Η σκανδαλώδης σπατάλη του δηµόσιου χρήµατος στην ΕΡΤ είναι χαρακτηρισµός που δεν αρκεί για να περιγράψει το εύρος των αποκαλύψεων του πορίσµατος του Σώµατος Επιθεωρητών – Ελεγκτών ∆ηµόσιας ∆ιοίκησης (ΣΕΕ∆∆) το οποίο εστάλη ήδη στον εισαγγελέα από τον αρµόδιο υπουργό Παύλο Γερουλάνο.
Το πόρισµα, οι γενικές διαπιστώσεις του οποίου έχουν ήδη δηµοσιοποιηθεί, αφορά έλεγχο που διενεργήθηκε την περίοδο 2006-2010 και τα ευρήµατά του αποτυπώνουν ένα θολό τοπίο κανόνων και µηχανισµών ελέγχου που συντηρούσε νοοτροπία αποµύζησης της δηµόσιας τηλεόρασης,.
Όπως αποκαλύπτει σήμερα η εφημερίδα “Τα Νέᔨαυτό που διαπιστώνεται από τη µελέτη του αυθεντικού και πλήρους κειµένου, είναι η ύπαρξη γκρίζων ζωνών µεταξύ των νόµων και του τρόπου εφαρµογής τους σε συγκεκριµένους τοµείς λειτουργίας της ΕΡΤ, όπως για παράδειγµα στις µεικτές παραγωγές, που έδιναν την ευκαιρία σε ορισµένες περιπτώσεις να στήνεται ολόκληρο πανηγύρι σπατάλης και διαφυγόντων κερδών από έµµεσες διαφηµίσεις.
Το σηµαντικότερο στην υπόθεση είναι ότι οι προβληµατικές περιοχές στη λειτουργία της ΕΡΤ είχαν επισηµανθεί ήδη από το 2007 µε ανάλογο πόρισµα από το ΣΕΕ∆∆, οι συστάσεις του οποίου όµως µπήκαν ως φαίνεται στο συρτάρι από τον τότε πρόεδρο της ΕΡΤ Χρήστο Παναγόπουλο, καθώς συνεχίστηκαν να ανανεώνονται οι ίδιες συµβάσεις µεικτών παραγωγών µε τις ίδιες πάντα αµφισβητούµενες διαδικασίες.
Ο κ. Παναγόπουλος σε ανακοίνωσή του για το θέµα απειλεί µε µηνύσεις κατά του υπουργού Παύλου Γερουλάνου και του ειδικού γραµµατέα ΣΕΕ∆∆ Αριστείδη Μπουρδάρα κάνοντας λόγο για «πολιτική δίωξη», αφού, όπως λέει, το πόρισµα επικεντρώνεται µόνο στη δική του θητεία και δεν ελέγχει τις επόµενες, τονίζοντας επιπλέον ότι οι παραγωγές γίνονταν όλες µε βάση τους νόµους και τι προβλέψεις των κανονισµών της ΕΡΤ. Ωστόσο, εκτός από το γεγονός ότι του είχαν επισηµανθεί οι ακριβείς δυσλειτουργίες των εν λόγω κανονισµών, το πόρισµα διαπιστώνει και συγκεκριµένες παραβάσεις νόµων, όπως του νόµου περί διαφηµίσεων, αλλά και του νόµου λειτουργίας της ΕΡΤ, που απαγορεύει για παράδειγµα σε υπαλλήλους της να αµείβονται επιπλέον συµµετέχοντας σε µεικτές παραγωγές. Κι όµως, υπήρξε περίπτωση σε µεικτή παραγωγή που το πόρισµα διαπιστώνει ότι συνέβη και αυτό µε σκηνοθέτη υπάλληλο της ΕΡΤ.
