Τζαζ Δημοκρατία ή «Jazz Democracy Forum» ονομάζεται ένα μοναδικό φόρουμ/παράσταση και αποκαλύπτει μία εντελώς διαφορετική πραγματικότητα. Σύμφωνα με αυτήν, η σπουδαία αμερικανική μορφή τέχνης έχει γίνει παγκόσμια και περικλείει τις ευρείες δημοκρατικές αξίες που θεμελιώθηκαν για πρώτη φορά στην αρχαία Ελλάδα.
«Η τζαζ έχει τη μαγική δύναμη να υπερβαίνει τις διαφορές», τονίζει ο Δημήτρης Βασιλάκης, καλλιτεχνικός διευθυντής του Rhodes & South Aegean International Jazz Festival, ο ίδιος ο οποίος τo 2018 παρουσίασε στον ΟΗΕ, στη Νέα Υόρκη την ιδέα της Τζαζ Δημοκρατίας «Jazz Democracy Forum».
Με την ίδια προσέγγιση, της τζαζ ως τέχνης που ενώνει, προσκαλεί καλλιτέχνες και ερευνητές από διάφορα μέρη του κόσμου να παρουσιάσουν το έργο τους στη σκηνή του Διεθνούς Φεστιβάλ Τζαζ Ρόδου και Νοτίου Αιγαίου – Rhodes & South Aegean International Jazz Festival και να θέσουν τις βάσεις για την εδραίωση συνεργασιών.
«Η τζαζ έχει αυτή τη μαγική δύναμη με απόλυτα φυσικό τρόπο πάνω στη σκηνή να υπερβαίνει τις διαφορές και μάλιστα με δημιουργικότητα. Κατά κάποιο τρόπο είναι αδύνατον να παίξεις καλή τζαζ αν δεν ακούς συνέχεια τη γνώμη των υπολοίπων μελών της μπάντας, καθώς σε συνοδεύουν πάνω σε αυτά που λες ή προσπαθείς να πεις με τον αυτοσχεδιασμό» τονίζει ο Δημήτρης Βασιλάκης, καλλιτεχνικός διευθυντής του Rhodes & South Aegean International Jazz Festival, το οποίο διοργανώνεται φέτος για τρίτη χρονιά στη Ρόδο, στις 30-31 Αυγούστου.
Τζαζ: Η μουσική που ενώνει
Ο διεθνούς φήμης μουσικός της τζαζ, βραβευμένος σαξοφωνίστας, τραγουδιστής, συνθέτης, εκπαιδευτικός και ιδρυτής της Δημοκρατία ΑΜΚΕ, έκανε πραγματικότητα για πρώτη φορά τη μουσική γιορτή, το Διεθνές Φεστιβάλ Ρόδου, στο νησί, το 2015 σε συνεργασία με τον Δημοτικό Οργανισμό Πολιτισμού Ρόδου (ΔΟΠΑΡ).
Μετά την παρουσίασή στον ΟΗΕ του «Jazz Democracy Forum» το 2018, το Φεστιβάλ απέκτησε πολυθεματικό και πολυπολιτισμικό χαρακτήρα και μετονομάστηκε σε Rhodes & South Aegean International Jazz Festival.
«Το 2019 ξεκίνησε και η αδελφοποίηση με τα Ankara Jazz Festival και Bodrum Jazz Festival της Τουρκίας με το μήνυμα «Jazz Across the Water» και στόχο να αναδειχθεί πως η τζαζ μουσική είναι οικουμενική και μπορεί να συμβάλλει στην ειρήνη και συνεργασία λαών και πολιτισμών μέσω της κοινής αυτής γλώσσας και έκφρασης» υπογραμμίζει ο κ. Βασιλάκης εξηγώντας τους στόχους και την αποστολή του Φεστιβάλ.
