H παράνομη και ανεξέλεγκτη εναπόθεση 5-6 εκατομμυρίων τόνων μπάζων ετησίως στην Ελλάδα – τα μισά στην Αττική – είναι ένα πρόβλημα που επιβαρύνει σημαντικά το περιβάλλον στη χώρα μας. Κι, όμως, στο εξωτερικό εξοικονομούν υλικά και χρήματα χρησιμοποιώντας τα για να χτίσουν και πάλι...
Στην Ελλάδα ανακυκλώνεται μόνο το 5%. Στην Ολλανδία και το Βέλγιο τα ποσοστά φτάνουν στο 90% και 87% αντίστοιχα.
Μονάδες ανακύκλωσης αδρανών (μπάζων) λειτουργούσαν ήδη και στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη (από το 2007), όμως λόγω έλλειψης νομοθετικού πλαισίου, δεν είχαν την αναμενόμενη συνέχεια.
Με αποτέλεσμα τα μπάζα να πετιούνται παράνομα μέσα στα δάση, ακόμη και σε παραθαλάσσιες ζώνες προστατευμένες από διεθνείς συνθήκες (πχ. Ramsar).
Τα πράγματα άλλαξαν τον Αύγουστο του 2010 όταν επιτέλους ψηφίστηκε η ΚΥΑ 36259/2010 με τίτλο ‘Μέτρα, όροι και πρόγραμμα για την εναλλακτική διαχείριση των αποβλήτων από εκσκαφές, κατασκευές και κατεδαφίσεις (ΑΕΚΚ)’ (ΦΕΚ 1312B / 24.8.2010) που επιτέλους θέτει τις βάσεις για τη λύση του προβλήματος.
“Προς το παρόν, ενώ υπάρχουν ήδη 4 συστήματα που διαχειρίζονται μπάζα (2 στην Αττική, Εύβοια και Βοιωτία και 3 στην Κεντρ. Μακεδονία) εντούτοις, καθώς η διαδικασία δεν έχει ολοκληρωθεί ανάμεσα στο ΥΠΕΚΑ και τις Πολεοδομίες, δεν απαιτείται από τον ιδιώτη ακόμη να συμβληθεί με ένα από τα συστήματα. Με αποτέλεσμα τα μπάζα να καταλήγουν ακόμη στα δημοτικά απορρίμματα, σε άδεια οικόπεδα ή στη φύση, εκτός και αν ο ιδιώτης έχει την στοιχειώδη ευθύνη να τα διαχειριστεί με βάσει τον νόμο” λέει ο αρχιτέκτονας Δρ. Χωροταξίας και σύμβουλος περιβάλλοντος, Ηλίας Μεσσίνας.
Οπως είναι γνωστό, θα πρέπει έως το τέλος του 2012 να ανακυκλώνεται το 30% των παραγόμενων ποσοτήτων από τα οικοδομικά υλικά, αρα θα πρέπει να επιταχύνουμε τις διαδικασίες για την ανακύκλωση μπάζων.
Το 2015 η ανακύκλωση θα αυξηθεί στο 50% και στο 70% στο τέλος του 2020.
Ενώ εμείς πετάμε τα μπάζα άλλοι χτίζουν πόλεις ολόκληρες
Παραδείγματα υπάρχουν πολλά, διεθνώς. Ο Ηλίας Μεσσίνας μας θυμίζει τι έγινε πρόσφατα στο Λονδίνο με τα Ολυμπιακά έργα. Οι διοργανωτές έθεσαν πολύ υψηλούς περιβαλλοντικούς στόχους και έτσι ανακύκλωσαν το 97% των μπάζων που διαφορετικά θα κατέληγαν σε χωματερή.
Για τη στέγη του σταδίου, χρησιμοποιήθηκαν 2/3 επαναχρησιμοποιημένου σιδήρου, εξοικονομώντας πάνω από μισό εκατομμύριο ευρώ.
“Η πιστοποίηση LEED (Χρυσό ή Αργυρό) στις ΗΠΑ απαιτεί την εναλλακτική διαχείριση 50-75% αποβλήτων οικοδομής και κατεδάφισης. Μέχρι σήμερα έχουν αποκτήσει αυτή την πιστοποίηση κτίρια – ιδιωτικά, δημόσια, γραφεία, σχολεία, κ.α. – συνολικού εμβαδού άνω του ενός εκατομμυρίου τετραγωνικών μέτρων” λέει ο Δρ. Μεσσίνας.
Σε αρκετές χώρες της Ευρώπης γίνεται επαναχρησιμοποίηση των μπάζων. Υπάρχουν, βέβαια και τα παραδείγματα όπου στα ήδη ανακυκλωμένα μπάζα προστίθενται και υλικά που δεν μπορούσε πριν ο νούς μας να χωρέσει οιτ και με αυτά θα χτίζαμε κατοικίες, αποθήκες ή άλλα δημόσια έργα.
Τέτοια παραδείγματα, περιλαμβάνουν τις αναπλάσεις εξωτερικών χώρων της αρχιτέκτονος τοπίου Julie Bargmann – με εφαρμογές θρυμματισμένου μπετόν σε χαλίκι και σε μεγάλες ογκώδεις πλάκες, στο σχεδιασμό του περιβάλλοντος χώρου σε ιδιωτικά και δημόσια έργα υψηλής αισθητικής στις ΗΠΑ.
Οι αρχιτέκτονες Daniel Wicke και Elena Barthel αντίστοιχα, του προγράμματος Αρχιτεκτονικής Rural Studio (Alabama, ΗΠΑ), ήδη σχεδιάζουν πειραματικά κτίρια κατασκευασμένα από φοιτητές, που αξιοποιούν σαν οικοδομικά υλικά πινακίδες αυτοκινήτων, παρμπρίζ αυτοκινήτων, αχυρόμπαλες, μπάλες από ανακύκλωση χαρτονιού, ξύλινες παλέτες, λάστιχα αυτοκινήτων, επαναχρησιμοποιημένη ξυλεία, θρυμματισμένο μπετόν, και άλλα υλικά, που θα κατέληγαν στη χωματερή.