11 Σεπτεμβρίου 2001. Ποιος δεν ανατριχιάζει στο άκουσμα και μόνο της ημερομηνίας. Η εικόνα των φλεγόμενων Δίδυμων Πύργων, στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου την 11η Σεπτεμβρίου του 2001, μετά την πρόσκρουση πάνω τους δύο αεροσκαφών από χέρια αεροπειρατών, έχει μείνει ανεξίτηλη στη μνήμη όλων, όπως και η κατάρρευσή τους.
Είκοσι τρία χρόνια μετά, οι ΗΠΑ δεν ξεχνούν μία από τις χειρότερες τρομοκρατικές επιθέσεις στην ιστορία τους, όταν δύο αεροπλάνα που είχαν καταλάβει εξτρεμιστές ισλαμιστές της Αλ Κάιντα έπεσαν πάνω στους Δίδυμους Πύργους του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου, την 11η Σεπτεμβρίου του 2001.
Η στιγμή συγκλόνισε όχι μόνο τους Αμερικανούς αλλά τον πλανήτη. Ο κόσμος άλλαξε μέσα σε λίγα λεπτά.
Τρομοκράτες της Αλ Κάιντα κατέλαβαν τέσσερις εμπορικές πτήσεις και σκόρπισαν τον θάνατο. Τα δύο αεροπλάνα καρφώθηκαν στους Δίδυμους Πύργους της Νέας Υόρκης, το τρίτο στο Πεντάγωνο και το τέταρτο συνετρίβη σε χωράφι στην Πενσιλβάνια.
Οι επιθέσεις στοίχισαν τη ζωή σε περίπου 3.000 ανθρώπους και ώθησαν τον τότε πρόεδρο Τζορτζ Μπους να εξαπολύσει έναν «παγκόσμιο πόλεμο κατά της τρομοκρατίας» με στρατιωτική εισβολή στο Αφγανιστάν για τον εντοπισμό του αρχηγού της Αλ Κάιντα, Οσάμα Μπιν Λάντεν.
Τελικά, μετά από χρόνια αποτυχημένων ερευνών και επιχειρήσεων, ο Οσάμα Μπιν Λάντεν σκοτώθηκε από τους Αμερικανούς της SEAL Six στο Αμποταμπάντ του Πακιστάν, στις 2 Μαΐου 2011.
Παρόλο που οι Αμερικανοί έριξαν το πτώμα του μπιν Λάντεν στη θάλασσα για να αποτρέψουν να γίνει ο τάφος του μνημείο, παραμένει σχεδόν αδιαμφισβήτητο είδωλο των τζιχαντιστών σε όλο τον κόσμο.
Οι επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου ήταν ένα τρομακτικό, συγκλονιστικό και ταπεινωτικό γεγονός για τη χώρα.
Ήταν επίσης οι πιο θανατηφόρες επί αμερικανικού εδάφους από την επίθεση-σοκ στο Περλ Χάρμπορ 60 χρόνια πριν, και η αίσθηση της οργής θύμιζε εκείνη τη στιγμή.
Πηγή φωτογραφίας: AP Photo/Chao Soi Cheong
Οι επιθέσεις στη Νέα Υόρκη σημειώθηκαν στην πιο πολυσύχναστη πόλη της χώρας μία εργάσιμη μέρα. Και η κλιμακωτή φύση των επιθέσεων σήμαινε ότι τα πλάνα των ειδήσεων κατέγραψαν σχεδόν τα πάντα και την ώρα που συνέβαιναν.
Εκατομμύρια άνθρωποι σε όλον τον κόσμο είδαν τα γεγονότα σε real time ακριβώς όπως εκτυλίχθηκαν.
Σήμερα, 23 χρόνια μετά, όσοι είδαν ή έζησαν το αποτρόπαιο τρομοκρατικό χτύπημα μπορούν με ακρίβεια να ανακαλέσουν πού ήταν, τι έκαναν και πώς αντέδρασαν.
