Ο Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε την περασμένη εβδομάδα ένα τεράστιο σχέδιο δασμών που συντάραξε την παγκόσμια οικονομική τάξη, καθώς και τις μακροχρόνιες εμπορικές σχέσεις με τους συμμάχους της Αμερικής. Ωστόσο, ο εμπορικός πόλεμος του Τραμπ εξελίσσεται σε ένα δασμολογικό μπρα ντε φερ μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας.
Ωστόσο, αυτό το σχέδιο – ή τουλάχιστον ένα σημαντικό μέρος του – είναι πλέον «στο ψυγείο», καθώς ο πρόεδρος ανέστειλε τους υψηλότερους δασμούς για τις περισσότερες χώρες για 90 ημέρες, ενώ ταυτόχρονα εντείνει τον εμπορικό πόλεμο με την Κίνα που από αύριο Σάββατο (12.04.2025) θα αυξήσει τους δασμούς σε όλα τα αμερικανικά προϊόντα από 84% σε 125%, μετά την απόφαση του Αμερικανού προέδρου να αυξήσει τους αμερικανικούς δασμούς στην Κίνα.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Μετά από μια δραματική εβδομάδα ο Anthony Zurcher επιχειρεί στο BBC μια αποτίμηση των αποτελεσμάτων που είχε η στρατηγική Τραμπ με βάση του πέντε κύριους στόχους του.
Στόχος Νο1: Καλύτερες εμπορικές συμφωνίες
Όπως σημειώνει το BBC, το αρχικό εμπορικό σχέδιο του Τραμπ ήταν μία μεγάλη γροθιά που προσγειώθηκε σε όλο τον κόσμο, με ένα σταθερό βασικό δασμό 10% για όλους (συμπεριλαμβανομένων ορισμένων ακατοίκητων νησιών) και πρόσθετους «αμοιβαίους» δασμούς στις 60 χώρες που όπως είχε δηλώσει «ήταν οι χειρότεροι παραβάτες».
Μάλιστα ο Λευκός Οίκος έσπευσε να καυχηθεί για όλους τους παγκόσμιους ηγέτες που επικοινώνησαν με τον πρόεδρο για να κάνουν συμφωνίες και να προσφέρουν εμπορικές παραχωρήσεις – «περισσότερες από 75», σύμφωνα με τον υπουργό Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ. Αν και η κυβέρνηση δεν δημοσίευσε λίστα με όλες τις χώρες που όπως είπε ο Τραμπ του «φιλούν τον κ@λ@» για μία συμφωνία, οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν ότι βρίσκονται σε διαπραγματεύσεις με τη Νότια Κορέα και την Ιαπωνία, μεταξύ άλλων.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Συμπέρασμα: Οι εμπορικοί εταίροι της Αμερικής έχουν 90 ημέρες για να επιτύχουν κάποιου είδους συμφωνία με τον Τραμπ και ο χρόνος περνά. Αλλά το γεγονός ότι γίνονται συνομιλίες δείχνει ότι ο πρόεδρος έχει καλές πιθανότητες να κερδίσει κάτι για τις προσπάθειές του.
Στόχος Νο2: Ενίσχυση της αμερικανικής βιομηχανίας
Ο Τραμπ είπε ότι «οι δουλειές και τα εργοστάσια θα έρθουν βουρκωμένα πίσω στη χώρα μας…Θα υπερφορτώσουμε την εγχώρια βιομηχανική μας βάση». Ο Τραμπ έχει πει εδώ και δεκαετίες ότι οι δασμοί είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος για την ανοικοδόμηση της παραγωγικής βάσης της Αμερικής προστατεύοντάς την από τον αθέμιτο ξένο ανταγωνισμό.