Ακόµη όµως κι αν ο πρώην πρόεδρος της ΕΡΤ παραβλέπει το γεγονός ότι είχε προειδοποιηθεί από το πόρισµα του 2007 ότι είχαν κατατεθεί ερωτήσεις στη Βουλή για σπατάλη και διαφυγόντα κέρδη από εκποµπές της δορυφορικής ERT World, στις οποίες είχε απαντήσει από κοινού µε τον τότε υπουργό Εσωτερικών Προκόπη Παυλόπουλο, και µόνο το γεγονός ότι αναφέρεται στις διαδόχους του διοικήσεις, επιβεβαιώνει ότι έχει επίγνωση των προβληµάτων που άφησε πίσω του. Μια ΕΡΤ ξέφραγο αµπέλι και µε συνθήκες – παγίδα για όποιον αναλάµβανε την διοίκησή της.
Και ποια ήταν η παγίδα; Περιγράφεται µε σαφήνεια στο πόρισµα τόσο του 2007 όσο και στο σηµερινό: Κανένας έλεγχος στις εταιρείες παραγωγής για το αν είχαν ή όχι την χρηµατοπιστωτική ικανότητα να αναλάβουν την παραγωγή έργων, ούτε για το αν ανήκαν σε πρόσωπα που ήδη πληρώνονταν από την ΕΡΤ ενώ ρητώς απαγορεύεται από τον νόµο. Επίσης δεν γινόταν καµιά απολύτως αποτίµηση της συµβολής της ΕΡΤ στις µεικτές παραγωγές, παρόλο που ήταν η µεγαλύτερη και στα πιο ακριβά κοµµάτια (π.χ. στούντιο, κάµερες, αρχισυνταξία κ.λπ.) µε την εταιρεία παραγωγής συχνά να αναλαµβάνει µόνο το µοντάζ. Αντί να ορίζει η ΕΡΤ το κόστος των παραγωγών προσαρµοζόταν η Επιτροπή Κοστολογίου στην πρόταση της εκάστοτε εταιρείας παραγωγής! Εξ ου και ζητούσαν ό,τι ήθελαν.
∆ιπλά οδοιπορικά; Πλήρωνε η ΕΡΤ. Με απλές αποδείξεις µάλιστα, των ίδιων των παραγωγών, που δεν αποδείκνυαν αν είχαν γίνει οι µετακινήσεις. Επιπλέον κοµµώτρια και µακιγιέζ επιθυµούσε η παρουσιάστρια; Πλήρωνε η ΕΡΤ παρ’ όλο που υπήρχε ξεχωριστό κονδύλι στην παραγωγή. Καλλιτεχνικό συγκρότηµα ήθελε ο παραγωγός; Πλήρωνε η ΕΡΤ και µάλιστα για συµµετοχή σε όλα τα επεισόδια παρ’ όλο που δεν συνέβαινε αυτό.
Οσο για τα χρονικά περιθώρια παράδοσης των επεισοδίων και τον έλεγχο του περιεχοµένου αν και κατά πόσο είναι αυτό που αναγράφεται στη σύµβαση κανένας περιορισµός, ούτε ρήτρα για καθυστέρηση. Υπήρξε περίπτωση εκποµπής που η παράδοσηδ ύο επεισοδίων είχε απόσταση ενός έτους µεταξύ τους και άλλη που η ΕΡΤ πλήρωσε τις επαναλήψεις της ίδια εκποµπής σαν να ήταν πρωτότυπα επεισόδια.
Τα “Νέα” αναφέρουν ενδεικτικά μερικές από τις 13 µεικτές παραγωγές που διερεύνησαν οι επιθεωρητές-ελεγκτές τις εξής περιπτώσεις:
«Ελληνικό πανόραµα»
Εταιρεία παραγωγής Final Cult ΕΠΕ. Κόστος ανά επεισόδιο (από την πλευρά µόνο της παραγωγού εταιρείας) για το έτος 2006 7.630 ευρώ πλέον ΦΠΑ, ενώ στα επόµενα χρόνια αλλάζει η παραγωγός εταιρεία, γίνεται Ross Galland ΕΠΕ και το κόστος ανέρχεται για το 2007 σε 9.802 ευρώ πλέον ΦΠΑ και για τα έτη 2008 και 2009 αλλάζει και πάλι η παραγωγός εταιρεία, γίνεται MAX Production, ενώ το κόστος προσδιορίζεται σε 9.631 ευρώ για κάθε επεισόδιο 2ωρης διάρκειας και εβδοµαδιαίας προβολής.
