«Μια πολύ μακρινή χώρα για την οποία γνωρίζουμε ελάχιστα» ήταν το σχόλιο του Neville Chamberlain όταν ο Χίτλερ προσάρτησε το 1938 την Τσεχοσλοβακία. Η προσάρτηση, την οποία επέβαλε ένα ρεβανσιστικό ναζιστικό καθεστώς, με την δικαιολογία της προστασίας της γερμανικής εθνικής καταγωγής, έχει ανησυχητικούς παραλληλισμούς με την προσάρτηση της Κριμαίας από τον Vladimir Putin.
Ο Ρώσος πρόεδρος χρησιμοποιεί την ρωσική καταγωγή ως δικαιολογία για να αποκαταστήσει την παλαιά αυτοκρατορία της Μόσχας. Ο Viktor Yanukovich, ο αποκαθηλωμένος πρόεδρος της Ουκρανίας, έφτασε να πει: «Θα ήθελα να ρωτήσω εκείνους που καλύπτουν τις σκοτεινές δυνάμεις, στην δύση: Είστε τυφλοί; Ξεχάσατε πώς είναι ο φασισμός;» Ελπίζω ειλικρινά πως όχι.
Η δύση δεν θα πάει σε πόλεμο με μια πυρηνική Ρωσία. Αλλά η ανοιχτή προσάρτηση τμήματος μιας μικρότερης χώρας, χτυπά την ρίζα της μεταπολεμικής ευρωπαϊκής ανακωχής. Η γερμανίδα Καγκελάριος Angela Merkel, είχε δίκιο όταν είπε ότι η Ρωσία έχει καταφύγει στον «νόμο της ζούγκλας». Αυτή η προσάρτηση δεν μπορεί να περάσει χωρίς απάντηση. Θα δημιουργήσει πολύ επικίνδυνο προηγούμενο.
Κάποιοι λένε ότι η δύση έχει ήδη δημιουργήσει προηγούμενο, όταν διέσπασε το Κόσσοβο από την Σερβία. Αλλά εκείνη ήταν η απάντηση στην σερβική βαρβαρότητα, κάτι που δεν συνέβη στην Κριμαία. Καμία δυτική δύναμη δεν προσάρτησε το Κόσσοβο. Πιο σωστός είναι ο παραλληλισμός ανάμεσα στις κινήσεις της Σερβίας στο Κόσσοβο και την ξεχασμένη βαρβαρότητα που έδειξε η Ρωσία στην Τσετσενία.
Η Ρωσία διαμαρτύρεται ότι η επέκταση του ΝΑΤΟ στα σύνορά της είναι απαράδεκτη. Αλλά το ΝΑΤΟ δεν προσαρτά χώρες. Η Ρωσία πνίγει την επιθυμία των πρώην «εδαφών» της να μετέχουν στο ΝΑΤΟ.
Ο κ. Putin αποκατέστησε τον ρωσικό απολυταρχισμό με ρεβανσισμό και αυτό είναι θλιβερό, αλλά είναι η πραγματικότητα. Η δύση πρέπει να ενωθεί για να αντιδράσει.
Τα ουσιώδη στοιχεία στην δυτική σχέση με την Ρωσία σήμερα, είναι ότι η δεύτερη δεν έχει την ίδια δύναμη και οικονομική συνοχή με την παλαιά Σοβιετική Ένωση. Κι αυτό δίνει στην Ρωσία όπλα εναντίον μας, αλλά δημιουργεί και ευπάθειες.
Πώς θα πρέπει να γίνει η διαχείριση της κατάστασης; Με καρότο και μαστίγιο.
Αρχίζοντας από την Ουκρανία. Η χώρα ξεφορτώθηκε έναν αρπακτικό γκάγκεστερ. Η δύση δεν πρέπει να δεχτεί ότι την κατάσταση δημιούργησαν οι «φασίστες». Αλλά η δύση πρέπει να δηλώσει ότι, αν η Ρωσία δεν απειλεί την ενότητα της χώρας, δεν θα προσφέρει στην Ουκρανία αμυντική συμμαχία. Η προτεραιότητα πρέπει να είναι η οικονομική σταθερότητα της Ουκρανίας.
Ο Oleksandr Turchynov, που εκτελεί χρέη Προέδρου της Ουκρανίας, έχει δηλώσει: Εκείνο που φοβάται περισσότερο το Κρεμλίνο, είναι η δημοκρατική, ευρωπαϊκή, επιτυχημένη και πλουσια Ουκρανία που χτίζουμε σήμερα… Αυτό είναι το πραγματικό κίνητρο της επιθετικότητάς της.»
Φοβάμαι ότι ο κ. Turchynov έχει δίκιο. Αλλά θα ήταν απίστευτα ευκολότερο να σταθεροποιηθεί οικονομικά η Ουκρανία με την ρωσική συνεργασία, παρά χωρίς: Το 2013, το 24% των εξαγωγών της Ουκρανίας πήγε στην Ρωσία και το 30% των εισαγωγών της προήλθε από την Ρωσία, που είναι και ο μεγαλύτερος ενεργειακός πάροχος της χώρας.