Εκείνο το πρωινό της Τρίτης 11 Σεπτεμβρίου 2001 έμοιαζε με μία συνηθισμένη μέρα. Οι Νεοϋορκέζοι πήγαιναν στη δουλειά τους, τα παιδιά στο σχολείο.
Αλλά λίγο πριν τις 9 το πρωί όλα θα άλλαζαν δραματικά… Η πτήση 11 της American Airlines, με προορισμό το Λος Άντζελες, κατελήφθη από μέλη της Αλ Κάιντα στο αεροδρόμιο της Βοστώνης και κατευθυνόταν προς τον Βόρειο Πύργο του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου, το ένα από τα δύο κτίρια των Διδύμων Πύργων.
Το αεροπλάνο καρφώθηκε στον ουρανοξύστη και ξέσπασε φωτιά.
Κανείς δεν μπορούσε να πιστέψει αυτό που έβλεπε, ούτε φυσικά να διανοηθεί αυτό που θα ακολουθούσε.
Και καθώς πάλευαν έντρομοι να συνειδητοποιήσουν τι ακριβώς είχε μόλις συμβεί, 17 λεπτά αργότερα, στις 9:03 το πρωί, οι Νεοϋορκέζοι αλλά και ολόκληρη η υφήλιος είδε από την τηλεόραση, σε live σύνδεση, ένα δεύτερο αεροπλάνο της United Airlnes, την πτήση 175, να καρφώνεται στο Νότιο Πύργο.
Οι ΗΠΑ έχουν δεχτεί επίθεση.
Μέχρι τις 10.30 το πρωί οι Δίδυμοι Πύργοι είχαν καταρρεύσει, παρασύροντας στον θάνατο χιλιάδες ανθρώπους. Δεκάδες χιλιάδες άλλοι έτρεχαν πανικόβλητοι στους δρόμους της Νέας Υόρκης και καλυμμένοι από τη σκόνη από τα συντρίμμια.
(AP Photo/Richard Drew)
Εν τω μεταξύ, 370 χιλιόμετρα μακριά, η πτήση 77 της American Airlines έπεφτε στο κτίριο του Πενταγώνου στη Βιρτζίνια στις 9.37 π.μ. και η πτήση 93 της United Airlines συνετρίβη σε ένα χωράφι κοντά στο Shanksville της Πενσυλβανίας στις 10.03 π.μ.
Σε λιγότερο από δύο ώρες, 2.996 άνθρωποι σκοτώθηκαν και περισσότεροι από 6.000 τραυματίστηκαν, συμπεριλαμβανομένων εκατοντάδων πυροσβεστών και αστυνομικών που έσπευσαν στον τόπο της τραγωδίας.
Πηγή φωτογραφίας: AP Photo/Graham Morrison
Αμέσως μετά την πρόσκρουση των αεροσκαφών στους Δίδυμους Πύργους ξέσπασε πυρκαγιά και οι θερμοκρασίες που αναπτύχθηκαν ήταν τρομακτικές. Κανείς και τίποτα δεν μπορούσε να τις αντέξει.
Λίγη ώρα αργότερα ήρθε η κατάρρευση των Διδύμων Πύργων κι ένα παχύ στρώμα σκόνης σκέπασε όλη τη Νέα Υόρκη.
Οι εργαζόμενοι στους Δίδυμους Πύργους κρεμιούνται από τα παράθυρα για να σωθούν.
Άλλοι δεν άντεξαν και έπεσαν στο κενό. Κόσμος πανικόβλητος στους δρόμους έτρεχε να σωθεί. Φωνές, ουρλιαχτά.
Το χρονικό των γεγονότων (σε ώρες Η.Π.Α.)
5:45 π.μ.: Ο Mohamed Atta και ο Abdul Aziz al-Omari, δύο από τους αεροπειρατές, περνούν από τον έλεγχο ασφαλείας στο Διεθνές Αεροδρόμιο του Πόρτλαντ στο Μέιν. Επιβιβάζονται σε πτήση για το Διεθνές Αεροδρόμιο Logan της Βοστώνης και στη συνέχεια επιβιβάζονται στην πτήση 11 της American Airlines.