«Θέλουμε να αναδείξουμε επίσης σημαντικούς καλεσμένους από το εξωτερικό, μουσικούς από την Ρόδο, το Αιγαίο, τα Μουσικά Σχολεία και τα Ελληνικά Πανεπιστήμια, να προβάλλουμε θεματικές, όπως η φωνή των γυναικών στην τζαζ και να ταξιδέψουμε «Jazz across the water» σε όλες τις ακτές της Μεσογείου» επισημαίνει.
Στο φετινό πρόγραμμα του Φεστιβάλ κυριαρχούν συμπράξεις μουσικών από διαφορετικές χώρες, οι οποίοι, όπως εξηγεί ο κ. Βασιλάκης, «σίγουρα και έμπρακτα και σε πραγματικό χρόνο πάνω στην σκηνή, καθώς θα αυτοσχεδιάζουν θα μεταφέρουν το μήνυμα της «Τζαζ Δημοκρατίας».
«Έχουμε την χαρά να φιλοξενούμε νέους, αλλά και καταξιωμένους μουσικούς από πολλά κράτη όπως ΗΠΑ, Βρετανία, Πολωνία, Νορβηγία, Τουρκία, Γαλλία, Γερμανία. Έτσι, θα έρθουν σε επαφή νεότεροι μουσικοί και σπουδαστές με μεγάλα ονόματα της διεθνούς τζαζ σκηνής, όπως ο σαξοφωνίστας Jean Toussaint που έχει παίξει με τους Art Blakey & the Jazz Μessengers. Τυχαίνει να είναι δάσκαλος του γιου μου επίσης σαξοφωνίστα Νέστορα Βασιλάκη και του Jacob Klimiuk, Πολωνού κιθαρίστα που σπουδάζουν στο Guildhall School of Music & Drama, στο Λονδίνο. Αυτός είναι ένας ακόμη στόχος: η συνεργασία με εκπαιδευτικά ιδρύματα Ελλάδας και εξωτερικού» σημειώνει.
Τζαζ – Ρόδος: Στο Παλάτι των Ιπποτών με μοναδική ατμόσφαιρα και ακουστική
Για ένα καλοκαιρινό Φεστιβάλ, που φιλοξενείται σε ανοικτό χώρο παίζουν καθοριστικό ρόλο η τοποθεσία και οι συνθήκες, σύμφωνα με τον κ. Βασιλάκη.
«Νομίζω πως εμείς έχουμε τις ιδανικές μιας και είμαστε στο Παλάτι των Ιπποτών της Ρόδου, έναν θαυμαστό αρχαιολογικό χώρο με μοναδική ατμόσφαιρα και ακουστική» αναφέρει και αναγγέλλει ότι «του χρόνου, και καθώς θα έχουμε ξεπεράσει πιο πολύ την πανδημία, υποσχόμαστε να εντάξουμε και άλλα νησιά του Αιγαίου, αρχίζοντας από την Κω που είναι ακόμη πιο κοντά στα παράλια των γειτόνων μας».
Το κοινό του Φεστιβάλ είναι θερμό, σύμφωνα με τον κ. Βασιλάκη, είναι οι κάτοικοι της Ρόδου, τουρίστες και πολλοί φίλοι της τζαζ, οι οποίοι ταξιδεύουν από το Μπόντρουμ στο πλαίσιο της αδελφοποίησης με το Bodrum Jazz Festival.
Αναφερόμενος στις δυσκολίες που προέκυψαν κατά τη φετινή προετοιμασία λόγω και των ιδιαίτερων συνθηκών της πανδημίας, ο διεθνούς φήμης μουσικός εξηγεί ότι αφορούσαν κυρίως τον οργανωτικό τομέα. «Όταν υπάρχει υποχρηματοδότηση και οι εγκρίσεις έρχονται τελευταία στιγμή είναι δύσκολο να προγραμματίσεις σωστά την παρουσίαση ενός τέτοιου Φεστιβάλ» αναφέρει.
