Η περίφημη παραλία Ναυάγιο στη Ζάκυνθο, αποτελεί την καρτ ποστάλ του νησιού με σήμα κατατεθέν της, τον ξακουστό «Παναγιώτη».
Το Ναυάγιο της Ζακύνθου ή ο «Παναγιώτης», είναι ένα ναυάγιο πλοίου στην απομονωμένη ακτή Άη Γιώργης της Ζακύνθου, και σήμερα αποτελεί ένα από τα πιο ενδιαφέροντα αξιοθέατα του νησιού.
Το πλοίο εντοπίστηκε την 5η Οκτωβρίου 1980 από περιπολικό σκάφος της Θαλάσσιας Οικονομικής Αστυνομίας και διαπιστώθηκε ότι μετέφερε λαθραία τσιγάρα.
Αν και ο χρόνος έχει διαβρώσει το σκαρί του «Παναγιώτη», μια ολοκληρωμένη μελέτη για την διάσωσή του παρουσιάστηκε σήμερα (29.06.2024) από ομάδα εργασίας του Εθνικού Μετσόβειου Πολυτεχνείου με επικεφαλής τον καθηγητή Δημήτρη Καλιαμπάκο.
Στην εκδήλωση παρέστη ο Πρύτανης του Ε.Μ.Π. Ιωάννης Χατζηγεωργίου και σύσσωμες οι τοπικές αρχές.
Οι βασικές κατευθύνσεις της μελέτης περιλαμβάνουν την συντήρηση, ανάδειξη και προστασία του πλοίου, την αναπλήρωση της ακτής, ώστε να μην καταπονείται από τον κυματισμό το πλοίο, την δημουργία ζώνης ασφαλούς πρόσβασης και την δημουργία παρατηρητηρίων μέσα από υπόγεια τούνελ που θα έχουν έξοδο στα πρανή των βράχων γύρω από τον ακτή.
Μιλώντας κατά την παρουσίαση της μελέτης ο καθηγητής Δημήτρης Καλιαμπάκος, τόνισε αρχικά την πολιτιστική πέρα από την οικονομική αξία του Ναυαγίου και αναφέρθηκε στον διττό στόχο της μελέτης που, δηλαδή στη διάσωση και αντιδιαβρωτική προστασία και στην ασφαλή επισκεψιμότητα στο Ναυάγιο.
Eurokinissi
Η παρουσίαση της μελέτης περιλάμβανε τα ακόλουθα σημεία, στα οποία ο κ.Καλιαμπάκος έκανε τις απαραίτητες διευκρινίσεις:
● Ισχυρή αντιδιαβρωτική προστασία του Ναυαγίου.
«Το ναυάγιο θα πρέπει να προστατευτεί σαν να είναι μέσα στην θάλασσα. Το αφήσαμε απροστάτευτο σαράντα χρόνια. Θα πρέπει να εξαντλήσουμε – και εξαντλήσαμε – την τελευταία λέξη της τεχνολογίας έτσι ώστε να διαμορφώσουμε μια ανεπαίσθητη μεν αλλά εξαιρετικά αποτελεσματική αντιδιαβρωτική προστασία που θα το προστατεύσει όχι απλώς από διαβρωτικό περιβάλλον αλλά παράλληλα από τη συνεχή αμμοβολή που δέχεται εκεί που βρίσκεται στο μάτι του κυκλώνα».