7.59 π.μ.: Η πτήση 11 της American Airlines αναχωρεί από το Διεθνές Αεροδρόμιο της Βοστώνης με προορισμό το Λος Άντζελες. Στο αεροσκάφος βρίσκονταν 11 μέλη του πληρώματος και 81 επιβάτες, ανάμεσα στους οποίους και 5 αεροπειρατές.
8.15 π.μ.: Η πτήση 175 της United Airlines απογειώνεται από τη Βοστώνη με προορισμό το Λος Άντζελες. Στο αεροσκάφος υπήρχαν 51 επιβάτες, 9 μέλη πληρώματος και 5 αεροπειρατές.
8.19 π.μ.: Μία αεροσυνοδός της πτήσης 11, η Betty Ann Ong, ειδοποιεί την American Airlines ότι βρίσκεται σε εξέλιξη αεροπειρατεία και ότι το πιλοτήριο είναι απρόσιτο.
8.20 π.μ.: Η πτήση 77 της American Airlines αναχωρεί από το διεθνές αεροδρόμιο Dulles κοντά στην Ουάσιγκτον, με προορισμό το Λος Άντζελες. Στο αεροπλάνο επέβαιναν 6 μέλη πληρώματος και 58 επιβάτες, ανάμεσά τους και 5 αεροπειρατές.
8.24 π.μ.: Ο αεροπειρατής Mohammad Atta, που πλέον πιλοτάρει το αεροπλάνο της πτήσης 11 ειδοποιεί κατά λάθος τους ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας στη Βοστώνη για την επίθεση. Ήθελε να πατήσει το κουμπί που του επέτρεπε να μιλήσει στους επιβάτες της πτήσης του.
8.37 π.μ.: Οι ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας του Αεροδρομίου Λόγκαν της Βοστώνης ειδοποιούν τον ΒΑ τομέα αεράμυνας του Αμερικανικού Στρατού.
8.42 π.μ.: Η πτήση 93 της United Airlines αναχωρεί από το Διεθνές Αεροδρόμιο Newark στο Νιου Τζέρσεϊ με κατεύθυνση το Σαν Φρανσίσκο. Στο αεροσκάφος επιβαίνουν 33 επιβάτες, 7 μέλη του πληρώματος και 4 αεροπειρατές. Ως τότε κανένα αεροσκάφος δεν είχε ενημερωθεί για την αεροπειρατεία στην πτήση 11.
8:46 π.μ.: Η πτήση 11 συντρίβεται στον Βόρειο Πύργο του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου (WTC). Όλοι οι επιβάτες σκοτώνονται ακαριαία και οι εργαζόμενοι του παγιδεύονται πάνω από τον 91ο όροφο. Σχεδόν αμέσως στέλνονται στο κτίριο ομάδες διάσωσης.
9:03 π.μ.: Η πτήση 175 συντρίβεται στον Νότιο Πύργο του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου. Όλοι οι επιβάτες σκοτώνονται ακαριαία, όπως και άγνωστος αριθμός ατόμων στον πύργο.
9.05 π.μ.: Ο πρόεδρος Τζορτζ Μπους, σε μια τάξη δημοτικού σχολείου στη Φλόριντα, ενημερώνεται για το χτύπημα του δεύτερου πύργου. Ο προσωπάρχης του, Andrew Card, ψιθυρίζει τα ανατριχιαστικά νέα στο αυτί του προέδρου. Ο Μπους έγραψε αργότερα για την αντίδρασή του: «Πήρα την απόφαση να μη σηκωθώ αμέσως και να μην φύγω από την τάξη. Δεν ήθελα να ταράξω τα παιδιά. Ήθελα να προβάλλω μια αίσθηση ηρεμίας… Είχα βρεθεί σε αρκετές κρίσεις για να ξέρω ότι το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνει ο ηγέτης είναι να προβάλλει ηρεμία».
