Σοβαρές ελλείψεις σχετικά με τη στέρηση της ελευθερίας στην Ελλάδα και "γεγονότα που προκαλούν ανησυχία" διαπιστώνει το προκαταρκτικό πόρισμα της Ομάδας Εργασίας του ΟΗΕ, σχετικά με τους ισχυρισμούς περί αυθαίρετης κράτησης κατά την πρώτη επίσημη διερευνητική αποστολή που πραγματοποίησε στη χώρα μας.
Από τις 21 έως τις 31 Ιανουαρίου 2013, η ομάδα των ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων που έχουν επιλεγεί από το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ για να διερευνήσουν ισχυρισμούς για αυθαίρετη στέρηση της ελευθερίας, επισκέφτηκαν διάφορους χώρους κράτησης, όπως φυλακές, αστυνομικά τμήματα και κέντρα κράτησης μεταναστών. Η διερευνητική αποστολή πρόσφερε την ευκαιρία της συνεργασίας με τις αρμόδιες αρχές σε εκτελεστικό, νομοθετικό, δικαστικό και τοπικό επίπεδο, όπως και με οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών.
Κατά τη σημερινή συνέντευξη Τύπου ο εμπειρογνώμονας του ΟΗΕ Βλαντίμιρ Τοτσιλόφσκι αναγνώρισε ότι έχουν επιτευχθεί θετικά βήματα από νομοθετικής άποψης από την ελληνική κυβέρνηση, ώστε να βελτιωθούν οι συνθήκες όσων βρίσκονται σε καθεστώς κράτησης.
«Η κατάσταση όμως στην πραγματική ζωή είναι πολύ διαφορετική» τόνισε ο κος Τοτσιλόφσκι. Η ομάδα εργασίας διαπιστώνει πως οι συνθήκες κράτησης σε πολλές περιπτώσεις είναι πολύ χειρότερες από τα διεθνή πρότυπα. «Βρήκαμε ανθρώπους να κρατούνται σε αστυνομικά κρατητήρια, επί μήνες χωρίς πρόσβαση σε νομική βοήθεια» δήλωσε, σημειώνοντας πως στους περισσότερους χώρους κράτησης παρατηρείται συμφόρηση, όπου φιλοξενούνται διπλάσιοι ή τριπλάσιοι σε αριθμό κρατούμενοι από την πραγματική χωρητικότητα.
«Σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και την ελληνική νομοθεσία όσοι διώκονται ποινικά έχουν το δικαίωμα να έχουν δωρεάν νομική βοήθεια. Στην πραγματικότητα όμως οι περισσότεροι υπόδικοι που βρίσκονται σε κράτηση δεν έχουν δωρεάν νομική βοήθεια ενώ το έχουν ζητήσει», τόνισε. «Σε επίσκεψή μας σε αστυνομικά τμήματα βρήκαμε τα πληροφοριακά φυλλάδια που δίνονται στους κρατούμενους να είναι τόσο ασαφή. Δεν υπάρχει ρητή επεξήγηση ότι το άτομο έχει δικαίωμα σε δωρεάν νομική βοήθεια» είπε, δηλώνοντας ότι έγινε αποδέκτης καταγγελιών από κρατούμενους ότι έπεσαν θύματα εξαπάτησης από δικηγόρους που τους πλήρωσαν χωρίς να τους εξασφαλίσουν νομική κάλυψη.
Ενοχλημένος εμφανίστηκε επίσης ο εμπειρογνώμονας του ΟΗΕ στις συνθήκες κράτησης των μεταναστών και όσων δικαιούνται άσυλο. «Εδώ πρέπει να ισχύει η αρχή της αναλογικότητας. Όσοι δεν έχουν διαπράξει κάποιο αδίκημα η κράτηση τους πρέπει να είναι όσο το δυνατόν συντομότερη», δήλωσε θυμίζοντας την απόφαση του Μονομελούς Πλημμελειοδικείου Ηγουμενίτσας όπου αθώωσε τους κατηγορούμενους για την απόδραση από τα κρατητήρια της Αστυνομικής Διεύθυνσης Θεσπρωτίας εξαιτίας των άθλιων συνθηκών κράτησης. Εξέφρασε επίσης τη δυσαρέσκειά του για το ότι η μέγιστη διάρκεια κράτησης των προσφύγων που αιτούνται άσυλο παρατάθηκε από τους 12 στους 18 μήνες. «Πρόκειται για ποινική κράτηση ανθρώπων που δεν έχουν διαπράξει κανένα αδίκημα», πρόσθεσε.
Ανησυχητική χαρακτήρισε επίσης ο κος Τοτσιλόφσκι την κατάσταση που επικρατεί σχετικά με τους ασυνόδευτους ανηλίκους κρατούμενους. Παρ΄όλες τις διατάξεις του διεθνούς δικαίου οι ανήλικοι συλλαμβάνονται και κρατούνται και είναι αναγκασμένοι να περιμένουν για μεγάλη χρονική διάρκεια, ενώ σημείωσε πως δεν υπάρχει διάταξη στο ελληνικό δίκαιο που να απαγορεύει την κράτηση ασυνόδευτου ανήλικου.
Αναφερόμενος στις επιχειρήσεις “Ξένιος Ζευς” μίλησε για αυθαίρετη κράτηση χωρίς νομική βάση. «Συλλαμβάνονται μετανάστες που εργάζονται για πολλά χρόνια στην Ελλάδα και μετά αφήνονται ελεύθεροι», τόνισε ενώ ιδιαίτερη σημασία έδωσε στις συλλήψεις μελών της κοινότητας Ρομά, χωρίς κατηγορίες κατά αυτών. «Κράτηση χωρίς νομική βάση με μόνο κριτήριο τη διάκριση θεωρείται αυθαίρετη».
Η τελική έκθεση της επίσκεψης θα παρουσιαστεί στο Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων μέσα στο 2013.