Μετά από τρία χρόνια σκληρού πολέμου ανάμεσα στη Ρωσία και την Ουκρανία, όπου και οι δύο πλευρές επλήγησαν βαθιά, το Κίεβο συμφώνησε στην πρόταση του Ντόναλντ Τραμπ για άμεση κατάπαυση του πυρός για 30 ημέρες.
Η πολυπόθητη κατάπαυση το πυρός, θα τεθεί σε εφαρμογή στην περίπτωση όμως που η Ρωσία θα υπογράψει τους ίδιους όρους με την Ουκρανία. Μπορεί η πρόταση του Ντόναλντ Τραμπ να τερματίσει με βιώσιμο τρόπο τον πόλεμο στην Ουκρανία και να δώσει εγγύηση ασφάλειας σε όλη την Ευρώπη; Το BBC σε ανάλυσή του επιχειρεί να δώσει την απάντηση.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Αντιπροσωπεία των ΗΠΑ έχει μεταβεί ήδη στη Ρωσία με μια «πρόταση κατάπαυσης του πυρός», μιας πρότασης που πρωτίστως εξυπηρετεί τους στόχους της εξωτερικής πολιτικής του Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος στήριξε την εκστρατεία και στον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία.
Την ίδια στιγμή, μυστήριο αποτελεί η στάση του Ρώσου προέδρου. Αν και στην αρχή των διαπραγματεύσεων φαινόταν πως το παιχνίδι γίνεται ανάμεσα σε Μόσχα και Ουάσινγκτον, η συμπεριφορά του Βλαντιμίρ Πούτιν που εμφανίστηκε στο Κουρσκ με στρατιωτική στολή εντείνει τις ανησυχίες στο ότι μπορεί να μην συμφωνηθεί ακόμα η κατάπαυση του πυρός.
Δήλωση: «Η Ουκρανία εξέφρασε την ετοιμότητά του να αποδεχθεί την πρόταση των ΗΠΑ, να θεσπίσει μια άμεση και δίκαια εκεχειρία 30 ημερών, η οποία μπορεί να παραταθεί με κοινή συμφωνία των δύο μερών και η οποία υπόκειται σε αποδοχή και ταυτόχρονη εφαρμογή από τη Ρωσική Ομοσπονδία. Οι ΗΠΑ θα ενημερώσουν τη Ρωσία ότι η ρωσική «αμοιβαιότητα» είναι το κλειδί για την επίτευξη ειρήνης».
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Ανάλυση: Η λέξη κλειδί είναι το «άμεση», που δεν αφήνει καμία αμφιβολία: Ο Ντόναλντ Τραμπ θέλει τα όπλα να «σιωπήσουν» τώρα. Η αίσθηση του επείγοντος, ωστόσο, έχει συχνά προκαλέσει ανησυχίες στην Ευρώπη.
Εκφράζονται φόβοι ότι η επίσπευση των εξελίξεων ώστε να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα, χωρίς να έχει προηγηθεί επαρκής επεξεργασία των όρων, απομακρύνει τη στρατιωτική πίεση από τη Μόσχα ως δύναμη εισβολής και μπορεί να οδηγήσει στην εκμετάλλευση της εκεχειρίας και κατ’ επέκταση στο να παραδοθεί η Ουκρανία.
Στη θεωρία, η Ρωσία -η μεγαλύτερη, πολυπληθέστερη και στρατιωτικά πιο αυτάρκης δύναμη- θα δεχόταν μια εκεχειρία χωρίς προηγουμένως να έχει κάνει παραχωρήσεις για να εδραιώσει τις δυνάμεις της.
Θα μπορούσε να ξεκινήσει μια διαδικασία διαπραγμάτευσης και να περιμένει να δει τι θα συμβεί πολιτικά με τον Ντόναλντ Τραμπ κατά τη διάρκεια της θητείας του.
Άλλωστε θα μπορούσε να κατακτήσει περισσότερα εδάφη στην Ουκρανία, βασιζόμενος στην τρέχουσα κατοχή του και ακόμη να καταφέρει ένα μεγάλο «πλήγμα» στη δυτική συμμαχία για να απειλήσει περισσότερο την Ευρώπη.
