσθεί 7930,3 ώρες πτήσης από την Πολεμική Αεροπορία για αποστολές έρευνας – διάσωσης (6158,4 από ελικόπτερα και 1771,9 από αεροπλάνα) κατά τις οποίες διασώθηκαν 7473 συνάνθρωποί μας.
Τονίζεται ότι κατά το χρονικό διάστημα 2000-2024, τα ελικόπτερα Super Puma συνεπικουρούμενα από τα A-109 Trekker (2021-2024) εκτέλεσαν συνολικά 5.715 αποστολές αεροδιακομιδών, συμπληρώνοντας 10759 ώρες πτήσης, με μηδενικό δείκτη ατυχημάτων, μέγιστη αποτελεσματικότητα και υποδειγματική ασφάλεια πτήσεων.
Τα νέα ελικόπτερα AW-139
Τον Μάιο 2026, αναμένεται η υλοποίηση της σχετικής σύμβασης του Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης, βάση της οποίας θα παραδοθούν στο Πυροσβεστικό Σώμα, 3 σύγχρονα και ιδιαιτέρως αυξημένων δυνατοτήτων, αλλά και απαιτήσεων, ελικόπτερα AW-139 της Leonardo, κατάλληλα για HEMS.
Οι υπηρεσίες HEMS σώζουν ζωές. Διαδραματίζουν ζωτικό ρόλο στη σταθεροποίηση και τη μεταφορά τραυματισμένων ασθενών σε κατάλληλες ιατρικές εγκαταστάσεις, όπου μπορούν να λαμβάνουν υπηρεσίες εντατικής θεραπείας απαραίτητες για την επιβίωση και την ανάρρωσή τους.
Η σύμβαση επίσης προβλέπει την παράδοση από την Leonardo στην ΓΓΠΠ πακέτο Αρχικής Υποστήριξης, Ειδικό Εξοπλισμό, Ειδικά εργαλεία/Συσκευές και Ανταλλακτικά.
Επίσης, η σύμβαση προβλέπει εν συνεχεία τεχνική υποστήριξη – Follow-On Support (FOS) από την ημερομηνία παράδοσης του 1ου Ε/Π και θα παρέχεται για χρονικό διάστημα που δεν υπερβαίνει τα τέσσερα χρόνια από την ημερομηνία παράδοσης του τελευταίου Ε/Π ή την εξάντληση των 4.800 ΩΠ συνολικά, με εγγυημένη λογιστική διαθεσιμότητα 100% κατά την θερινή – αντιπυρική περίοδο και 75% κατά την χειμερινή περίοδο.
Το συνολικό συμβατικό τίμημα ανέρχεται σε εξήντα πέντε εκατομμύρια επτακόσιες χιλιάδες ευρώ και δεκαπέντε λεπτά (€ 65.700.015,00).
Σύμφωνα με τις προβλέψεις της Σύμβασης, θα πρέπει αρκετούς μήνες προ της παράδοσης των ελικοπτέρων, ομάδα ιπταμένων και τεχνικών να μεταβούν στις εγκαταστάσεις της εταιρείας στην Ιταλία για αντίστοιχες εκπαιδεύσεις.
Η Υπηρεσία Εναερίων Μέσων του ΠΣ (ΥΕΜΠΣ), επιχειρεί με ελικόπτερα Super Puma και ΒΚ-117, ενώ θεωρείται υποστελεχωμένη, καθώς ο αριθμός των Ιπταμένων της είναι οριακός για εκμετάλλευση των υφιστάμενων μέσων, ενώ αναμένεται σύντομα μείωση τους, λόγω ορίου ηλικίας.
Η συγκεκριμένη Υπηρεσία, δεν δύναται με κανένα τρόπο να καλύψει οποιαδήποτε απαίτηση συμμετοχής σε εκπαίδευση και απόκτηση ικανότητας στον τύπο AW 139, αναφορικά με τους Ιπταμένους αλλά και τους Τεχνικούς.
