Μπορεί να φαντάζει σαν σενάριο επιστημονικής φαντασίας, όμως μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας κάνουν πράξη ένα τολμηρό εγχείρημα: την εγκατάσταση data centres έξω από τη Γη. Από τη Σελήνη μέχρι την τροχιά του πλανήτη μας, ο αγώνας για ενέργεια, ασφάλεια και αποθήκευση δεδομένων φαίνεται πως αποκτά διαστημικές διαστάσεις.
Μοιάζει με σκηνή από ταινία, όμως ο Στίβεν Άιζελ της Lonestar Data Holdings είναι σίγουρος ότι μια μέρα η εταιρεία του θα ανοίξει ένα data centre… στη Σελήνη. «Τοποθετώντας ένα data centre στο διάστημα, προσφέρεις απαράμιλλη ασφάλεια», λέει.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Τον περασμένο μήνα, η εταιρεία από τη Φλόριντα ανακοίνωσε ότι κατάφερε να δοκιμάσει με επιτυχία ένα μικροσκοπικό data centre, στο μέγεθος ενός χοντροδεμένου βιβλίου, που ταξίδεψε προς τη Σελήνη με τον σεληνιακό πύραυλο Athena της αμερικανικής Intuitive Machines. Ο πύραυλος είχε εκτοξευθεί από τη SpaceX του Έλον Μασκ.
Τι είναι όμως τα data centres; Τα data centres, είναι τεράστιες υποδομές που επεξεργάζονται και αποθηκεύουν δεδομένα από κυβερνήσεις, επιχειρήσεις και ιστοσελίδες. Κάτι σαν αποθήκες γεμάτες υπολογιστές.
Ωστόσο αντιμετωπίζουν σοβαρές προκλήσεις στη Γη: έλλειψη χώρου, ενεργειακές απαιτήσεις, ψύξη και αντιδράσεις από τις τοπικές κοινότητες. Η συνεχής ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης εκτοξεύει τις ανάγκες παγκοσμίως, με τις προβλέψεις να δείχνουν αύξηση της ζήτησης για data centres κατά 19 – 22% κάθε χρόνο μέχρι το 2030.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Καινούργια κέντρα ανοίγουν συνεχώς, όμως γίνεται όλο και πιο δύσκολο να βρεθούν κατάλληλοι χώροι.
Είναι μεγάλα, καταναλώνουν τεράστιες ποσότητες ενέργειας και νερού για ψύξη – και πολλοί κάτοικοι δεν τα θέλουν κοντά στις γειτονιές τους.
Η ιδέα λοιπόν να τοποθετηθούν στο διάστημα – είτε σε τροχιά γύρω από τη Γη είτε στη Σελήνη – ακούγεται όλο και πιο ελκυστική. Υπάρχει απεριόριστη ηλιακή ενέργεια, και κανείς γείτονας δεν θα παραπονιέται για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις.
Παράλληλα, ανοίγει και μια νέα αγορά: η επεξεργασία δεδομένων για διαστημικές αποστολές και διαστημόπλοια.
Πέρυσι το καλοκαίρι, μια μελέτη που χρηματοδοτήθηκε από την Κoμισιόν εξερεύνησε την ιδέα για data centres σε τροχιά.
Στην Ευρώπη, η Thales Alenia Space – κοινοπραξία των Thales και Leonardo – οραματίζεται ένα δίκτυο από 13 δορυφόρους με συνολική ισχύ 200 megawatt, ίση με ένα επίγειο data centre με 5.000 servers. Οι δορυφόροι θα συναρμολογούνται σε τροχιά, χρησιμοποιώντας τεχνολογία που υπάρχει ή αναπτύσσεται.
Ο αρχιτέκτονας του πρότζεκτ, Νταμιέν Ντιμεστιέ, λέει πως για να είναι τα data centres στο διάστημα πραγματικά πιο οικολογικά από τα αντίστοιχα στη Γη, θα πρέπει οι πύραυλοι εκτόξευσης να γίνουν 10 φορές λιγότερο ρυπογόνοι σε όλο τον κύκλο ζωής τους. Προσθέτει πάντως ότι κάτι τέτοιο φαίνεται εφικτό.
«Θα χρειαστεί να φτάσουμε σε συνολική ισχύ περίπου 200 megawatt, κάτι που σημαίνει 200 από τις προβλεπόμενες διαστημικές υποδομές μας και 200 εκτοξεύσεις», εξηγεί.
«Με τις σωστές επενδύσεις, αυτό μπορεί να είναι έτοιμο έως το 2035, με εμπορική αξιοποίηση πριν το 2037».
Ωστόσο, η διαστημική τεχνολογία παραμένει ακριβή και γεμάτη προκλήσεις. «Η εκτόξευση εξοπλισμού παραμένει πανάκριβη – κάθε κιλό κοστίζει χιλιάδες δολάρια», επισημαίνει ο Δρ Ντομένικο Βιτσινάντσα από το βρετανικό Anglia Ruskin University. Επιπλέον, η απουσία βαρύτητας καθιστά την ψύξη δύσκολη, ο διαστημικός καιρός απειλεί τα ηλεκτρονικά, ενώ τα διαστημικά σκουπίδια αυξάνουν τον κίνδυνο σύγκρουσης.
«Η επισκευή εξοπλισμού σε τροχιά είναι εξαιρετικά περίπλοκη. Μια σοβαρή βλάβη ίσως απαιτήσει επανδρωμένη αποστολή, με καθυστερήσεις που μπορεί να φτάσουν εβδομάδες ή και μήνες», σημειώνει.
Παρά τις δυσκολίες, εταιρείες όπως η Lonestar συνεχίζουν με αυτοπεποίθηση. Ο επόμενος στόχος της είναι να θέσει σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη ένα μικρό data center το 2027. Ανταγωνιστές, όπως η Starcloud από την Ουάσινγκτον, σκοπεύουν να ξεκινήσουν νωρίτερα – ακόμα και μέσα στο 2026.
Για τον Στίβεν Άιζελ, η απόσταση είναι πλεονέκτημα: «Είναι σαν τα χρηματοκιβώτια στο πίσω μέρος μιας τράπεζας. Δεν τα ανοίγεις κάθε μέρα, αλλά σου δίνουν απόλυτη ασφάλεια. Η απόσταση κάνει την πρόσβαση πιο δύσκολη – και το χακάρισμα ακόμα πιο περίπλοκο».
Η απόσταση από τη Σελήνη σημαίνει ότι τα δεδομένα χρειάζονται περίπου ενάμισι δευτερόλεπτο για να φτάσουν στη Γη – κάτι που δεν επηρεάζει εφαρμογές όπως η μακροχρόνια αποθήκευση ή τα back-up.
Ο ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της Lonestar, Κρις Σκοτ, προσθέτει ότι τα διαστημικά data centres μπορούν να βοηθήσουν οργανισμούς να συμμορφώνονται με κανονισμούς για την «κυριαρχία δεδομένων» – την απαίτηση να αποθηκεύονται τα δεδομένα εντός της χώρας προέλευσής τους.
«Βάσει του διαστημικού δικαίου, ο εξοπλισμός υπόκειται κυριολεκτικά στο δίκαιο της χώρας που χορήγησε την άδεια εκτόξευσης – είναι σαν πρεσβεία στο διάστημα», λέει.
Η εταιρεία έχει ήδη εξασφαλίσει πελάτες που περιμένουν, όπως η Πολιτεία της Φλόριντα και η κυβέρνηση του Isle of Man.
Πληροφορίες από BBC
