Η φιλοσοφία του Ρέντσο Πιάνο «αναφέρεται κυρίως στην αποκατάσταση της σχέσης αστικού ιστού και θάλασσας, δηλαδή της σχέσης που κατήργησε η κατασκευή της υπερυψωμένης λεωφόρου Ποσειδώνος.
«Το νερό υπήρξε ανέκαθεν το όνειρο αυτής της χώρας», είπε ο αρχιτέκτονας Ρέντσο Πιάνο, παρουσιάζοντας σήμερα, σε εκπροσώπους του Τύπου, τη μελέτη του για την ανάπλαση του Φαληρικού Όρμου. Η παρουσίαση έγινε στο Γυάλινο Κτίριο της Πλατείας Νερού, του σταδίου tae kwo do.
«Το νερό είναι η μαγική μας ύλη και το νερό μας εκλάπη κατά κάποιον τρόπο», συνέχισε ο διεθνούς φήμης αρχιτέκτονας, που τυγχάνει αναγνώρισης όχι μόνο για το έργο του, αλλά και για την οικολογική του συνείδηση.
«Πώς μπορούμε να βιώσουμε το νερό ως μέρος της πόλης; Έτσι ξεκίνησαν όλα», είπε ο Ρέντσο Πιάνο, παρουσιάζοντας το σχέδιο-πλαίσιο για τη σύνδεση της πόλης με τη θάλασσα και την ανάκτηση του θαλάσσιου μετώπου.
«Η Αθήνα και η Αττική γενικότερα, έχει ένα πολύ μεγάλο δώρο: πολλή θάλασσα μπροστά της. Και είναι ένα δώρο που αυτή τη στιγμή δεν αξιοποιούμε. Έχουμε την πλάτη μας στη θάλασσα. Αυτό που κάνει ιδιαίτερα σημαντική τη σημερινή μέρα και τη δουλειά που έχει γίνει είναι ακριβώς ότι η Αθήνα θα μπορέσει να ανοιχτεί στη θάλασσα και θα μπορέσει να δώσει στους πολίτες τη δυνατότητα πρόσβασης σε όλο αυτό το μέτωπο», υπογράμμισε, στον χαιρετισμό του, ο υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, Γιώργος Παπακωνσταντίνου.
Η φιλοσοφία του Ρέντσο Πιάνο «αναφέρεται κυρίως στην αποκατάσταση της σχέσης αστικού ιστού και θάλασσας, δηλαδή της σχέσης που κατήργησε η κατασκευή της υπερυψωμένης λεωφόρου Ποσειδώνος, με τη φυσική και λειτουργική ενοποίηση της περιοχής από το μέτωπο των κτιρίων και τη γραμμή του τραμ μέχρι τη θάλασσα», επισήμανε ο αναπληρωτής υπουργός ΠΕΚΑ, Νίκος Σηφουνάκης, ο οποίος υπήρξε μαθητής του διεθνούς φήμης αρχιτέκτονα, στην Αρχιτεκτονική Σχολή της Τζένοβα.
Στην πρόταση του Ρέντσο Πιάνο δημιουργείται πάρκο κατά μήκος της παραλίας, το οποίο εξασφαλίζει τουλάχιστον 1000 στρέμματα ελεύθερου πράσινου, και το οποίο λειτουργεί ως φίλτρο ανάμεσα στην πόλη και τη θάλασσα. Το πάρκο διεισδύει στην πόλη με φυτεύσεις όλων των διαθέσιμων χώρων. Οι δρόμοι από Καλλιθέα και Μοσχάτο εκτείνονται προς τη θάλασσα ως πεζόδρομοι και καταλήγουν σε προκυμαίες. Καταργείται ο σημερινός αυτοκινητόδρομος της λεωφόρου Ποσειδώνος και δημιουργείται νέος, σε νέα θέση, προς τη θάλασσα που απέχει περίπου εκατό μέτρα από τη σημερινή του θέση, υπογειοποιείται και δεν είναι ορατός, διότι από πάνω του περνάει το Πάρκο. Έτσι ο πεζός δεν συναντάει κανένα εμπόδιο και μπορεί να περάσει από οποιοδήποτε σημείο της πόλης στο Πάρκο και να φτάσει έως τη θάλασσα.