Η διαδικασία της διαπραγμάτευσης και η προσεκτική επεξεργασία των όρων της, πριν από την κατάπαυση του πυρός, είναι σημαντική για να διασφαλιστεί ότι οι πλευρές θα μετατρέψουν τις τρέχουσες στρατιωτικές απειλές σε ουσιαστικά στρατηγικά οφέλη.
Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι προσπάθησε στο παρελθόν να πείσει τους Αμερικανούς ότι ο Βλαντίμιρ Πούτιν δεν είναι αξιόπιστος, όπως αποδεικνύεται από το γεγονός ότι παραβίασε τις υποστηριζόμενες από την Ευρώπη συμφωνίες του Μινσκ μετά την κατάληψη του ουκρανικού εδάφους το 2014.
Ο Ντόναλντ Τραμπ απορρίπτοντας αυτές τις ανησυχίες, είπε ότι θα υπάρξει ασφάλεια για την Ουκρανία, χωρίς όμως να εξηγήσει πώς θα διασφαλιστεί αυτό.
Είπε ότι ο Πούτιν θα αποτραπεί και ότι βρίσκεται σε δύσκολη θέση χωρίς να έχει «άλλη επιλογή» και θα κάνει τη συμφωνία για λόγους που «μόνο εγώ ξέρω».
Ο Μάρκο Ρούμπιο είπε την Τρίτη ότι η αμερικανική αντιπροσωπεία είχε ουσιαστικές συζητήσεις με τους Ουκρανούς για τον οριστικό τερματισμό του πολέμου, συμπεριλαμβανομένου του «τι είδους εγγυήσεις θα έχει η Ουκρανία για τη μακροπρόθεσμη ασφάλεια και ευημερία της», αλλά και πάλι δεν έδωσε περισσότερες λεπτομέρειες.
Δήλωση: «Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα άρουν αμέσως την παύση της ανταλλαγής πληροφοριών και θα συνεχίσουν να βοηθούν την Ουκρανία».
Ανάλυση: Αυτή είναι μια μεγάλη νίκη για τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι, που βλέπει να αποκαθίσταται η παροχή στρατιωτικού εξοπλισμού από τις ΗΠΑ, αξίας περίπου 2 δισεκατομμυρίων δολαρίων (1,5 δισεκατομμύρια λίρες) τον μήνα.
Πολύ σημαντικό είναι επίσης το γεγονός ότι η Ουάσιγκτον θα μοιραστεί και πάλι τις πληροφορίες και τις δορυφορικές της φωτογραφίες με το Κίεβο, στοιχεία χρήσιμα για την αξιολόγηση των ρωσικών θέσεων.
Ο Λευκός Οίκος είπε ότι είχε αναστείλει την κοινοποίηση των στοιχείων αυτών στην Ουκρανία, επειδή έκρινε ότι ο Ζελένσκι δεν ήταν θετικός στο ειρηνευτικό σχέδιο του Τραμπ, όπως φάνηκε κατά τη συνάντησή του με τον Αμερικανό πρόεδρο στο Οβάλ γραφείο.
Δήλωση: «Και οι δύο αντιπροσωπείες συμφώνησαν να επιλέξουν τις διαπραγματευτικές τους ομάδες και να ξεκινήσουν αμέσως διαπραγματεύσεις για διαρκή ειρήνη και μακροπρόθεσμη ασφάλεια στην Ουκρανία. Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεσμεύτηκαν να συζητήσουν αυτές τις προτάσεις με εκπροσώπους από τη Ρωσία. Η ουκρανική αντιπροσωπεία επανέλαβε ότι οι Ευρωπαίοι εταίροι θα συμμετάσχουν στην ειρηνευτική διαδικασία».
Ανάλυση: Η δήλωση αυτή προκαλεί μια σχετική σύγχυση, καθώς δεν είναι σαφές εάν αναφέρεται σε διαπραγματεύσεις μεταξύ Ουκρανίας και ΗΠΑ για τη θέσπιση οποιωνδήποτε εγγυήσεων ασφαλείας για την Ουκρανία ή αν αναφέρεται σε διαπραγματεύσεις μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας για οριστικό τερματισμό του πολέμου μόλις ξεκινήσει η κατάπαυση του πυρός.
