Η Μέλπω Λεκατσά ήταν από τους φοιτητές που ήταν μέσα στο Πολυτεχνείο τις κρίσιμες μέρες του Νοεμβρίου του 1973. Η κόρη της, η ηθοποιός Δώρα Χρυσικού, μοιράστηκε σήμερα, ανήμερα της 49ης επετείου από την εξέγερση, ένα μέρος από το ημερολόγιο της μητέρας της.
Την ημέρα των γεγονότων στο Πολυτεχνείο, η Μέλπω Λεκατσά, ως φοιτήτρια Φαρμακευτικής, ήταν στο φαρμακείο και έδινε τις πρώτες βοήθειες στις τραυματίες. Η Δώρα Χρυσικού, στην ανάρτησή της, πέρα από το μέρος του ημερολογίου της μητέρας της, αποκαλύπτει και το χαρτί της σοκολάτας Ίον όπου έγραψε το ημερολόγιό της κατά τη διάρκεια των βασανιστηρίων μετά τη σύλληψή της.
Η Μέλπω Λεκατσά είχε συλληφθεί λίγους μήνες μετά την εξέγερση του Πολυτεχνείου και είχε βασανιστεί από τη Χούντα.
Η ανάρτηση της Δώρας Χρυσικού
Η «Χούντα δεν μπορεί να νικήσει μια Αμαζόνα» γράφει ο Γιώργος Παξινός στο μυθιστόρημα του για τη Λορένα, την δική μας Μέλπω Λεκατσά, τη μαμά μου. Η ζωή μας πάντα με τη στάμπα του Νοέμβρη θα είναι. 49 χρόνια κλείνουν από τότε κι εγώ είμαι ήδη 45, κι αδερφή μου στα 30. Τους νίκησες κρινάκι μου. Και το μάρμαρο που έβλεπες στον ύπνο σου ότι γεννάς έγινε μωρό το 1977. Στα 21 φυλακή στα 24 μητέρα. Η ζωή που νίκησε το φόβο και το ξύλο. Πάντα θα νικάς. Το έμαθες από τότε που έσφιγγες τα δόντια για να μην προδώσεις τους συντρόφους σου. Κι εγώ πάντα θα μαι εκείνο το μικρό κορίτσι που κάθε 17 Νοέμβρη σε έβλεπα μυθικά πελώρια ζητώντας σου αντί για παραμύθια να μου διαβάζεις το ημερολόγιο της φυλακής πάνω σε χαρτί από ΙΩΝ αμυγδάλου, κι ας μην καταλάβαινα πολλά από λευτεριά και αγώνα. Με τα χρόνια έμαθα να σιωπώ αυτή τη μέρα, προσπαθώντας να μην ραγίσω τη θλίψη σου, κι έμαθα μέσα από σένα ο Νοέμβρης τι σημαίνει….. Θέλω να σου πω πως τίποτα από όσα έκανες δεν ήταν μάταιο κι ας μοιάζει έτσι. Νέα παιδιά θα ξεκινήσουν τους νέους αγώνες. Κάθε γενιά καλείται να δώσει τον δικό της αγώνα. Το κόκκινο σάλι σου απλώθηκε στον χρόνο, σύμβολο αγώνα και αξιοπρέπειας. Κι ο Νοέμβρης εκείνος πάντα θα βάζει φωτιά στα όνειρά μας. Θα μείνουμε όρθιοι Μάνα.
Σ ευχαριστώ για όλα! Σ αγαπώ.
«Νιώθω σπασμούς σ’ όλο μου το σώμα. Είμαι τρομερά αδύναμη. Τα πόδια μου είναι σε τραγικά χάλια. Μελανιασμένα, δεν με κρατούν ούτε να φτάσω μέχρι τις τουαλέτες. Επειδή κουράστηκαν να με σέρνουν μου έδωσαν ένα σκουριασμένο τενεκεδάκι να εξυπηρετούμαι μόνη μου. Πονάω παντού και κυρίως στο κεφάλι. Τ’ αυτιά μου βουίζουν. Σχεδόν δεν ακούω. Συγκριτικά αυτό είναι πλεονέκτημα για να μην τρελαίνομαι από τα ουρλιαχτά του πόνου και της απελπισίας που με ζώνουν. Χθες έδερναν αλύπητα τον Σπύρο τον Γεωργάτο. Αδύναμη να πράξω οτιδήποτε. Παρακαλούσα τον Θεό να του δίνει κουράγιο».