Αντίθετα, η Πολεμική Αεροπορία διαθέτει όλη την εμπειρία, τεχνογνωσία και ικανότητα, καθώς και το κατάλληλο στελεχιακό δυναμικό και τις κατάλληλες διαδικασίες, ώστε να συμμετάσχει στην παρεχόμενη εκπαίδευση από την εταιρεία στον καθοριζόμενο χρόνο και εν συνεχεία να αξιοποιήσει επιχειρησιακά τα συγκεκριμένα ελικόπτερα, έγκαιρα και αποτελεσματικά, με ασφάλεια πτήσεων.
Συγκεκριμένα, η Πολεμική Αεροπορία διαθέτει δυο Μοίρες ελικοπτέρων, που εκτελούν όλο το φάσμα των αποστολών έρευνας και διάσωσης, σε ηπειρωτικό και θαλάσσιο χώρο καθώς και αεροδιακομιδών, σε όλα τα σημεία της Ελληνικής Επικράτειας. Διαθέτει ικανό αριθμό στελεχών που άμεσα δύνανται να συμμετάσχουν σε εκπαιδεύσεις.
Η 358 ΜΕΔ επιχειρεί με ελικόπτερα ΑΒ-205 και Β-212. Λόγω παλαιότητας και δυσκολίας εύρεσης ανταλλακτικών, η διαθεσιμότητα των δικινητήριων Β-212 έχει πρακτικά μηδενισθεί, με ελάχιστες πιθανότητες ανάκαμψης.
Για τον ίδιο λόγο και σε ευρύτερη έκταση λόγω μεγαλύτερης παλαιότητας, από τον στόλο των ΑΒ-205, σήμερα επιχειρησιακά είναι ελάχιστα, τα οποία δεν δύνανται να καλύψουν τις απαιτήσεις έρευνας – διάσωσης τις οποίες έχει αναλάβει η Μοίρα, ενώ δεν εκτελούν αεροδιακομιδές εδώ και αρκετά χρόνια, λόγω του γεγονότος ότι είναι μονοκινητήρια. Πολύ σύντομα, προβλέπεται πέρας αξιοποίησης των ελάχιστων αναπομεινάντων.
Το γεγονός αυτό, παρέχει μια δεξαμενή έμπειρων ιπταμένων, τεχνικών καθώς και ιπταμένων μηχανικών/χειριστών hoist από τη Μοίρα Συντήρησης Ελικοπτέρων (ΜΣΕ/Π), οι οποίοι μπορούν άμεσα να αξιοποιηθούν για τα AW-139.
Τονίζεται εμφατικά, ότι οι ομοιότητες ανάμεσα στα Α-109 και AW-139 είναι μεγάλες, συνεπώς οι διαθέσιμοι στα Α-109 Ιπτάμενοι, πολλοί εκ των οποίων είναι διαθέσιμοι και στα Super Puma, αλλά και οι Τεχνικοί, με μεγάλη ευκολία και σε σύντομο χρονικό διάστημα αναμένεται να αφομοιώσουν την εκπαίδευση στα AW-139 ώστε να τα αξιοποιήσουν τάχιστα, μετά την παράδοσή τους στη χώρα μας.
Οι διαδικασίες προσέγγισης σε ελικοδρόμια κατά τη νύκτα, που εκτελούνται μόνο από τα πληρώματα των Super Puma, είναι εκτελέσιμες και από τα AW-139, με βάση τις δυνατότητες και τον εξοπλισμό τους. Συνεπώς, και οι διαθέσιμοι στα μόνο στα Super Puma, με ευκολία και σχετική άνεση δύνανται να περατώσουν την εκπαίδευση στα AW-139 και να καταστούν επιχειρησιακά ικανοί σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Επίσης, από πλευράς ΠΑ, υφίσταται και το κατάλληλο στελεχιακό δυναμικό, που δύναται να χρησιμοποιηθεί ως Διασώστες/Paramedics, ώστε να εκπληρώνονται στον καλύτερο δυνατό βαθμό οι απαιτήσεις HEMS.
Παράλληλα, ως φορέας η Πολεμική Αεροπορία έχει την εμπειρία αλλά και τις υποδομές, για να υποστηρίξει τη λειτουργία των AW-139, από πλευράς εφοδιαστικής αλυσίδας, παροχής καυσίμων, φύλαξης, παρακολούθησης τροποποιήσεων σε βιβλιογραφία και υλικά, ενώ διαθέτει τους κατάλληλους χώρους (αεροδρόμια) για τυχόν απαιτούμενη κατασκευή υπόστεγων για τα συγκεκριμένα ελικόπτερα.
