Τα πρώτα τους συμπεράσματα από την έως τώρα έρευνα για το τι έγινε πριν αλλά και μετά την τραγωδία στα Τέμπη, παρουσίασαν το πρωί της Παρασκευής (07.04.2023) ανεξάρτητοι πραγματογνώμονες που έχουν διορισθεί από τις οικογένειες των θυμάτων.
Κατά την παρουσίαση που πραγματοποιήθηκε στα γραφεία της ΕΣΗΕΑ, η πενταμελής ανεξάρτητη επιτροπή διερεύνησης (Τεχνικοί Σύμβουλοι / πραγματογνώμονες) μίλησαν για τις ελλείψεις στις επικοινωνίες, ότι δηλαδή έπρεπε να είναι τυποποιημένες κάτι το οποίο δεν έγινε, για τις έρευνες που γίνονται για τα αίτια της σύγκρουσης στα Τέμπη, αλλά και της έκρηξης και της πυρκαγιάς που ακολούθησαν.
Οι ανεξάρτητοι πραγματογνώμονες μίλησαν επίσης, για την πυρασφάλεια, αλλά και για το ότι διαπιστώνουν ελλείψεις στην συντήρηση συστημάτων και στο θέμα των ραδιοεπικοινωνιων, αφού υπήρχαν κάποια σημεία που δεν έπιανε ο ασύρματος, κάτι το οποίο ήταν εν γνώση τους.
Πιο συγκεκριμένα, η επιτροπή αποτελείται από τον Φαίδωνα Καραϊωσηφίδη, Αεροναυπηγό -Μηχανικό, διερευνητή και Αεροναυπηγών ατυχημάτων, τον Γιώργο Βλασσόπουλο, Υποπτέραρχος, τον Κώστα Λακαφώση, Πραγματογνώμονα, Μηχανολόγο Αεροναυπηγό Μηχανικό, τον Βασίλη Παπαδόπουλο, Μηχανολόγο Μηχανικό, πραγματογνώμονα ατυχημάτων και τον Γιώργο Περιβολιώτη, Ηλεκτρολόγο Μηχανικό, πραγματογνώμονα και σύμβουλο ασφαλείας.
«Δεν είναι φυσιολογική εικόνα αυτό που είδαμε από τις κάμερες»
Αρχικά, ο Φαίδωνας Καραϊωσηφίδης, τόνισε ότι «δεν ψάχνουμε να βρούμε ενόχους ή ευθύνες, ψάχνουμε να βρούμε τι πραγματικά συνέβη. Προσπαθούμε να αποκαλυφθεί η πραγματικότητα και η αλήθεια. Έχουμε ισχυρές ενδείξεις ότι τα υλικά που υπήρχαν μέσα στο βαγόνι δεν ήταν των προδιαγραφών πυρασφαλείας που έπρεπε. Στο πλαίσιο της δουλειάς μας αυτόν τον ένα μήνα έχουν βρεθεί, ακολουθώντας το αεροπορικό πρότυπο, κάποια ευρήματα.
Έχουμε βρει πράγματα που πρέπει να διορθωθούν».
Στη συνέχεια, ο Κώστας Λακαφώσης μιλώντας για το μηχανισμό σύγκρουσης σημειώνει: «ερευνούμε πως ξεκίνησε η φωτιά, πως εξελίχθηκε. Η φωτιά φαίνεται να εντοπίζεται στην επιβατική αμαξοστοιχία. Η φωτιά φαίνεται να ξεκινάει κάπου μεταξύ του πρώτου βαγονιού και στο κυλικείο. Το βαγόνι 2 έχει καεί στη διάρκεια 20-25 λεπτών. Από όλα αυτά θα προκύψει κάποιο συμπέρασμα που δεν είμαστε έτοιμοι να το πούμε. Δεν είναι φυσιολογική και αναμενόμενη εικόνα αυτό που είδαμε από τις κάμερες και θεωρώ ότι υπάρχουν τα στοιχεία να καταλήξουμε κάπου. Είναι σημαντικό να καταλήξουμε γιατί μπορεί να υπάρχει ευθύνη κάποιου αλλά μπορεί και να μην υπάρχει ευθύνη κάποιου».
