Η ενημερωμένη Κόκκινη Λίστα των Απειλούμενων Πτηνών για το 2012, που δημοσιεύεται σήμερα από την BirdLife International, αποκαλύπτει ότι ο κίνδυνος εξαφάνισης για σχεδόν 100 είδη πουλιών του Αμαζονίου έχει αυξηθεί σημαντικά.
Η νέα εκτίμηση βασίζεται σε παραδείγματα που προβάλλουν την έκταση της αποψίλωσης των δασών σε όλο τον Αμαζόνιο.
Σε ιδιαίτερο κίνδυνο βρίσκονται τα είδη με μεγαλύτερη διάρκεια ζωής, όπως το Rio Branco Antbird (Cercomacra carbonaria), για το οποίο ακόμα και ένα μέτριο ποσοστό αποψίλωσης μπορεί να είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό.
Ορισμένα είδη, όπως ο Hoary-throated Spinetail (Synallaxis kollari), είναι πιθανό να χάσει περισσότερο από το 80% του φυσικού του περιβάλλοντος τις επόμενες δεκαετίες και για αυτό έχει τοποθετηθεί στην υψηλότερη κατηγορία κινδύνου εξαφάνισης ή αλλιώς στην κατηγορία Κρισίμως Απειλούμενο Είδος.
«Το Birdlife παρέχει σημαντικές πληροφορίες για την πολιτική και τη δράση της προστασίας των πτηνών», λέει η Jane Smart, Γενική Διευθύντρια του Ομίλου Προστασίας της Βιοποικιλότητας της IUCN. «Είναι σαφές ότι τα μέτρα προστασίας έχουν αποτέλεσμα, αλλά απαιτείται περισσότερη δράση, εάν θέλουμε να προστατεύσουμε αυτά τα θαυμάσια είδη που διαδραματίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο στη διατήρηση υγιών οικοσυστημάτων και από τα οποία εξαρτώνται τόσο τα πτηνά όσο και οι άνθρωποι.»
Η ενημερωμένη Λίστα των Απειλούμενων Πτηνών του 2012 είναι μια συνολική ανάλυση των 10.000 και πλέον ειδών πουλιών του κόσμου η οποία πραγματοποιείται μία φορά κάθε τέσσερα χρόνια. Παρουσιάζει μια ανησυχητική μείωση πληθυσμού όχι μόνο στις τροπικές χώρες, αλλά και στη Βόρεια Ευρώπη. Πάνω από ένα εκατομμύριο πάπιες με μακριά ουρά (Clangula hyemalis) έχουν εξαφανιστεί από τη Βαλτική Θάλασσα τα τελευταία 20 χρόνια με αποτέλεσμα να έχουν ανέβει στη λίστα ως Ευπαθή Είδη. Οι λόγοι για τη μείωση αυτή δεν είναι ακόμη σαφείς. Οι προοπτικές για μια άλλη θαλάσσια πάπια, την Velvet Scoter (Melanitta fusca) είναι ακόμα χειρότερες και για αυτό αναφέρεται ως Απειλούμενο Είδος.
Στην Αφρική, οι γύπες White-backed και Rueppell’s, (Gyps africanus και G. rueppellii), έχουν την τύχη των ξαδελφιών τους στην Ασία, με δραστικές μειώσεις του αριθμού τους λόγω των δηλητηριάσεων και της απώλειας του φυσικού περιβάλλοντός τους. Και τα δύο είδη αναταξινομήθηκαν ως Απειλούμενα. Αυτό έχει ένα ευρύ αντίκτυπο, δεδομένου ότι οι γύπες διαδραματίζουν βασικό ρόλο στην τροφική αλυσίδα καθώς τρέφονται με νεκρά ζώα.