Στο κόστος αυτό δεν υπολογίζονται ούτε ο µισθός της παρουσιάστριας, που πληρώνεται από την ΕΡΤ, ούτε οι υπόλοιπες διευκολύνσεις (στούντιο, κάµερες κ.λπ.), που επίσης προσφέρει η ΕΡΤ. Εδώ οι ελεγκτές διαπιστώνουν από παραστατικά για έξτρα πληρωµές κοµµώσεων και λοιπών καλλωπισµών της παρουσιάστριας πέραν του µόνιµου κονδυλίου ύψους 250 ευρώ ανά επεισόδιο µέχρι κάρτες κινητής τηλεφωνίας, επίσης πέραν του µόνιµου κονδυλίου των 50 ευρώ ανά επεισόδιο, αλλά ακόµη και µικροαγορές καλλυντικών από καταστήµατα του Παρισιού και αναµνηστικά από έργα καλλιτεχνών (Νταλί, Πικάσο, Μονρόε) από καταστήµατα µουσείων (Musee du Luxembourg ). Ολα χρεώθηκαν ξεχωριστά και πληρώθηκαν από την ΕΡΤ, παρόλο που υπήρχε κονδύλι ύψους 840 ευρώ ανά επεισόδιο για διάφορα έξοδα της παραγωγής.
Αλλά η σηµαντικότερη διαπίστωση για την εν λόγω παραγωγή, στης οποίας τη σύµβαση απαγορεύεται ρητώς να περιέχουν οι εκποµπές στοιχεία έµµεσης διαφήµισης, είναι, σύµφωνα µε το πόρισµα, ότι:
α) Παρουσίασε συγκεκριµένα εστιατόρια µε ξενάγηση στους χώρους, περιγραφή των µενού, αναφορά στις συµφέρουσες τιµές τους, παροτρύνοντας µάλιστα να τα επισκεφθούν οι θεατές (σ.σ.: απόδηµοι).
β) Παρουσίασε συγκεκριµένες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον χώρο των τροφίµων, της ένδυσης, της ποτοποιίας, των βιολογικών προϊόντων, στον χώρο παιχνιδιών, αναψυκτικών, καλλυντικών µε ξενάγηση, προβολή του σήµατός τους και υπόδειξη της έδρας τους (αναφέρονται για ορισµένα ρητώς και τα καταστήµατα όπου διατίθενται και απ’ όπου οι οµογενείς µπορούν να προµηθευτούν τα εν λόγω προϊόντα, ενώ δινόταν έµφαση στην ανωτερότητά τους).
γ) Παρουσίασε συγκεκριµένα φάρµακα (κατά παράβαση του άρθρ. 5 του Π.∆. 100/2000 που το απαγορεύει ρητώς), εκ των οποίων το ένα επεδείχθη στην κάµερα µε αναφορά του σήµατος της παραγωγού εταιρείας και αναφορά πολύ θετική στη συµβολή του νέου αυτού φαρµάκου στην άνοδο της µετοχής της εταιρείας στο χρηµατιστήριο.
Μεταξύ άλλων παρουσίασε µέχρι κρουαζιερόπλοιο και CD συγκεκριµένων καλλιτεχνών και βιβλία τελευταίας κυκλοφορίας, ενώ είναι η συγκεκριµένη παραγωγή που παρέδωσε τρία επεισόδια µε επαναλήψεις από παλαιότερα στιγµιότυπα, τα οποία πληρώθηκε σαν να ήταν κανονικά ελλείψει µηχανισµού ελέγχου.