Προβληματική διαδικασία αξιολογήσεων και πιστοποιήσεων
Ο Γιώργος Βλασσόπουλος, τόνισε ότι υπάρχουν ενδείξεις για σοβαρά προβλήματα στον οργανισμό του ΟΣΕ και της ΤΡΑΙΝΟΣΕ / HELLENIC train με κοινό σημείο την έλλειψη ή μη τήρηση συγκεκριμένων διαδικασιών όπως είναι: «Η μη τυποποιημένη ασύρματη επικοινωνία μεταξύ σταθμών συρμών, η μη τυποποιημένη εκπαίδευση στην πραγματική εκπαίδευση των νέων σταθμαρχών, η μη τυποποιημένη εκτέλεση διαδικασιών κυκλοφορίας συρμών, αλλά και η προβληματική διαδικασία αξιολογήσεων και πιστοποιήσεων, καθώς διαπιστώθηκε και η προβληματική λειτουργία του crew resource management ( GRM)».
«Το chek list ήταν σε ένα σχολικό τετράδιο»
Σε αυτό το σημείο ο Φαίδωνας Καραϊωσηφίδης επισημαίνει ότι «το chek list ήταν σε ένα σχολικό τετράδιο, τρεις σελίδες και ήταν κολλημένο σε ένα τζάμι και αυτό δεν ξέρουμε αν είναι κάτι επίσημο ή αν το έγραψε κάποιος παλαιότερος από την εμπειρία του. Αυτό το πράγμα λέει το εξής για εμάς, φτιάξτε chek list».
Σοβαρές ελλείψεις στο σύστημα ραδιοεπικοινωνίας
Όσον αφορά τις ραδιοεπικοινωνιες ο Κώστας Λακαφώσης τόνισε ότι «παρατηρήθηκαν σοβαρές ελλείψεις στο σύστημα ραδιοεπικοινωνίας ανάμεσα σε σταθμαρχεία και συρμούς, οι οποίες θέτουν σε κίνδυνο την ασφάλεια των μεταφορών: Ρύθμιση κυκλοφορίας με ανεπαρκές σύστημα VHF FM simplex με γνωστά κενά στην κάλυψη. Σύστημα GSMR με καθυστερήσεις στην υπόλοιπη και περιορισμένης καταλληλότητας για ρύθμιση κυκλοφορίας».
Και θέτει το εξής ερώτημα: «Πως είναι δυνατόν να ξεκινάνε τα τρένα να κινούνται εν γνώση τους ότι το ένα και μοναδικό μέτρο ασφαλείας δεν λειτουργεί, ο ασύρματος δηλαδή, γιατί υπάρχουν ήδη γνωστά σημεία που δεν πιάνει. Είναι αδιανόητο ότι λειτουργούν τα τρένα με 0 συστήματα επικοινωνίας, αυτό κάποια στιγμή πρέπει να αλλάξει».
Δεν έχει γίνει μελέτη επικινδυνότητας
Ο Γιώργος Περιβολιώτης μιλώντας για την έλλειψη υποδομής υπογραμμίζει «δυστυχώς έγινε φανερό στην συγκεκριμένη περίπτωση, όπως διαπιστώσαμε, ότι δεν υπήρχε καμία αυτόματη ασφαλιστική διάταξη ώστε να αποτρέψει το δυστύχημα. Η έλλειψη αυτόματων συστημάτων είναι αυτά που προκάλεσαν το δυστύχημα. Παρατηρήσαμε ότι υπάρχουν σειρά από προβλήματα. Φωτόσημα δεν λειτουργούν, κάποια στιγμή δεν γίνονται οι συντηρήσεις έστω στα χειροκίνητα συστήματα που υπάρχουν. Πιο συγκεκριμένα, αναφέρονται καθυστερήσεις στην υλοποίηση των έργων για συστήματα ETCS και τηλεδιοίκησης. Παρατηρούνται αδικαιολόγητα μεγάλα χρονικά διαστήματα επισκευής υφιστάμενων συστημάτων ζωτικών για την ασφάλεια της κυκλοφορίας, δηλαδή πίνακας κυκλοφορίας φωτόσημα. Δεν έχει γίνει εκπόνηση μελέτης επικινδυνότητας/ ασφαλείας λειτουργίας. Υπάρχουν κενά της σχετικής νομοθεσίας σε ζητήματα πυρασφάλειας και πυροπροστασίας».
