Οι ισχύοντες κανόνες περί προστασίας των πειραματόζωων ισχύουν με οδηγία του 1986. Η ΕΕ σχεδιάζει να επιβάλει σταδιακά περισσότερους περιορισμούς στη χρησιμοποίηση ζώων σε επιστημονικά πειράματα, εξασφαλίζοντας τους καλύτερη προστασία. Ήδη ορισμένα κράτη μέλη έχουν εφαρμόσει αυστηρότερες απαιτήσεις, όσον αφορά την προστασία των πειραματοζώων, με αποτέλεσμα να υπάρχουν ανισότητες, και μάλιστα διευρυνόμενες, στα επίπεδα προστασίας στην Ευρώπη. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο έχει τώρα την πολιτική βούληση να εξαλείψει τις διαφορές αυτές ανάμεσα στις χώρες λαμβάνοντας υπ’όψιν τις ηθικές απόψεις, που εξελίσσονται καθημερινώς στα θέματα της προστασίας των ζώων ή τις νεότερες πειραματικές τεχνικές και γνώσεις σχετικά με την ικανότητα των ζώων να αισθάνονται πόνο.
Από τις 15 Δεκεμβρίου 2009 είναι υπό συζήτηση στο Συμβούλιο, μια πρόταση οδηγίας, που αποβλέπει στην εξασφάλιση ισότιμων συνθηκών για την έρευνα και τη βιομηχανία σ’ολόκληρη την Ευρωπ. Ένωση. Αναζητούνται εναλλακτικές λύσεις έναντι της διεξαγωγής δοκιμών στα ζώα, αλλά αν αυτό δεν είναι εφικτό, πρέπει τουλάχιστον να περιορίζεται ο αριθμός των δοκιμών ή να διαμορφώνονται κατάλληλα οι μέθοδοι, προκαλώντας τη μικρότερη δυνατή βλάβη στα ζώα. Ενδέχεται να απαγορευτούν και αποκλειστούν από τα πειράματα όλα τα είδη ανθρωποειδών πιθήκων, όπως χιμπατζήδων, πανίσκων (μπονόμπο), γοριλών ή ουραγκοτάγκων… Ειδική άδεια για τη χρησιμοποίησή τους θα δίνεται μόνο σε περίπτωση κινδύνου ύπαρξης του ίδιου είδους ή απροσδόκητης εμφάνισης επικίνδυνης ασθένειας για τη ζωή των ανθρώπων ή ικανής να προκαλέσει σοβαρή αναπηρία.