Ενώ ορισμένα εργοστάσια μπορεί να είναι σε θέση να αυξήσουν την παραγωγή στις τρέχουσες εγκαταστάσεις, απαιτούν χρόνο για πιο ουσιαστικές προσπάθειες. Και για τους ηγέτες των επιχειρήσεων να κάνουν την αρχή για να «ανακαινίσουν» τις γραμμές παραγωγής τους και να επενδύσουν σε νέα εργοστάσια στις ΗΠΑ, θα θέλουν να γνωρίζουν ότι οι κανόνες του παιχνιδιού είναι σχετικά σταθεροί.
Οι όροι, όμως, με τους οποίους εφαρμόστηκε η επιβολή δασμών κατά τη διάρκεια της προηγούμενης εβδομάδας είναι εγγενώς ασταθείς.
Προς το παρόν, είναι δύσκολο να προβλεφθεί πού θα καταλήξει το ύψος των δασμών και ποιες βιομηχανίες θα λάβουν την εύνοια του Αμερικανού προέδρου. Θα μπορούσαν να είναι οι κατασκευαστές αυτοκινήτων και οι παραγωγοί χάλυβα ή ακόμη και εταιρείες ηλεκτρονικών ειδών υψηλής τεχνολογίας.
Συμπέρασμα: Όταν οι δασμοί εφαρμόζονται και αναστέλλονται σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα, είναι πολύ πιο πιθανό οι επιχειρήσεις -τόσο στις ΗΠΑ όσο και στο εξωτερικό- να τηρήσουν στάση αναμονής, προτού αναλάβουν μεγαλύτερες δεσμεύσεις και ανακατατάξεις στην παραγωγή τους.
Στόχος Νο3: Η περιθωριοποίηση της Κίνας
«Τρέφω μεγάλο σεβασμό για τον Πρόεδρο Σι της Κίνας, μεγάλο σεβασμό για την Κίνα, αλλά μας εκμεταλλεύονταν τρομερά», είπε ο Τραμπ. Μετά την απόφαση αναστολής των δασμών την Τετάρτη (09.04.2025), αρκετοί ήταν οι αξιωματούχοι του Λευκού Οίκου, που δήλωσαν ότι τελικά στόχος του Τραμπ ήταν να ασκήσει πιέσεις στην Κίνα. «Είναι η μεγαλύτερη πηγή των εμπορικών προβλημάτων των ΗΠΑ» υπογράμμισε χαρακτηριστικά ο υπουργός Οικονομικών στους δημοσιογράφους, «και πράγματι είναι το πρόβλημα για τον υπόλοιπο κόσμο».
Αν ο Τραμπ ήθελε να δοκιμάσει την ανοχή της Κίνας, τα κατάφερε, ακόμη και αν έχει δηλώσει ότι στόχος είναι η διαπραγμάτευση, καταλογίζοντας ευθύνες στους προηγούμενους ηγέτες των ΗΠΑ και όχι το Πεκίνο για την τρέχουσα εμπορική σύγκρουση.
Συμπέρασμα: Ακόμη και αν ο Τραμπ είναι αποφασισμένος να δώσει μάχη με την Κίνα, ο εμπορικός πόλεμος με τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο, που έχει δε ανάλογη στρατιωτική ισχύ, ενέχει τεράστιο ρίσκο, σύμφωνα με το BBC. Την ίδια ώρα, όμως, με την τακτική που ακολουθούν οι ΗΠΑ, μπορεί να αποξενώσουν τους συμμάχους που χρειάζονται σε μια τέτοια αντιπαράθεση.
Στόχος Νο 4: Αύξηση εσόδων
«Τώρα είναι η σειρά μας να ευημερήσουμε, και με αυτόν τον τρόπο, χρησιμοποιούμε τρισεκατομμύρια και τρισεκατομμύρια δολάρια για να μειώσουμε τους φόρους μας και να πληρώσουμε το εθνικό μας χρέος, και όλα θα γίνουν πολύ γρήγορα», είπε ο Ντόναλντ Τραμπ.