Η απόκτηση των AW-139, αποτελεί κομβικό σημείο για την βελτίωση και σημαντική αύξηση των δυνατοτήτων αεροδιακομιδών με έμφαση στο πεδίο HEMS.
Η αξιοποίησή τους υπό τον κατάλληλο φορέα, έγκαιρα και αποτελεσματικά, με έμφαση στην ασφάλεια πτήσεων αποτελεί επιτακτική ανάγκη και υποχρέωση του κράτους. Η παραχώρησή τους στην Πολεμική Αεροπορία, για επιχειρησιακή αξιοποίηση, διατηρώντας το ιδιοκτησιακό τους καθεστώς στο ΠΣ, αποτελεί τη βέλτιστη λύση και μονόδρομο.
Στο πλαίσιο αυτό, το ΠΣ έχει ήδη απευθυνθεί στη Πολεμική Αεροπορία με το ερώτημα της δυνατότητας ανάληψης των αποστολών υγειονομικών αποστολών, τη μεταφορά της ομάδας πρώτης απόκρισης διαχείρισης συμβάντων της ΓΓΠΠ καθώς και την στέγαση και παροχή τεχνικής υποστήριξης.
Τονίζεται, ότι οποιεσδήποτε άλλες πρόσκαιρες ή ενδιάμεσες λύσεις, που κατά καιρούς παρουσιάζονται, ιδίως υπό το καθεστώς πίεσης χρόνου ώστε να υλοποιηθούν τα χρονοδιαγράμματα εκπαίδευσης της εταιρείας θα επιφέρουν μεγάλες οικονομικές επιβαρύνσεις χωρίς να εγγυώνται το επιθυμητό αποτέλεσμα και χωρίς να είναι σαφής η ασφαλής εκτέλεση των αποστολών HEMS κατά την μέρα (και κατά τη νύκτα σε ελικοδρόμια των νησιών, εφόσον απαιτηθεί) αξιοποιώντας πλήρως τις δυνατότητες των ελικοπτέρων AW-139.
Στην περίπτωση αυτή, συμπεριλαμβάνεται και η πιθανολογούμενη αποστολή αιτήματος στην NSPA, καθώς είναι γνωστό, ότι δεν υφίστανται φορείς οι οποίοι να διαθέτουν ποσοτικά τον απαιτούμενο αριθμό Ιπταμένων, Τεχνικών, Διασωστών, Paramedics και Hoist Operators που θα μπορούσαν να αναλάβουν υπεργολαβικά το έργο αυτό, στον καθοριζόμενο χρόνο.
Είναι επίσης εξαιρετικά αμφίβολο αν θα μπορούσαν να εκτελέσουν αποστολές HEMS σε ολόκληρη την ελληνική Επικράτεια και αεροδιακομιδές στα ελικοδρόμια των νησιών κατά τη νύκτα. Τονίζεται ότι η χώρα μας δεν ευνοεί τη διενέργεια πειραματισμών όσον αφορά στη ζωή των πολιτών της, ούτε την πολυτέλεια δημιουργίας διαφόρων «αεροποριών» από φορείς ή ιδιώτες που να υποκαθιστούν το έργο της Πολιτείας, στους συγκεκριμένους ευαίσθητους τομείς από κοινωνικής αλλά και εθνικής άποψης.
Καθώς η χώρα έχει αυξημένες απαιτήσεις αποστολών έρευνας – διάσωσης και αεροδιακομιδών, η ολιστική και συγκεντρωτική αντιμετώπιση του θέματος, είναι προσφορότερη, οικονομικότερη και αποτελεσματικότερη. Η παραλαβή των 3 ελικοπτέρων AW-139 του ΠΣ, μπορεί να αποτελέσει την αρχή της μόνιμης και με προοπτική δεκαετιών επίλυσης του.