Το ΔΝΤ είναι αισιόδοξο για συμφωνία επιτυχούς προγράμματος για την Ουκρανία τον Απρίλιο. Οποια κι αν είναι πολιτική σημασία της Κριμαίας, απαρτίζει μόνο το 4% της οικονομίας. Το ΔΝΤ ορθώς ανησυχεί για την υπερτίμηση του εθνικού νομίσματος, που βοηθά τους πλούσιους και ισχυρούς να αγοράζουν ξένα ενεργητικά συγκριτικά φθηνά. Αλλά η πορεία της ισοτιμίας διορθώνεται. Το μεγαλύτερο πρόβλημα ίσως είναι ότι το όποιο πρόγραμμα θα πρέπει να δεσμεύσει την επόμενη κυβέρνηση. Η προϋπόθεση των δόσεων θα βοηθήσει πολύ σε αυτό.
Πρέπει οπωσδήποτε όμως να ξεχωρίσουμε το επείγον από το ζωτικό. Η σταθεροποίηση της οικονομίας και η διόρθωσης των τεράστιων αποκλίσεων στις τιμές, είναι επείγουσα. Οι βαθιές μεταρρυθμίσεις είναι ζωτικές. Η Ουκρανία έχει την τρίτη και ίσως τελευταία ευκαιρία (η ανεξαρτησία του 1991 και η πορτοκαλί επανάσταση το 1995 ήταν οι άλλες) να πετύχει ό,τι κατάφερε η Πολωνία. Πρέπει να στραφεί σε μια πιο ανοιχτή και ανταγωνιστική οικονομία και πιο υπεύθυνη κυβέρνηση, όπως σχολίασε ο Anders Aslund του Peterson Institute for International Economics. Η υπογραφή της συμφωνίας συνεργασίας με την ΕΕ θα βοηθήσει. Και ο καθαρισμός των στάβλων του Αυγεία της διαφθοράς πρέπει να είναι προϋπόθεση για την απαραίτητη βοήθεια.
Αν πετύχει η Ουκρανία θα δώσει την καλύτερη απάντηση στον ρωσικό ρεβανσισμό. Δεν βλέπω γιατί να μην είναι εφικτό αυτό, αλλά αναγνωρίζω δύο προβληματικά σημεία.
Το πρώτο είναι ότι η Ρωσία θα αφοσιωθεί στο να καταστρέψει αυτή την ευκαιρία, διαλύοντας την Ουκρανία ή προσπαθώντας να την κατακτήσει. Σε αυτή την περίπτωση, θα πρέπει να γίνει παρίας και όχι μόνο για την δύση. Είναι ελάχιστες οι χώρες που μπορούν να ανεχτούν τέτοιες κινήσεις: Είναι πολύ ισχυρή η επιθυμία να αποτραπεί μια επιστροφή στον κόσμο των στρατιωτικών κατακτήσεων.
Το δεύτερο είναι ότι η δύση και πάνω απ΄ όλα η Ευρώπη, θα είναι πολύ φοβισμένη στις συναλλαγές με την Μόσχα. Ο κύριος, αλλά όχι μοναδικός, λόγος, είναι η μεγάλη σημασία της Ρωσίας στην παροχή ενέργειας. Το φυσικό αέριο είναι πολύ σημαντικό εμπόρευμα, γιατί είναι πολύ λιγότερο εμπορεύσιμο από το πετρέλαιο και τον άνθρακα. Το 2011 η Ρωσία πρόσφερε το 30% των ευρωπαϊκών εισαγωγών φυσικού αερίου. Αν όμως επιτραπεί η εγχώρια παραγωγή φυσικού αερίου, και δοθεί μερίδιο στο αέριο στο ενεργειακό μίγμα, τότε η προσφορά της Ρωσίας θα πέσει στο ένα εικοστό περίπου της ευρωπαϊκής ενέργειας. Θα το δεχόταν η Ευρώπη; Η απάντηση πρέπει να είναι «ναι» αν και θα σημαίνει την αναθεώρηση της πυρηνικής ενέργειας, ενώ και οι ΗΠΑ θα πρέπει να σκεφτούν τις εξαγωγές φυσικού αερίου στην ΕΕ.
Η δύση δεν πρέπει να προσποιείται ότι η Ουκρανία είναι μια μακρινή χώρα, για την οποία γνωρίζει ελάχιστα. Θα μπορούσε να είναι η Ουκρανία σήμερα και η ίδια η ΕΕ αύριο. Ο ρωσικός ρεβανσισμός πρέπει να σταματήσει, για το καλό ακόμη και της ίδιας της Ρωσίας. Μια σταθερή και δημοκρατική Ουκρανία δεν είναι αντίθετη με τα πραγματικά μακροχρόνια συμφέροντα της Ρωσίας. Το σημείο εκκίνησης θα πρέπει να είναι να βοηθηθεί η Ουκρανία, ιδανικά με την ρωσική συνεργασία αλλά και χωρίς αυτήν, αν χρειαστεί. Δεν θα είναι εύκολο. Αλλά αξίζει.
Διαβάστε επίσης:
Τρίτο πακέτο στην Ελλάδα και κούρεμα χρέους στο 100%
Άνοδος στο Χρηματιστήριο – Μεγάλη πτώση στα spreads – Ψηλά το ευρώ
Κάθε ημέρα χάνονται 66 θέσεις εργασίας στην ελληνική βιομηχανία
Ακριβαίνουν κατά 25% τα τρόφιμα που τρώμε στο πρωϊνό
Εκτόξευση εσόδων και νέων θέσεων εργασίας από τον τουρισμό
Μειωμένες πωλήσεις στη εγχώρια αγορά σούπερ μάρκετ το 2012, σύμφωνα με την Infobank Hellastat
Πηγή Euro2day