Διαβεβαιώνοντας ότι θα τηρηθούν όλα τα πρωτόκολλα και οι οδηγίες από τους κρατικούς φορείς για την προστασία από τον κορονοϊό εκφράζει την ελπίδα ότι «με τη συνειδητοποίηση της συλλογικής ευθύνης του καθενός μας και τους εμβολιασμούς θα ξεπεράσουμε την πανδημία». «Σαν λαός κάποτε θέσαμε τις βάσεις της επιστήμης και της φιλοσοφίας, είχαμε τον Ιπποκράτη, τον Ασκληπιό μην το ξεχνάμε» συμπληρώνει.
Τζαζ: Νέα γενιά από Πανεπιστήμια και Μουσικά Σχολεία
Ως μουσικός που έχει εμφανιστεί σε σκηνές σε όλο τον κόσμο και έχει συνεργαστεί με σημαντικούς εκπροσώπους του είδους και ως πανεπιστημιακός και ερευνητής, ο Δημήτρης Βασιλάκης έχει σαφή εικόνα για τη θέση της τζαζ μουσικής σήμερα στην Ελλάδα και σε παγκόσμιο επίπεδο.
«Η τζαζ είναι μια παγκόσμια γλώσσα, μια οικουμενική και βαθιά δημοκρατική μορφή τέχνης όπως ανέφερα και στον ΟΗΕ» υπογραμμίζει.
«Οι Έλληνες σαν λαός έχουν εξαιρετικούς αυτοσχεδιαστές στη δημοτική μουσική. Έχουμε κοινά πεδία έκφρασης με τα Βαλκάνια και την Ανατολή, που είναι αρκετά διαδεδομένο το είδος της τζαζ και το αναπτύσσουν συντεταγμένα» αναφέρει και διαπιστώνει ότι «στη χώρα μας υπάρχει ένα γενικότερο έλλειμμα παιδείας».
Ιδιαίτερη αναφορά κάνει ωστόσο στη νέα γενιά Ελλήνων μουσικών της τζαζ, τα νέα ταλέντα που έχουν βήμα στο Φεστιβάλ. «Θέλω όμως εδώ να τονίσω ότι χαίρομαι πολύ για τη νέα γενιά των Ελλήνων μουσικών της τζαζ από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Ιόνιο Πανεπιστήμιο και και τα Μουσικά Σχολεία» τονίζει.
Ο κ. Βασιλάκης δηλώνει εντυπωσιασμένος από το πόσο ανεπτυγμένη είναι η τζαζ σε επίπεδο Φεστιβάλ και εκπαίδευσης, όχι μόνο σε προηγμένες ευρωπαϊκές χώρες, αλλά και σε χώρες όπως η Βόρεια Μακεδονία και η Βουλγαρία, αλλά και πόσο στήριξη έχουν από τις αρχές των χωρών τους τα μουσικά σχήματα από το εξωτερικό.
«Η Τουρκία, στο πλαίσιο της αδελφοποίησης μας φιλοξένησε εξαιρετικά με σεβασμό και γνώση για το είδος και τη μουσική των καλλιτεχνών του Φεστιβάλ μας. Οι επίσημες αρχές τους ήταν πάντα κοντά στις εκδηλώσεις και στην Ρόδο και στο Μπόντρουμ» επισημαίνει.
«Η Νορβηγική πρεσβεία και το υπουργείο Πολιτισμού της Νορβηγίας στηρίζουν φέτος τη συμμετοχή του Espen Berg Trio. Στις επιτροπές τους συμμετέχουν μουσικοί που εγκρίνουν υποστήριξη για συναδέλφους τους και όχι για τους ίδιους. Θα ήθελα να ακολουθήσουμε το παράδειγμά τους» τονίζει.
Τζαζ, τεχνητή νοημοσύνη και ρομποτική
Αναφερόμενος στο ερευνητικό έργο του εξηγεί ότι με τους μεταπτυχιακούς φοιτητές στο ΕΚΠΑ εργάζεται πάνω σε μια έρευνα για την τζαζ, την τεχνητή νοημοσύνη και τη ρομποτική, για την οποία θα υπάρξουν παρουσιάσεις το 2022.