Μέλπω Λεκατσά
«Στα χέρια μου πέθαναν δυο παιδιά»
«Η εξέγερση ήταν αυθόρμητη, δεν χειραγωγήθηκε από ομάδες, από κόμματα, όλοι μαζί μια φωνή, για ελευθερία. Αυτό ήταν το Πολυτεχνείο», δήλωσε η Μέλπω Λεκατσά, μιλώντας σήμερα το πρωί στην εκπομπή «Συνδέσεις» στην ΕΡΤ.
«Αυτό είναι και που πονάει και προσπαθούν να το αμαυρώσουν, ότι ήταν αυτή η πράξη η ηρωική, από ανθρώπους οι οποίοι πριν από λίγο δεν είχαν συνειδητοποιήσει ότι δε θα φοβούνται, θα αψηφούν τις σφαίρες, θα βάζουν τα σώματα τους μπροστά στα τανκς. Αυτό είναι μεγαλειώδες. Έγινε και πρέπει να το διαφυλάξουμε, σαν παράδειγμα και για τους υπόλοιπους νέους σήμερα, για τις γενιές που θα έρθουν», υπογράμμισε η Μέλπω Λεκατσά.
«Στο φαρμακείο που ήταν και ιατρείο είδαμε τους πρώτους νεκρούς και αυτά τα παραμύθια ότι δεν υπήρχαν νεκροί με βγάζουν εκτός εαυτού. Υπήρχαν, είναι καταγεγραμμένοι και υπάρχουν και άλλοι που δεν κατεγράφησαν ποτέ, γιατί φοβήθηκαν οι οικογένειες τους, μήπως τυχόν έχουν συνέπειες. Πρέπει να είμαστε σε αυτό σαφέστατοι και όχι να νομίζουμε ότι δεν υπήρχαν νεκροί στο Πολυτεχνείο».
«Με ρωτάνε τα παιδιά στα σχολεία, “μα κυρία τους είδατε τους νεκρούς” και τους είπα ότι στα χέρια μου πεθάνανε δύο παιδιά», συμπλήρωσε.
Η Μέλπω Λεκατσά συνελήφθη την παραμονή των Χριστουγέννων του 1973. Κατά την περίοδο της κράτησης της στο ΕΑΤ-ΕΣΑ, λιποθύμησε λόγω της υπογλυκαιμίας που μέχρι σήμερα αντιμετωπίζει, με αποτέλεσμα να της δοθούν, με εντολή γιατρού, σοκολάτες. Σε δύο φαινομενικά αθώα περιτυλίγματα σοκολάτας, αποπειράθηκε να κρατήσει ένα ημερολόγιο, προκειμένου να μην χάσει την αίσθηση του χρόνου. Χρησιμοποίησε ένα στυλό που κατόρθωσε να αποσπάσει από μια ανάκριση που της έκαναν.
Στις σοκολάτες αποτύπωνε συναισθήματα και την ψυχολογική της κατάσταση με έντονα κωδικοποιημένο τρόπο, καθώς υπήρχε πάντα ο φόβος να αποκαλυφθεί η προσπάθεια της.
«Σκέφτηκα για να μπορώ να κρατάω τον χρόνο και να μην τρελαθώ εκεί μέσα γιατί ήταν πάντα σκοτάδι (…) κράτησα τα περιτυλίγματα της σοκολάτας, κράτησα και ένα στυλό στην ανάκριση που μας κάνανε οι ταγματάρχες και το έβαλα μέσα στην μπότα μου και προσπαθούσα να κρατήσω ένα γραπτό μνημείο. Τελικά δεν πίστευα ποτέ ότι αυτές οι σοκολάτες θα γίνουν τόσο διάσημες, διότι μόνο πόνο έχουν μέσα», επισήμανε χαρακτηριστικά.
«Για μένα ιστορία είχαν και οι 2.500 που ήταν μέσα στο Πολυτεχνείο και όσοι ήταν απέξω. Δεν ήμασταν μόνο κάποιοι άνθρωποι που έτυχε λόγω του ότι κρατηθήκαμε, βασανιστήκαμε, να μείνουν τα ονόματα μας πιο έντονα. Ο καθένας έβαλε το πετραδάκι του σε αυτήν την εξέγερση».