9.28 π.μ.: Οι αεροπειρατές της πτήσης 93 επιτίθενται στο πιλοτήριο.
9:37 π.μ.: Η πτήση 77 συντρίβεται στο Πεντάγωνο. Όλοι οι επιβάτες σκοτώνονται ακαριαία, όπως και 125 πολίτες και στρατιωτικοί που βρίσκονταν στο κτίριο.
9:45 π.μ.: Ο εναέριος χώρος των ΗΠΑ κλείνει και όλα τα πολιτικά αεροσκάφη διατάσσονται να προσγειωθούν στο πλησιέστερο αεροδρόμιο.
9.55 π.μ.: Ο πρόεδρος Μπους αναχωρεί από τη Φλόριντα. Το Air Force One δεν προσγειώνεται όμως στην Ουάσινγκτον αλλά για λόγους ασφαλείας σε μια αεροπορική βάση στη Λουϊζιάνα.
9.57 π.μ.: Οι επιβάτες της πτήσης 93 επιχειρούν να μπουν στο πιλοτήριο. Αν και ο αεροπειρατής πιλότος έκανε διάφορους ελιγμούς με το αεροσκάφος οι επιβάτες συνεχίζουν την προσπάθεια τους.
9.59 π.μ.: Ο νότιος Πύργος του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου καταρρέει.
10.02 π.μ.: Οι επιβάτες της πτήσης 93 κοντεύουν να παραβιάσουν την πόρτα του πιλοτηρίου. Οι αεροπειρατές αποφασίζουν να ρίξουν στο έδαφος το αεροσκάφος το οποίο αρχίζει να κυλά ανάποδα. Από τις ηχογραφήσεις που ακολούθησαν, προκύπτει ότι δόθηκε μάχη για να μπορέσουν οι επιβάτες να αποκτήσουν τον έλεγχο του αεροσκάφους.
10.03 π.μ.: Η πτήση 93 συντρίβεται σε ένα χωράφι κοντά στο Shanksville της Πενσιλβάνια. Όλοι οι επιβαίνοντες στο αεροσκάφος σκοτώθηκαν. Πιθανός προορισμός του αεροσκάφους αυτού ήταν ή ο Λευκός Οίκος ή το Καπιτώλιο.
10.28 π.μ.: Και ο Βόρειος Πύργος του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου καταρρέει.
10:53 π.μ.: Ο υπουργός Άμυνας Ντόναλντ Ράμσφελντ δίνει εντολή στον αμερικανικό στρατό να μεταβεί σε υψηλότερη κατάσταση συναγερμού, πηγαίνοντας σε DEFCON 3.
11:45 π.μ.: Το Air Force 1 προσγειώνεται στην αεροπορική βάση Barksdale κοντά στο Shreveport της Λουιζιάνα.
12:15 μ.μ.: Κανένα πολιτικό αεροσκάφος δεν πετά πλέον στον εναέριο χώρο των ΗΠΑ
1:30 μ.μ.: Το Air Force 1 αναχωρεί από τη βάση Barksdale.
2:30 μ.μ.: Ο Ρούντι Τζουλιάνι, δήμαρχος της Νέας Υόρκης, επισκέπτεται τους κατεστραμμένους δίδυμους πύργους του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου στο σημείο που γίνεται γνωστό ως Ground Zero. (Σημείο Μηδέν).
3:00 μ.μ.: Το Air Force 1 προσγειώνεται στην αεροπορική βάση Offutt στη Νεμπράσκα και ο πρόεδρος Μπους μεταφέρεται αμέσως σε ένα ασφαλές καταφύγιο που μπορεί να αντέξει μια πυρηνική επίθεση.
4:30 μ.μ.: Το Air Force 1 αναχωρεί για την αεροπορική βάση Ofutt στη Νεμπράσκα. Εκεί ο Πρόεδρος Μπους παραμένει ως τις 4.30 μ.μ. οπότε και αναχωρεί για την Ουάσινγκτον
5.30 μ.μ.: Το 47 World Trade Center καταρρέει χωρίς όμως να πάθει κανείς κάτι.