«Cine Nostalgia»
Μια από τις χαρακτηριστικές περιπτώσεις µεικτής παραγωγής. Εβδοµαδιαία εκποµπή, διάρκειας 52’ και κόστους 8.840 ευρώ ανά επεισόδιο. Εταιρεία παραγωγής η PK Productions, όπου η ΕΡΤ συµµετείχε µε την παρουσιάστρια (πλήρωνε την αµοιβή της) και τον διευθυντή παραγωγής. Η ΕΡΤ πλήρωνε οδοιπορικά εντός και εκτός έδρας. ∆ιαπιστώθηκε έλλειψη συµφωνίας και αντιστοίχησης µεταξύ του συνοπτικού και του αναλυτικού κοστολογίου, µε αποτέλεσµα η ΕΡΤ να επιβαρύνεται για κύκλο 30 εκποµπών µε το ποσό των 3.693 ευρώ. Από τη δεύτερη σεζόν της έγκρισής της υφίστανται δύο προβλέψεις στον προϋπολογισµό για την ίδια δαπάνη, ποσό 2.000
ευρώ, αλλά και 350 ευρώ ανά επεισόδιο, και τα δύο για οδοιπορικά, παρόλο που η ΕΡΤ αναλάµβανε ξεχωριστά τα οδοιπορικά της παρουσιάστριας και του διευθυντή παραγωγής. Επιπλέον τα περισσότερα τιµολόγια αφορούσαν το φαγητό του συνεργείου . Ωστόσο υπήρχε επιπλέον ειδικό κονδύλι της παραγωγής που προέβλεπε άλλα 350 ευρώ για «φαγητό προσωπικού», τα οποία εισέπραττε ο παραγωγός χωρίς δικαιολογητικά.
«Εδώ Αθήνα»
Στην ίδια κατηγορία και η εκποµπή αυτή. Παραγωγός εταιρεία η P.K. Production.
Καθηµερινή, ηµίωρη, εκποµπή που κόστιζε στην ΕΡΤ 3.763,14 ευρώ πλέον ΦΠΑ, παρόλο που χρησιµοποιούσε και υλικό από τις ειδήσεις της ΕΡΤ. Στο κοστολόγιο συνυπάρχουν παράλληλα δύο προβλέψεις κονδυλίων που αποσκοπούν στην πλήρη κάλυψη της ίδιας κατηγορίας δαπάνης: α) αποστολές εσωτερικού 235 ευρώ και εξωτερικού 299 ευρώ που χορηγούνται βάσει παραστατικών και β) αµοιβές εκτός έδρας εσωτερικού 90 ευρώ και εξωτερικού 180 ευρώ ανά επεισόδιο χωρίς παραστατικά, διαδικασία που ενέχει τον κίνδυνο να επιβαρύνεται η ΕΡΤ και µε δαπάνες οδοιπορικών που δεν πραγµατοποιούνται, καθώς δεν υπάρχει η υποχρέωση παραστατικών.
Portrait
Παραγωγός εταιρεία ΑΛΦΑ Μι και ΜΙ Τηλεοπτικές Παραγωγές. Εβδοµαδιαία εκποµπή 45λεπτης διάρκειας. Συµβατικό κόστος επεισοδίου 7.022 ευρώ. ∆ιαπιστώθηκε ότι στο κοστολόγιο των παροχών της ΕΡΤ (αρχισυντάκτης-παρουσιαστής, διευθυντής παραγωγής, µεταφραστής-υποτιτλιστής, αρχειακό υλικό ώς 5 λεπτά, µουσική επιµέλεια) δεν αποτιµήθηκε χρηµατικά πλήρως η συµµετοχή της ΕΡΤ Α.Ε., µε αποτέλεσµα να µην µπορεί να υπολογιστεί το πραγµατικό κόστος της παραγωγής. Παρά το γεγονός ότι η εταιρεία ζήτησε 7.000 για έξοδα κίνησης, µε απόφαση του προέδρου διευθύνοντα συµβούλου εγκρίθηκε το ποσό των 10.000 την πρώτη σεζόν για εκτός έδρας και 12.000 τη δεύτερη σεζόν για οδοιπορικά, παρόλο που δεν γίνεται εισήγηση για τέτοιου είδους ποσά. Επίσης παραδόθηκαν επεισόδια µε best of και κατά τις τρεις σεζόν προβολής της εκποµπής, ενώ πληρώθηκαν για πρωτότυπα.