Αν τελικά υπάρξουν διαπραγματεύσεις μεταξύ Ουκρανίας και ΗΠΑ, η Ουάσιγκτον και το Κίεβο θα αποφασίσουν για το πώς θα εξασφαλιστεί η ασφάλεια στην Ουκρανία και για το πώς θα αποτραπεί ενδεχόμενη παραβίαση της εκεχειρίας από τη Ρωσία.
Οι ΗΠΑ στη συνέχεια θα συζητήσουν για τις αποφάσεις αυτές με τη Μόσχα.
Όλα αυτά όμως είναι πολύ μακριά από την ανάγκη του Βολοντίμιρ Ζελένσκι να λάβει τις εγγυήσεις ασφάλειας που θα ήθελε, όπως για παράδειγμα την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ.
Ο Ντόναλντ Τραμπ είχε αποκλείσει αυτό το ενδεχόμενο, κάνοντας μια σημαντική μακροπρόθεσμη παραχώρηση στις απαιτήσεις της Μόσχας.
Στη δήλωση γίνεται μια αόριστη και «χλιαρή» αναφορά στις ευρωπαϊκές ειρηνευτικές δυνάμεις, όταν στην ουσία αναφέρεται μόνο η ουκρανική αντιπροσωπεία.
Δήλωση: «Οι πρόεδροι και των δύο χωρών συμφώνησαν να συνάψουν το συντομότερο δυνατό μια συνολική συμφωνία για τους ορυκτούς πόρους της Ουκρανίας, για την επέκταση της οικονομίας της Ουκρανίας και την εγγύηση της μακροπρόθεσμης ευημερίας και ασφάλειας της Ουκρανίας».
Ανάλυση: Αυτό ήταν μέρος μιας συμφωνίας που δεν υπογράφηκε ποτέ, αφού ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι «εκδιώχθηκε» από τον Λευκό Οίκο τον περασμένο μήνα.
Η συμφωνία θα έδινε στις ΗΠΑ, μερίδιο σε ορισμένα από τα κρατικά κοιτάσματα ορυκτών της Ουκρανίας, καθώς και σε έσοδα από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο.
Ο Ντόναλντ Τραμπ υποστήριξε ότι η παραχώρηση μεριδίου από τους ορυκτούς πόρους της Ουκρανίας, θα αποτελούσε σημαντικό παράγοντα για την παροχή μιας αποτελεσματικής εγγύησης ασφάλειας στην Ουκρανία, και θα απέτρεπε κάθε επανεισβολή της Ρωσία ώστε να προστατευτούν οι εταιρείες των ΗΠΑ που θα εγκαθίστανται στο μέλλον, στο έδαφος της Ουκρανίας.
Η πλευρά της Ουκρανίας τόνισε ότι η οικονομική παρουσία των ΗΠΑ στο έδαφος της Ουκρανίας, δεν πτόησε τον Βλαντιμίρ Πούτιν το 2014 ή το 2022.
Δήλωση: «Η ουκρανική αντιπροσωπεία επανέλαβε την έντονη ευγνωμοσύνη του ουκρανικού λαού στον Πρόεδρο Τραμπ».
Ανάλυση: Πρόκειται για μια διπλωματική αναδίπλωση εκ μέρους της Ουκρανίας που μπορεί να εξηγηθεί στο πλαίσιο της προσπάθειας του Ζελένσκι για αποκατάστασή του στα μάτια της αμερικανικής κυβέρνησης.
Ο Τζέι Ντι Βανς τον είχε κατηγορήσει στο Οβάλ Γραφείο επειδή, όπως είπε, δεν έδειξε να εκτιμά την αμερικανική βοήθεια και δεν ευχαρίστησε τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, παρόλο που, στην πραγματικότητα, ο Ουκρανός ηγέτης έχει ευχαριστήσει δεκάδες φορές τις ΗΠΑ για τη στρατιωτική τους υποστήριξη.
Τώρα ο Αμερικανός πρόεδρος έχει ένα επίσημο ουκρανικό «ευχαριστώ», σε ένα κομμάτι χαρτί, για μια συμφωνία που θα φέρει ειρήνη στην Ουκρανία, ακόμα και προσωρινά.