6.54 μ.μ.: Ο Προέδρος Μπους φτάνει στον Λευκό Οίκο.
8.30 μ.μ.: Σε διάγγελμά του προς το έθνος, ο Μπους αναφέρει: «Οι τρομοκρατικές επιθέσεις μπορούν να κλονίσουν τα θεμέλια των μεγαλύτερων κτιρίων μας αλλά δεν μπορούν να αγγίξουν τα θεμέλια της Αμερικής. Αυτές οι πράξεις καταστρέφουν το ατσάλι αλλά δεν μπορούν να χαλάσουν το ατσάλι της αμερικανικής αποφασιστικότητας».
Ο Οσάμα Μπιν Λάντεν ήταν σχετικά άγνωστος στις Ηνωμένες Πολιτείες πριν από την 11η Σεπτεμβρίου, ακόμη και όταν συγκέντρωσε οπαδούς και φήμη στη Μέση Ανατολή κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1990.
Το 1988, ήταν ένας από τους ιδρυτές της Αλ Κάιντα, ενός πολύπλευρου και ιδιαίτερα ανεπτυγμένου τρομοκρατικού δικτύου που πραγματοποιούσε τη μία επίθεση μετά την άλλη εναντίον Αμερικανών στη Μέση Ανατολή όπως και τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου. Ο Μπιν Λάντεν καλούσε σε αδιάκριτες δολοφονίες όλων των Αμερικανών, οι οποίοι, όπως ισχυριζόταν, ήταν «οι χειρότεροι κλέφτες στον κόσμο».
Το μήνυμα του Μπιν Λάντεν ότι η Αμερική ήταν το «κεφάλι του φιδιού» και η ρίζα όλων των προβλημάτων της κοινωνίας βρήκε μεγάλη απήχηση στη δυσαρέσκεια.
Οι μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ δεν είχαν καν φανταστεί τον συγκεκριμένο τύπο αεροπειρατείας και τρομοκρατίας που πραγματοποιήθηκε την 11η Σεπτεμβρίου.
Προετοιμάζονταν για απειλές όπως η βομβιστική επίθεση στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου το 1993 και η βομβιστική επίθεση στο USS Cole το 2000.
Οι συνέπειες της 11ης Σεπτεμβρίου
Οι τρομοκρατικές επιθέσεις είχαν σημαντικό αντίκτυπο στις ΗΠΑ. Ο Τζορτζ Μπους κήρυξε παγκόσμιο πόλεμο κατά της τρομοκρατίας και ακολούθησαν μακροχρόνιοι πόλεμοι στο Αφγανιστάν και το Ιράκ με τη συνδρομή του ΝΑΤΟ.
Τα μέτρα ασφαλείας στις πτήσεις ενισχύθηκαν σημαντικά, όχι μόνο στις ΗΠΑ αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο καθώς οι αεροπορικές εταιρείες άρχισαν να απαιτούν αυστηρούς ελέγχους ασφαλείας που αποσκοπούσαν στο να αποτρέψουν να περάσουν τα είδη όπλων που χρησιμοποίησαν οι αεροπειρατές.
Για να αντιμετωπιστούν οι εσωτερικές αντιδράσεις, το Κογκρέσο ψήφισε τάχιστα τον αμφιλεγόμενο νόμο USA PATRIOT Act που διεύρυνε σημαντικά τις εξουσίες έρευνας και επιτήρησης των ομοσπονδιακών υπηρεσιών επιβολής του νόμου και πληροφοριών.
Επιπλέον δημιουργήθηκε ένα Υπουργείο Εσωτερικής Ασφαλείας σε επίπεδο υπουργικού συμβουλίου.