«Κυριακάτικο τραπέζι»
Εκποµπή για εγχώρια προβολή και όχι για το δορυφορικό πρόγραµµα. Ανήκει και αυτή στο αµαρτωλό καθεστώς των µεικτών παραγωγών. Εβδοµαδιαία, µε κόστος ανά επεισόδιο 12.450 ευρώ πλέον ΦΠΑ. Εταιρεία παραγωγής ΑΙΧΜΗ Ρ/Τ παραγωγές, η οποία ανήκε στον ίδιο τον παρουσιαστή. Ετσι, όπως διαπιστώνεται στο πόρισµα, ο παρουσιαστής είχε διπλή αµοιβή: και τη µηνιαία από την ΕΡΤ µε σύµβαση, η οποία ανερχόταν στο συνολικό ποσό των 60.030 ευρώ (για την περίοδο από 1-10-2006 µέχρι 3-6-2007) και ως παραγωγός. Με αποτέλεσµα το κόστος της παραγωγής να ανέρχεται στα 578.572 ευρώ ετησίως, χωρίς να συνυπολογίζονται ο διευθυντής παραγωγής, 2 µακιγιέζ, στούντιο µε 6 εικονολήπτες και 7 κάµερες, προγραµµατιστής-χειριστής φωτιστικών εφέ και όλοι όσοι εµπλέκονται στο κοντρόλ και το πλατό, που αποτελούσαν την ανυπολόγιστη συµβολή της ΕΡΤ. Επιπλέον ο παραγωγός (και παρουσιαστής) χρέωνε συµµετοχή καλλιτεχνών σε κάθε επεισόδιο χωρίς να συµβαίνει αυτό, αυξοµείωνε τις αµοιβές συντελεστών αναλόγως µε το τελικό κοστολόγιο που εγκρίθηκε, αλλά δήλωσε εν τω µεταξύ περισσότερες κοµµώτριες και µακιγιέζ από όσες είχαν εγκριθεί, ενώ πρόσθεσε και µερικές ακόµη ειδικότητες που δεν συνηθίζονται (π.χ. κλινική διατροφολόγο). Και όλα αυτά ουδέποτε ελέγχθηκαν, ούτε ζητήθηκε η γνώµη της επιτροπής κοστολογίου.
Χαρακτηριστική είναι και η περίπτωση χορηγίας αεροπορικής εταιρείας σε αθλητική εκποµπή για την οποία το πόρισµα διαπιστώνει ότι γινόταν επιπλέον διαφήµιση της εταιρείας, πέραν των ορίων της χορηγίας, µε µειωµένη τιµολόγηση, µε αποτέλεσµα να ζηµιωθεί η ΕΡΤ από διαφυγόντα κέρδη. Επίσης η χορηγός εταιρεία είχε αναλάβει την υποχρέωση να παραχωρήσει µηχάνηµα (pierro) µε ενσωµατωµένο το απαιτούµενο λογισµικό για την ανάλυση φάσεων ποδοσφαιρικών αγώνων, του οποίου την άδεια χρήσης θα παραχωρούσε η εταιρεία RED BEE, µε την υποχρέωση να είναι καινούργιο, σε αρίστη κατάσταση, ενώ αναλάµβανε και τον κίνδυνο οποιασδήποτε κακής λειτουργίας. ∆ιαπιστώθηκε ότι το εν λόγω µηχάνηµα περιήλθε στη διεύθυνση αθλητικών προγραµµάτων της ΕΡΤ χωρίς το απαραίτητο δελτίο αποστολής, χωρίς την έκδοση οποιουδήποτε φορολογικού ή άλλου παραστατικού, χωρίς την ύπαρξη απαραίτητης εγγύησης, ενώ διαπιστώθηκε ότι δεν υπήρξε ποτέ σύµβαση µεταξύ RED BEE και ΕΡΤ.
Από την εφημερίδα “Τα Νέα”
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232163