Ήδη από την προεκλογική του εκστρατεία ο πρόεδρος των ΗΠΑ, εκτιμούσε ότι οι δασμοί θα απέφεραν τεράστια έσοδα, τα οποία οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν στη συνέχεια να χρησιμοποιήσουν για να συρρικνώσουν το δημοσιονομικό τους έλλειμμα, να χρηματοδοτήσουν μειώσεις φόρων και νέα κυβερνητικά προγράμματα.
Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε πέρυσι από το Tax Foundation εκτίμησε ότι ένας καθολικός δασμός 10% θα αποφέρει 2 τρισεκατομμύρια δολάρια σε νέα έσοδα τα επόμενα 10 χρόνια.
Οι φορολογικές περικοπές που συμπεριέλαβε το Κογκρέσο πρόσφατα στο μη δεσμευτικό σχέδιο προϋπολογισμού του, θα κοστίσουν περίπου 5 τρισεκατομμύρια δολάρια τα επόμενα 10 χρόνια, σύμφωνα με το Bipartisan Policy Center.
Συμπέρασμα: Ο Τραμπ χρειαζόταν περισσότερα έσοδα για να εφαρμόσει την οικονομική πολιτική που θα ωφελούσε τους Αμερικανούς πολίτες. Αν επιμείνει στους βασικούς έστω δασμούς που έχει αναγγείλει και στους πρόσθετους που έχει ανακοινώσει για την Κίνα, θα έχει τα έσοδα που χρειάζεται- τουλάχιστον μέχρι οι Αμερικανοί να στραφούν στην εγχώρια παραγωγή, οπότε τα έσοδα από τους δασμούς θα μπορούσαν να περιοριστούν.
Στόχος Νο 5: Χαμηλότερες τιμές για τους αμερικανούς καταναλωτές
«Σε τελική ανάλυση, περισσότερη παραγωγή στο εσωτερικό θα σημαίνει ισχυρότερο ανταγωνισμό και χαμηλότερες τιμές για τους καταναλωτές. Αυτή θα είναι πράγματι η χρυσή εποχή της Αμερικής», υποσχέθηκε ο Ντόναλντ Τραμπ. Αναλυτές και εμπειρογνώμονες έχουν άλλη γνώμη στο γιατί ο Τραμπ έκανε μια τόσο επιθετική κίνηση στο εμπόριο την περασμένη εβδομάδα.
Προσπαθούσε να μειώσει τα επιτόκια, ή να υποτιμήσει το δολάριο ΗΠΑ ή να φέρει τον κόσμο στο τραπέζι για μια νέα, παγκόσμια συμφωνία για το εμπόριο; Ο ίδιος ο πρόεδρος δεν έχει μιλήσει πολύ για τέτοιου είδους περίπλοκα σχέδια.
Ένα πράγμα για το οποίο έχει μιλήσει πολλές φορές, ωστόσο, είναι η επιθυμία του να μειώσει το κόστος για τους Αμερικανούς καταναλωτές – και έχει υποσχεθεί ότι η εμπορική του πολιτική θα βοηθήσει στην αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος. Ενώ οι τιμές της ενέργειας μειώθηκαν την εβδομάδα από τότε που ο Τραμπ ανακοίνωσε τους δασμούς, αυτό μπορεί να ήταν απόρροια του φόβου ότι ο εμπορικός πόλεμος θα μπορούσε να προκαλέσει παγκόσμια ύφεση.
Σύμφωνα με την έρευνα του Tax Foundation, η εφαρμογή καθολικών δασμών ύψους 10% θα κόστιζε κατά μέσο όρο στα αμερικανικά νοικοκυριά κατά 1.253 δολάρια τον πρώτο χρόνο. Περισσότερο ευάλωτοι αναμένεται να είναι οι πολίτες με χαμηλότερο εισόδημα.
Συμπέρασμα: Η αύξηση των τιμών μοιάζει με ένα βέλος που κινείται σε λάθος κατεύθυνση και μπορεί στο μέλλον να αποτελέσει τεράστιο κίνδυνο για την πολιτική θέση του Τραμπ και για το κόμμα του.