Υπήρχαν επίσης εγχώριες μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της 11ης Σεπτεμβρίου. Χιλιάδες άνθρωποι παλεύουν με καρκίνο και μόνιμα χρόνια προβλήματα υγείας που σχετίζονται με την τοξικότητα από το Σημείο Μηδέν, το σημείο όπου βρίσκονταν οι Δίδυμοι Πύργοι.
Θεωρίες συνωμοσίας για την 11η Σεπτεμβρίου
Οι επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου του 2001 θα είναι για πάντα συνδεδεμένες με το όνομα του τότε ηγέτη της Αλ Κάιντα, του Οσάμα μπιν Λάντεν. Πίσω από εκείνον βρισκόταν μια μικρή ομάδα από πρόσωπα που ενορχήστρωσαν τις επιθέσεις και φυσικά οι 19 τρομοκράτες που επιβιβάστηκαν στα αεροπλάνα και τα χρησιμοποίησαν ως ιπτάμενες βόμβες.
Ωστόσο δεν έλειψαν και οι θεωρίες συνωμοσίας. Οι θεωρίες που ξεκίνησαν στο διαδίκτυο σχεδόν αμέσως μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001 ήταν τόσο έντονες, ώστε γέννησαν ένα ολόκληρο κίνημα, γνωστό ως «9/11 Truth» (Το κίνημα της Αλήθειας για την 11η Σεπτεμβρίου): μια κοινωνία σκεπτικιστών αλλά και επιστημόνων που θεωρούν ότι η αμερικανική κυβέρνηση ήταν συνένοχη στις τρομοκρατικές επιθέσεις.
Σύμφωνα με μία από τις δημοφιλέστερες, ήταν ότι οι επιθέσεις ήταν έργο των ΗΠΑ και όχι της Αλ Κάιντα, που γνώριζε εκ των προτέρων για τις επιθέσεις και δεν έκανε κάτι για να τις αποτρέψει, ενδεχομένως μάλιστα να τις στήριξε με κάποιο τρόπο.
Άλλη θεωρία αναφέρει ότι η κατάρρευση των Δίδυμων Πύργων έγινε από ελεγχόμενες εκρήξεις, καθώς στα θεμέλιά τους είχαν τοποθετηθεί εκρηκτικά και όχι από την πρόσκρουση των αεροσκαφών και τις μεγάλες φωτιές που ξέσπασαν.
Σύμφωνα με άλλη θεωρία ένας πύραυλος έπληξε το Πεντάγωνο κι όχι η πτήση 77 της American Airlines καθώς η τρύπα που προκλήθηκε σε αυτό είναι πολύ μεγάλη για να προήλθε από την πτώση ενός πολιτικού αεροσκάφους.
Σύμφωνα με επίσημες αναφορές, οι επιβάτες της πτήσης 93 προσπάθησαν να πάρουν πίσω το αεροπλάνο από τους αεροπειρατές και ο επακόλουθος αγώνας προκάλεσε τη συντριβή του αεροσκάφους σε χωράφι στην Πενσυλβάνια.
Όπως και με την επίθεση στο Πεντάγωνο, οι θιασώτες αυτής της θεωρίας αναφέρουν ότι ελάχιστα συντρίμμια αεροπλάνου ανακαλύφθηκαν πραγματικά στο πεδίο, ενώ και ο ίδιος ο τόπος της συντριβής ήταν πολύ μικρός για ένα αεροπλάνο αυτού του μεγέθους. Σύμφωνα με τη θεωρία τους, το αεροπλάνο καταρρίφθηκε από τον στρατό και έτσι αποσυντέθηκε πάνω από μία ευρύτερη περιοχή.
Έγινε επίσης μνεία για ύποπτα χρηματιστηριακά παιχνίδια με τις μετοχές της American Airlines και της United Airlines πριν την τραγωδία.
Η τραγωδία της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 δεν θα σβηστεί ποτέ από τη μνήμη κανενός.
Ένα μουσείο και μνημείο βρίσκεται από το 2011 στη θέση των Δίδυμων Πύργων να θυμίζουν πάντα τον χρόνο που σταμάτησε εκεί.