Για την πληρέστερη κάλυψη των απαιτήσεων αεροδιακομιδών, έχει ήδη κατατεθεί πρόταση από αρμόδια Ομάδα Εργασίας του Υπουργείου Υγείας, για προμήθεια 4 ελικοπτέρων AW-139, με διαμόρφωση μεταφοράς ασθενών, παρόμοια αυτών του ΠΣ.
Επίσης, για την πλήρη και συνολική αντιμετώπιση των απαιτήσεων έρευνας – διάσωσης, όπως προκύπτει από τις εθνικές και διεθνείς υποχρεώσεις της χώρας σε ειρηνική περίοδο, αλλά και τα σχέδια για περιπτώσεις κρίσεων και πολέμου, η ΠΑ έχει ήδη προβεί σε αντίστοιχη μελέτη-πρόταση για προμήθεια 10 ελικοπτέρων του ιδίου τύπου, σε διαμόρφωση SAR, καθώς 4 ελικοπτέρων έρευνας –διάσωσης μάχης (Combat SAR).
Τα βασικά στοιχεία του σχεδίου
Επομένως, το αρτιότερο και πληρέστερο σχέδιο, το οποίο δύναται να καλύψει συνδυαστικά αλλά και μεμονωμένα το σύνολο των απαιτήσεων εναέριας έρευνας – διάσωσης σε ηπειρωτικό και θαλάσσιο χώρο, καθώς και αεροδιακομιδών κατά HEMS, ή δευτερευουσών από τα ελικοδρόμια των νησιών της χώρας μας, συνοπτικά εκτιμάται ως εξής:
- Απόδοση των 3 ελικοπτέρων του ΠΣ στην ΠΑ.
- Προμήθεια 4 ελικοπτέρων AW-139 από το Υπουργείο Υγείας και απόδοση τους στην ΠΑ. Δημιουργία Μοίρας Αεροσκαφών και Ελικοπτέρων Αεροδιακομιδών στην ΠΑ, σύμφωνα με την μελέτη που έχει ήδη κατατεθεί ενώ στην υπόψη Μοίρα θα συμπεριληφθούν όλα τα εναέρια μέσα, αεροπλάνα και ελικόπτερα της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος.
- Προμήθεια 10 ελικοπτέρων AW-139 για SAR. Ως βέλτιστη πρόταση, εκτιμάται η ένταξή τους συνδυαστικά στην 358 ΜΕΔ και 384 ΜΕΔ. Η 384 ΜΕΔ θα συνεχίσει να επιχειρεί και με τα υπάρχοντα AS-332 Super Puma.
Το ελικόπτερο AW-139, αποτελεί σύμφωνα με τις μελέτες της ΠΑ ιδανική και αξιόπιστη λύση, για όλη την γκάμα αποστολών έρευνας – διάσωσης, Combat SAR, αεροδιακομιδών και HEMS. Η ύπαρξη ομοιοτυπίας θεωρείται ως η βέλτιστη επιλογή, από επιχειρησιακής άποψης, λόγω κοινής εκπαίδευσης πληρωμάτων και τεχνικών στον εξομοιωτή αλλά και σε κανονικές πτήσεις.
Επίσης, οι διαδικασίες συντήρησης (maintenance) θα είναι κοινές και θα υπάρξει σημαντική εξοικονόμηση τεχνικών, συγκεκριμένων ειδικοτήτων (πχ avionics, κινητήρων, σκαφών κτλ.). Η εφοδιαστική υποστήριξη (logistics) θα είναι επίσης αμεσότερη και ευκολότερη και θα επιτυγχάνεται οικονομία κλίμακος.
Το ανωτέρω σχέδιο, με αναδιάταξη των υπαρχόντων βάσεων διασποράς ελικοπτέρων έρευνας – διάσωσης της ΠΑ, σε συνδυασμό με τις ήδη υπάρχουσες Βάσεις Υποστήριξης Αεροδιακομιδών (ΒΥΑ) του ΕΚΑΒ κρίνεται ότι θα καλύψει υποδειγματικά, με τα υψηλότερα standards ασφάλειας πτήσεων, καθώς και με τον πιο πρόσφορο, αποτελεσματικό αλλά και οικονομικά συμφερότερο τρόπο, όλες τις απαιτήσεις έρευνας – διάσωσης και αεροδιακομιδών της χώρας μας.