Χαρακτηρίζοντας το συγκεκριμένο πεδίο πολύ ενδιαφέρον για μελέτη παρατηρεί ότι ο αυτοσχεδιασμός είναι μια μοναδική διεργασία που γίνεται σε πραγματικό χρόνο πάνω στην σκηνή, σαν ελεύθερη πρόζα ή stand up ενός ηθοποιού. Στην έρευνα που κάνει στο ΕΚΠΑ, (διδάσκει ως ερευνητής στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα της Τζαζ με νέες τεχνολογίες, σε συνεργασία με το Georgia Tech της Ατλάντα στις ΗΠΑ), αναλύει τους αυτοσχεδιασμούς μεγάλων μουσικών του είδους αναδεικνύοντας την αφηγηματική φύση και την πολυπλοκότητα της έκφρασης του.
«Με τις εξελίξεις στην ρομποτική ίσως δούμε σύντομα την αλληλεπίδραση μηχανής και ανθρώπου πάνω στην σκηνή. Η έρευνα αποσκοπεί στην δημιουργία βάσης δεδομένων για εκπαιδευτικούς σκοπούς, αλλά και στη συνειδητοποίηση των διεργασιών που γίνονται στον αυτοσχεδιασμό αγγίζοντας τα πεδία της έμπνευσης και δημιουργικότητας» διευκρινίζει.
Για τον Δημήτρη Βασιλάκη, ο οποίος αποφοίτησε ως Χημικός Μηχανικός από το ΕΜΠ το 1986, αλλά τον κέρδισε η μουσική όταν σπούδασε κλασικό και τζαζ σαξόφωνο, πιάνο και σύνθεση η τζαζ συμβολίζει «την απόλυτη δημοκρατία, τη διαρκή αναζήτηση του νοήματος της ύπαρξης μας ως ανθρώπινα όντα, την ελευθερία με κανόνες, τελικά τον σεβασμό στη γνώμη του άλλου – όποιος και αν είναι -φτάνει να εκφέρεται με γνώση και αγάπη για αυτό που κάνει».
Τζαζ με David Lynch, Γιώτης Κιουρτσόγλου, Σταύρος Λάντσιας
To Rhodes & South Aegean International Jazz Festival διοργανώνεται στις 30-31 Αυγούστου με ελεύθερη είσοδο για το κοινό από τον Δήμο Ρόδου/ ΔΟΠΑΡ, την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου και την Τζαζ Δημοκρατία ΑΜΚΕ, υπό την αιγίδα του ΥΠΠΟΑ και του ΕΚΠΑ.
Στις 30 Αυγούστου, εμφανίζονται οι Maria-Christina Harper – Georgina Jackson “Women in Jazz” (UK/Greece), Evrim Demirel & Stanpolites (virtual presentation) (Τουρκία/Γερμανία/Ιταλία) και Human Touch (Ελλάδα) David Lynch, Γιώτης Κιουρτσόγλου, Σταύρος Λάντσιας.
Στις 31 Αυγούστου εμφανίζονται οι Espen Berg Trio με τον Δημήτριο Βασιλάκη (Νορβηγία/Ελλάδα), New Jazz Generation με τους: Νέστορα Βασιλάκη, Jakob Klimiuk, Άρη Σόλομων, Ντίνο Μάνο, Δημήτρη Βερδίνογλου (Ρόδος/Πολωνία) και ο Jean Toussaint με τους Βασίλη Ποδαρά, Ντίνο Μάνο, Δημήτρη Βερδίνογλου (USA/Greece)
Στο πλαίσιο της αδελφοποίησης με το Bodrum Jazz Festival, που φέτος διεξάγεται στο διάστημα 1-11 Σεπτεμβρίου, διαδικτυακά θα συμμετάσχει από την Ελλάδα το σχήμα του Πέτρου Κλαμπάνη.