Συστάσεις ασφαλείας προς τον ΟΣΕ
Τέλος, ο Βασίλης Παπαδόπουλος, προχώρα σε συστάσεις ασφαλείας προς τον ΟΣΕ: «Συστήνεται η άμεση εγκατάσταση και πλήρης λειτουργία σύγχρονου συστήματος τηλεδιοίκησης και ETCS. Συστήνεται η ριζική αναθεώρηση των διαδικασιών αξιολόγησης- πιστοποίησης για ολες τις ειδικότητες μετά το πέρας της θεωρητικής και πρακτικής εκπαίδευσης OJT. Συστήνεται ο θεσμός της περιοδικής αξιολόγησης του προσωπικού σε κρίσιμες θέσεις ασφαλείας. Συστήνεται η επιμονή της εκπαίδευσης, της αξιολόγησης και της επίβλεψης στην αυστηρή τήρηση κρίσιμων διαδικασιών. Συστήνεται η άμεση ανάπτυξη δικτύου αναμεταδοτών του αναλογικού συστήματος ραδιοτηλεφωνίας κατά μήκος του σιδηροδρομικού δικτύου, παράλληλα με την λειτουργία του GSMR».
Συστάσεις ασφαλείας προς τις Κανονιστικές-Νομοθετικές αρχές
Προχώρα επίσης σε συστάσεις ασφαλείας προς τις Κανονιστικές-Νομοθετικές αρχές: «Συστήνεται η δημιουργία κανονισμών πυρασφαλείας και πυροπροστασίας, καθώς και οι τακτικοί έλεγχοι σε συνεργασία με το ΠΣ. Συστήνεται η επανεξέταση των προδιαγραφών πυροπροστασίας και υλικών κατασκευής εσωτερικών επενδύσεων και η/μ εξοπλισμού των συρμών. Συστήνεται η δημιουργία ειδικής υπηρεσίας με δικαιοδοσία άμεσων ελέγχων σε ζητήματα ασφαλείας. Συστήνεται η θεσμοθέτηση της υποχρέωσης εκπόνησης μελέτης Ανάλυσης Ρίσκου εκ μέρους των εμπλεκομένων φορέων, για κάθε παράμετρο και κάθε μεταβολή των συνθηκών κίνησης των σιδηροδρομικών συρμών».
Συστάσεις ασφαλείας προς την Ηellenic Train
Επιπλέον, σε συστάσεις ασφαλείας προς την Ηellenic Train: «Συστήνεται η άμεση εκπαίδευση και εφοδιασμός όλων των μηχανοδηγών με φορητές συσκευές GSM-R ως εφεδρικό σύστημα σε περίπτωση δυσλειτουργίας των συστημάτων VHF και GSM-R της μηχανής. Συστήνεται η άμεση ενεργοποίηση των εγκατεστημένων τερματικών GSM-R στις μηχανές και η εγκατάσταση τερματικών GSM-R σε όσες μηχανές δεν το διαθέτουν ακόμα. Συστήνεται η επανεξέταση και επικαιροποίηση των διαδικασιών ραδιοεπικοινωνίας ανάμεσα στους μηχανοδηγούς και στους προϊσταμένους των συρμών και στους σταθμάρχες. Συστήνεται η προμήθεια και εγκατάσταση του module επέκτασης Cockpit Voice recorder + video στο ήδη εγκατεστημένο καταγραφικό σύστημα της εταιρείας Hasler».
Αναστασία Σταματοπούλου