«Η εκ νέου ανακάλυψη του νερού από τους κατοίκους, ιδιαίτερα τους κατοίκους της Αθήνας, είναι η δική μου εμμονή», εξομολογήθηκε ο Ρέντσο Πιάνο. «Η Τίνα Μπιρμπίλη είπε ότι το νερό είναι αυτό που προσελκύει του πολίτες», πρόσθεσε, αναφερόμενος στην τέως υπουργό ΠΕΚΑ, επί των ημερών της οποίας ξεκίνησε και δρομολογήθηκε αυτό το σημαντικό masterplan και η οποία παρέστη στη σημερινή παρουσίαση.
Η πρόταση επιλύει τα πλημμυρικά προβλήματα της περιοχής με υδραυλικά έργα και αντιπλημμυρική προστασία, την πρόσβαση και τις κυκλοφοριακές εξυπηρετήσεις, θέτει τις πρώτες προτάσεις για τον τρόπο χρήσης του πάρκου και δίνει τις κατευθύνσεις του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού και της επιθυμητής φυσιογνωμίας του τοπίου.
Στα ενδιαφέροντα στοιχεία περιλαμβάνονται παράκτιες πισίνες με θαλασσινό νερό σε συνέχεια της θάλασσας, χώροι για αθλητισμό και αναψυχή, άλση, πεζόδρομοι και ποδηλατόδρομοι, περιοχές με θεματικές ενότητες δραστηριοτήτων, προβλήτες και καταδυτικό πάρκο.
Προβλέπεται η προκήρυξη εθνικού αρχιτεκτονικού διαγωνισμού από το ΥΠΕΚΑ για τη μελέτη της κεντρικής προκυμαίας με το μικρό κτίριο στην απόληξή της στη θάλασσα, που θα υποδεχτεί εγκαταστάσεις εξυπηρέτησης και αναψυχής. Για την περιοχή ανάπλασης ο νόμος «Ταυτότητα κτιρίων, υπερβάσεις δόμησης και αλλαγής χρήσης, Μητροπολιτικές αναπλάσεις και άλλες διατάξεις» (3843/2010) ρυθμίζει μεταξύ άλλων τις χρήσεις γης και δεν επιτρέπει τη δόμηση νέων κτηρίων, παρά μόνο για 2.500 τετραγωνικά μέτρα που θα καλύψουν και τις εξυπηρετήσεις για τη χρήση του πάρκου.
«Έχω υπόψη μου, νέες εγκαταστάσεις που θα συνδέονται με ανάγκες επικονίασης και γονιμοποίησης. Μπορείς με πολύ μικρές παρεμβάσεις να ικανοποιήσεις τις ανάγκες του κόσμου να φάει, να πιει. Ένα άδειο πάρκο είναι ένας ψεύτικος παράδεισος. Δεν θέλουμε να μοιάζει με ψεύτικο παράδεισο αυτό που κάνουμε. Τέτοια πράγματα δεν υπάρχουν σε μια πόλη», είπε ο Ρέντσο Πιάνο.
Με την έκταση των 760 στρεμμάτων του Φαληρικού Όρμου και την περιοχή των 245 στρεμμάτων του παλαιού Ιπποδρόμου (από τα οποία μόνο τα 32 καλύπτονται με δόμηση) προκύπτουν σχεδόν 1000 στρέμματα που μετατρέπονται σε Πάρκο ελεύθερο στους πολίτες, δίνοντας τον πρώτο από τους νέους μεγάλους πνεύμονες πρασίνου.
Στο βαθμό που η ανάπλαση του Φαληρικού Όρμου και η δημιουργία του κέντρο Πολιτισμού στο Φάληρο αντιμετωπίζονται ως ενιαίο έργο, το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος χρηματοδοτεί το masterplan, αλλά και τις μελέτες, το κόστος των οποίων ανέρχεται σε 4 εκατ. ευρώ.
Εκτιμάται ότι το συνολικό κόστος του έργου θα ανέλθει σε 215 εκατ. ευρώ, η χρηματοδότησή του προέρχεται από το Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Αττικής, ενώ το Υπουργείο Περιβάλλοντος θα συμμετάσχει με πόρους από το Πράσινο Ταμείο και πιθανά θα συμμετάσχει το πρόγραμμα JESSICA.