«Έχουμε υποτιμήσει στο παρελθόν τον κίνδυνο εξαφάνισης που αντιμετωπίζουν πολλά από τα είδη πουλιών του Αμαζονίου», λέει ο Δρ Leon Bennun, Διευθυντής της Επιστήμης, Πολιτικής και Πληροφοριών του Βirdlife. «Δεδομένης της πρόσφατης χαλάρωσης της δασικής νομοθεσίας της Βραζιλίας, η κατάσταση μπορεί να είναι ακόμα χειρότερη από ό, τι οι πρόσφατες μελέτες έχουν προβλέψει.»
«Ωστόσο, δεν είναι όλα τα νέα άσχημα. Σύμφωνα με νέες έρευνες, το είδος Restinga Antwren (Formicivora littoralis), ένα μικρό πουλί από την παράκτια, νοτιοανατολική πλευρά της Βραζιλίας, έχει «φύγει» από την κατηγορία Κρισίμως Απειλούμενο Είδος. Το μέλλον του φαίνεται πιο ασφαλές λόγω της δημιουργίας μιας νέας προστατευόμενης περιοχής.
Υπάρχουν επίσης παραδείγματα για κάποια είδη πτηνών που «επέστρεψαν» παρά τα μεγάλα εμπόδια. Στα Νησιά Κουκ του Ειρηνικού, η σταθερή αύξηση του αριθμού του είδους Raratonga Monarch (Pomarea dimidiate), ενώ ήταν ένα από τα σπανιότερα πουλιά του κόσμου, έχει πλέον καταταχθεί στην κατηγορία Ευπαθές Είδος.
Εντατική δράση για την προστασία του από τα αρπακτικά ζώα, όπως οι μαύροι αρουραίοι, έχουν σώσει το είδος από εξαφάνιση. Ο πληθυσμός του είναι τώρα περίπου 380, δηλαδή δέκα φορές μεγαλύτερο από το χαμηλότερο σημείο στο οποίο είχε βρεθεί, αν και οι προσπάθειες προστασίας του πρέπει ακόμα να συνεχιστούν.
«Τέτοιες επιτυχίες δείχνουν τα σημαντικά επιτεύγματα που είναι εφικτά όταν η προσπάθεια και αφοσίωση των οικολόγων και των τοπικών κοινοτήτων έχουν πολιτική στήριξη και επαρκείς πόρους», λέει ο Δρ. Stuart Butchart, Συντονιστής της Παγκόσμιας Έρευνας του Birdlife. «Αλλά οι ανησυχητικές προβλέψεις για τον Αμαζόνιο δείχνουν την επείγουσα ανάγκη να εκπληρώσουν οι κυβερνήσεις τις διεθνείς δεσμεύσεις τους δημιουργώντας ολοκληρωμένα δίκτυα προστατευόμενων περιοχών που θα χρηματοδοτούνται επαρκώς και θα διευθύνονται αποτελεσματικά”.
Ο συνολικός αριθμός των ειδών που αναγνωρίζονται από την BirdLife στην ενημερωμένη Κόκκινη Λίστα για το 2012 είναι 10.064.
Ο αριθμός των ειδών ανά κατηγορία ως ο εξής: Εξαφανισμένα 130, Εξαφανισμένα στο Φυσικό Περιβάλλον 4, Κρισίμως Απειλούμενα 197, Απειλούμενα 389, Ευπαθή 727, Σχεδόν Απειλούμενα 880, Περιορισμένης Ανησυχίας 7.677, Ελλιπή Δεδομένα 60.
Ο αριθμός των ειδών ανά κατηγορία ως ο εξής: Εξαφανισμένα 130, Εξαφανισμένα στο Φυσικό Περιβάλλον 4, Κρισίμως Απειλούμενα 197, Απειλούμενα 389, Ευπαθή 727, Σχεδόν Απειλούμενα 880, Περιορισμένης Ανησυχίας 7.677, Ελλιπή Δεδομένα 60.
Τα θέματα που αφορούν την επιβίωση και την προστασία των ειδών θα συζητηθούν στο Διεθνές Συνέδριο Προστασίας των Ειδών της IUCN στη Ζεζού, στη Δημοκρατία της Κορέας, στις 6-15 Σεπτεμβρίου 2012.