● Μείωση της μηχανικής καταπόνησης του Ναυαγίου μέσω τεχνητής αναπλήρωσης της ακτής
«Θα φτιάξουμε και θα ενισχύσουμε τη ζώνη άμυνας που έχει ο Παναγιώτης με την μικρή ακτή που έχει μπροστά του. Η ομάδα τεπιλέγει την πιο ήπια μορφή παρέμβασης, την αναπλήρωση της ακτής μπροστά από τον “Παναγιώτη” η οποία παράλληλα είναι και η πιο δύσκολη σχεδιαστικά. Δεν πηγαίνουμε με τα εργαλεία ενός μεγάλου τεχνικού έργου να δαμάσουμε την θάλασσα. Επί της ουσίας πάμε να καταλάβουμε τους μηχανισμούς της, να συνεργαστούμε με την θάλασσα έτσι ώστε μια ακτή που κάποια στιγμή στο παρελθόν είναι πολύ πιθανό να την ξαναείχε ο “Παναγιώτης” να την σταθεροποιήσουμε εκεί. Βεβαίως απαιτούνται δύο βασικές προϋποθέσεις.Τα καλύτερα μυαλά μας κάνανε μια πολύ μεγάλη προσπάθεια να οικοδομήσουν την λύση αυτή αλλά αυτό δεν γίνεται χωρίς μετρήσεις. Αγοράσαμε εξοπλισμό που θα παραμείνει εκεί βελτιώνοντας συνεχώς την πρόταση».
ΑΠΕ-ΜΠΕ
● Η επισκεψιμότητα δια θαλάσσης
«στον παρόντα χρόνο το Ναυάγιο μπορεί να είναι επισκέψιμο από την θάλασσα με όρους οι οποίοι ικανοποιούν τα διεθνώς παραδεκτά επίπεδα ασφαλείας. Δεν είναι μια διαπίστωση. Πρώτα από όλα η ομάδα των γεωτεχνικών πάλεψε βράχο βράχο από όλα τα πρανή και πίσω από το Ναυάγιο αλλά και σε όλο τον κόλπο όλοι οι επισφαλείς όγκοι μελετήθηκαν σε επίπεδο μόντελινγκ για το που θα μπορούσαν να πάνε ακόμα και σε ακραίες συνθήκες όχι χονδροειδώς αλλά βράχο βράχο. Είχαμε αποτύπωμα πού πέφτουν τα μεγάλα βράχια. Ξέρουμε ακριβώς μεγάλα βράχια που έχουν πέσει στο παρελθόν. Ο ίδιος ο πρύτανης με μια πολύ δυναμική ομάδα νέων επιστημόνων ασχολείται με το θέμα αν πέσει ένας βράχος τι είδους κύμα δημιουργείται και πότε αυτό εξαντλείται για να προσδιορίσουμε την ασφαλή ζώνη. Με την δουλειά των τριών ομάδων προτείνουμε μια ζώνη ασφαλούς πρόσβασης στο ναυάγιο»
● Η θέαση στο πάνω μέρος του Ναυαγίου
«Έχουμε να λύσουμε ένα δύσκολο ζήτημα. Ο κόσμος πηγαίνει από πάνω γιατί έχει μια συναρπαστική εμπειρία και η ομάδα μας από την αρχή κατάλαβε ότι αν δεν έβρισκε πραγματική λύση σε αυτό οι απαγορεύσεις από μόνες τους δεν θα έκαναν δουλειά. Επομένως το δύσκολο πρόβλημα που έπρεπε να λύσουμε είναι πως προσφέρεις ασφαλή επισκεψιμότητα σε εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους αφήνοντας ακέραιο το υπέροχο τοπίο της περιοχής και ταυτόχρονα δίνοντας και κάτι παραπάνω. Η πρόταση έχει να κάνει με μια υπόγεια πρόσβαση σχεδόν στο επίπεδο του εδάφους αλλά αθέατη σήραγγα η οποία διαμορφώνει έναν εξώστη στο πιο ωραίο σημείο του Ναυαγίου κοντά στην περιοχή της σημαίας από την οποία οι επισκέπτες μπορούν να απολαύσουν μια τελείως ασφαλή συναρπαστική εμπειρία της περιοχής. Η σήραγγα αυτή δεν αποτελεί απλή πρόσβαση. Ουσιαστικά είναι το μουσείο της ζωής του “Παναγιώτη”. Επομένως πλησιάζοντας στο σημείο θέασης θα έχει κανείς την ευκαιρία να μάθει πολύ περισσότερα πράγματα για αυτό που θα δει ως εικόνα. Ο επισκέπτης θα διαμορφώνει μια εμπειρία πολύ πιο βαθιά από μια φωτογραφία».
