Ονομάζεται Xylella fastidiosa και είναι ένα βακτήριο – φονιάς για τις ελιές. Προκαλεί τρόμο σε Ελλάδα, Ιταλία και Ισπανία, τις χώρες δηλαδή που μαζί παράγουν το 95% του ελαιόλαδου της Ευρώπης.
Το βακτήριο Xylella fastidiosa μπορεί να είναι καταστροφικό για τις ελιές και μια νέα μελέτη σχετικά με τις επιπτώσεις του καταγράφει μια εξαιρετικά δυσοίωνη εικόνα, στην περίπτωση που μελλοντικά επεκταθεί και φτάσει να μολύνει σχεδόν όλους τους ελαιώνες του ευρωπαϊκού Νότου.
Ήδη, πολλοί ελαιώνες στην Ιταλία και σε μικρότερο βαθμό στην Ισπανία έχουν καταστραφεί και η μελέτη προβλέπει ότι, αν το φυτοπαθογόνο βακτήριο επεκταθεί κι άλλο, η οικονομική ζημιά στις τρεις χώρες μπορεί να ξεπεράσει συνολικά ακόμη και τα 20 δισεκατομμύρια ευρώ.
Για την Ελλάδα ειδικά (όπου το βακτήριο δεν έχει φθάσει ακόμη), στο χειρότερο σενάριο η ζημιά θα μπορούσε να αγγίξει τα δύο δισεκατομμύρια ευρώ, σύμφωνα με τους ερευνητές, με επικεφαλής τον Κέβιν Σνάιντερ του ολλανδικού Πανεπιστημίου του Βαγκενίγκεν, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ (PNAS).
Πως εξαπλώνεται το βακτήριο που σκοτώνει τις ελιές
Η Xylella, που ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά στην Απουλία της Ιταλίας το 2013 και εξαπλώνεται από τα έντομα, θεωρείται από τους πιο επικίνδυνους παθογόνους μικροοργανισμούς για τα φυτά στον κόσμο και μέχρι σήμερα δεν έχει βρεθεί τρόπος για να καταπολεμηθεί.
Εκτός από τις ελιές, επιτίθεται σε κερασιές, αμυγδαλιές, δαμασκηνιές, αμπέλια, εσπεριδοειδή κ.α. Η ασθένεια έχει ονομαστεί “Σύνδρομο της Ταχείας Παρακμής της Ελιάς” ή απλώς «λέπρα της ελιάς».
Το βακτήριο εμποδίζει τη δυνατότητα του φυτού να τροφοδοτείται με νερό και θρεπτικές ουσίες, ώσπου τελικά ξεραίνεται και πεθαίνει. Στην Ιταλία έχει προκαλέσει μείωση της παραγωγής των ελαιόδεντρων κατά περίπου 60% από τότε που ανακαλύφθηκε.
Εκτός από την Ιταλία, μέχρι τώρα η Xylella έχει κάνει την εμφάνιση της στην Ισπανία (Βαλεαρίδες Νήσοι, Αλικάντε, Μαδρίτη κ.α.), στη Γαλλία (κυρίως Κορσική και Κυανή Ακτή) και στην Πορτογαλία, έχοντας καταστρέψει εκατομμύρια δέντρα στον ευρωπαϊκό Νότο. Στην Ιταλία τουλάχιστον ένα εκατομμύριο ελιές έχουν καταστραφεί, καθώς έχει μολυνθεί περίπου το 17% των ελαιοπαραγωγικών περιοχών.
Η εξάπλωση της Xylella εκτιμάται ότι σήμερα γίνεται με ρυθμό περίπου πέντε χιλιομέτρων το χρόνο, αλλά θα μπορούσε να επιβραδυνθεί στο ένα χιλιόμετρο με τις κατάλληλες παρεμβάσεις. Λόγω ευνοϊκών κλιματολογικών συνθηκών, θεωρείται ότι το 85% έως 99% των ελαιοπαραγωγικών περιοχών του Ευρωπαϊκού Νότου είναι ευάλωτο.
«Η ζημιά στις ελιές επιφέρει επίσης μια απαξίωση στην αξία της γης και στην τουριστική ελκυστικότητα μιας περιοχής. Έχει συνεπώς σοβαρή επίπτωση στην τοπική οικονομία και στην απασχόληση που συνδέεται με τη γεωργία», δήλωσε στο BBC η ερευνήτρια δρ Μαρία Σαπονάρι του ιταλικού ινστιτούτου βιώσιμης φυτοπροστασίας CNR.
Για την Ισπανία η μελέτη εκτιμά ότι, αν μολυνόταν και καταστρεφόταν η πλειονότητα των ελαιόδεντρων, η ζημιά θα μπορούσε να φθάσει τα 17 δισεκατομμύρια ευρώ μέσα στα επόμενα 50 χρόνια, ενώ στην Ιταλία πάνω από πέντε δισεκατομμύρια. Αν όμως καταστεί εφικτό να επιβραδυνθεί σημαντικά η αρρώστια και νέες πιο ανθεκτικές ποικιλίες ελαιόδεντρων φυτευτούν (αυτό θεωρείται η καλύτερη λύση μακροπρόθεσμα), τότε η ζημιά θα είναι πολύ μικρότερη. Η μείωση του πληθυσμού των εντόμων-φορέων είναι ο άλλος βασικός πυλώνας της μάχης κατά της Xylella.
Όμως σε κάθε περίπτωση, σύμφωνα με τους ερευνητές, ακόμη κι αν δεν υπάρξει το χειρότερο σενάριο, οι καταναλωτές αναμένεται στο μέλλον να νιώσουν την επίπτωση στο πορτοφόλι τους. «Θα υπάρξει μια μείωση της προσφοράς και αναμένεται ότι οι τιμές θα ανέβουν, κάτι που θα πλήξει τους καταναλωτές», σύμφωνα με τον Σνάιντερ, ο οποίος πρόσθεσε ότι, πέρα από το στενά οικονομικό κόστος, θα είναι οδυνηρή και ανεκτίμητη η απώλεια παραδοσιακών ελαιώνων, τους οποίους διαδοχικές γενιές φρόντισαν και κληροδότησαν στις επόμενες.
Πηγή: ΑΠΕ – ΜΠΕ
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232163