● Ανάγκη λήψης μέτρων ακόμα και σε δημοφιλή σημεία παρατήρησης
«Από την δουλειά μας προκύπτει ένας νέος κίνδυνος που πρέπει να λάβουμε υπόψιν μας. Ξέρουμε τον κίνδυνο στο χείλος του γκρεμού αλλά υπάρχει το ιδιαίτερα ανησυχητικό στοιχείο ότι σε αρκετά σημεία στα πρανή ψηλά και μάλιστα σε πολύ δημοφιλή σημεία θέασης ενδέχεται να παρουσιάζουν κινδύνους και αρκετά πιο μέσα από το χείλος του γκρεμού. Αυτό είναι άμεσο πρόβλημα και θα το δούμε τώρα».
Στην συνέχεια ο κ.Καλιαμπάκος διευκρίνισε ότι «η διαδικασία που προτείνουμε είναι πλήρης απαμμωση του ναυαγίου, αμμοβολη, καθαρισμός και ενίσχυση του μεταλλικού τμήματος του καραβιού. Στην συνέχεια προτείνουμε αντιδιαβρωτική προστασία. Ένα μεγάλο θέμα είναι τι θα κάνουμε με τα πλευρικά. Κατά πάσα πιθανότητα τα πλευρικά κομμάτια του καραβιού βρίσκονται στην ακτή. Αν είναι σε σχετικά καλή κατάσταση, θα τα ξανά τοποθετήσουμε στην θέση τους έτσι ώστε ο “Παναγιώτης” να έχει την εικόνα που είχε πριν. Πρέπει να επιδιώξουμε και για λόγους οικονομίας και για λόγους διπλής προστασίας το έργο της προστασίας με την αναπλήρωση της ακτής και να πάρουμε μέτρα ψηλά πριν τα πράγματα εξελιχθούν πολύ άσχημα».
Τόνισε επίσης την ανάγκη για διαρκή προστασία επισημαίνοντας ότι η πρόταση δεν τελειώνει στο τέλος του έργου και ότι χρειάζεται εκπόνηση μελέτης για τα όρια επισκεψιμότητας δεδομένων των κινδύνων από τον υπερτουρισμο.
Η Πρόταση του ΕΜΠ έχει ορίζοντα εικοσαετίας, ενώ με συνεχή παρακολούθηση ο χρονικός ορίζοντας μπορεί να επεκταθεί. Ο κος Καλιαμπάκος ανέφερε ότι «οποιαδήποτε καθυστέρηση στην ανάγκη λήψης μέτρων βάζει το Ναυάγιο σε άμεσο κίνδυνο ακόμα και τον επόμενο χειμώνα. Η πρόταση μας είναι ότι από το επίπεδο των μελετών του Πολυτεχνείου δεν χρειάζεται και κυρίως δεν μπορεί να γίνει επόμενο μετρητικό στάδιο στα περισσότερα από τα έργα γιατί χρειάζεται έργο για να καταλάβεις τι συμβαίνει. Το έργο αυτό είναι από τη φύση του έργο μελέτης κατασκευής γιατί πολλά πράγματα θα βγουν στην πορεία. Ο νομοθέτης έχει προβλέψει . Το επίπεδο της ανάλυσης του Πολυτεχνείου είναι επαρκές στο να βγει δημοπράτηση για μελέτη κατασκευής και αυτή είναι η πρόταση η δική μας».
Το εκτιμώμενο κόστος για την υλοποίηση της μελέτης ανέρχεται στα 3-4 εκατομμύρια ευρώ και ο εκτιμώμενος χρόνος της εκτέλεσης της με την διαδικασία του επείγοντος ώστε να ξεπεραστούν γραφειοκρατικές αγκυλώσεις, είναι τρεις μήνες.
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232163