Ευρωπαϊκή άμυνα και Ουκρανία, τα δύο θέματα που θα συζητήσουν αύριο (06.03.2025) οι ηγέτες των «27»
Οι 27 ηγέτες της ΕΕ σηκώνουν τα μανίκια, καθώς αύριο, Πέμπτη (06.03.2024), θα συναντηθούν στις Βρυξέλλες σε μια έκτακτη Σύνοδο Κορυφής, οργανωμένη άρον άρον με στόχο την αντιμετώπιση μιας ακόμη κρίσης που απειλεί τη συνοχή της Ευρώπης μετά τις πρόσφατες συναντήσεις υψηλού επιπέδου μεταξύ αξιωματούχων από τη Ρωσία και τις ΗΠΑ για την Ουκρανία χωρίς τη συμμετοχή της Ουκρανίας.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες αντιλαμβάνονται πλήρως ότι η αρχιτεκτονική ασφάλειας της ΕΕ, διαμορφωμένη μετά το 1945 και στηριζόμενη στη στήριξη των ΗΠΑ, βρίσκεται σε εύθραυστη ισορροπία και θα μπορούσε να καταρρεύσει ανά πάσα στιγμή, σύμφωνα με ανάλυση του Politico, κι αυτό θα είναι το βασικό θέμα στην αυριανή Σύνοδο Κορυφής.
Από την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο, οι ηγέτες της Ευρώπης μιλούν συνεχώς για κυριαρχία και άμυνα. Πλέον όμως, αναγνωρίζουν πως έφτασε η στιγμή να μετατραπούν τα λόγια σε πράξεις, όμως κάποιοι ήδη φοβούνται ότι η κατάσταση μπορεί να εκτροχιαστεί, δήλωσαν στο Politico, ευρωπαίοι αξιωματούχοι.
Ενώ ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν έχει μιλήσει για την ανάγκη να υπάρξει «ένα απίστευτο ξύπνημα» και ο εν αναμονή καγκελάριος της Γερμανίας Φρίντριχ Μερτς περιέγραψε την Ευρώπη ως «πέντε λεπτά πριν τα μεσάνυχτα», η ανησυχία από όσους βρίσκονται κοντά στη συζήτηση είναι ότι τα γεγονότα συμβαίνουν πιο γρήγορα από ό,τι μπορούν να αντιμετωπίσουν.
Οι φόβοι για την εσωτερική συνοχή της ΕΕ
Δεν είναι όμως μόνο οι ΗΠΑ που τους προκαλούν φόβο. Διπλωμάτες ήδη προετοιμάζονται για μια φιλορωσική ομάδα ηγετών εντός της Ευρώπης με επικεφαλής τον Ούγγρο Βίκτορ Όρμπαν που θα μπορούσαν να εκτροχιάσουν τη συζήτηση.
Όπως σχολιάζει το Politico, ο αριθμός των υπό συζήτηση θεμάτων και η δυσοίωνη έλλειψη ενότητας σημαίνει ότι πρόκειται για μια Σύνοδο Κορυφής που έχει τη δυνατότητα να τιναχθεί στον αέρα και να πάει σε πολλές διαφορετικές κατευθύνσεις.
Το έργο τους δεν είναι καθόλου εύκολο αφού τα θέματα που τους απασχολούν είναι πολλά. Αρχικά, θα πρέπει να σκεφτούν πώς μπορούν να ανακατευθύνουν γρήγορα τους πόρους για να ενισχύσουν την εθνική τους άμυνα και ταυτόχρονα θα προσπαθήσουν να επιδείξουν στήριξη στην Ουκρανία, επιβεβαιώνοντας για παράδειγμα την πορεία της προς την ένταξη στην ΕΕ.
Επίσης, θα πρέπει να υπογραμμίσουν την στάση που θα κρατήσουν απέναντι στο καθεστώς του Βλαντιμίρ Πούτιν, επιβάλλοντας πιθανότατα έναν ακόμα γύρο κυρώσεων.
Η στροφή στη στρατιωτική χρηματοδότηση
«Η Ευρώπη αντιμετωπίζει έναν άμεσο και σοβαρό κίνδυνο, σε κλίμακα που κανείς από εμάς δεν έχει ξαναδεί στη ζωή του», έγραψε στους ηγέτες της ΕΕ την Τρίτη η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. «Το μέλλον μιας ελεύθερης και κυρίαρχης Ουκρανίας – μιας ασφαλούς και ευημερούσας Ευρώπης – βρίσκεται σε κίνδυνο».
Περισσότερο από τρία χρόνια μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και έξι εβδομάδες από την επιστροφή του Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ, η Σύνοδος Κορυφής της Πέμπτης σηματοδοτεί μια ιστορική στιγμή για την ευρωπαϊκή ασφάλεια.
Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ανακοίνωσε την Τρίτη σχέδιο για την ενεργοποίηση έως και 800 δισεκατομμυρίων ευρώ σε πρόσθετες αμυντικές δαπάνες τα επόμενα χρόνια. Συγκεκριμένα, το σχέδιο προβλέπει τη σύναψη δανείου 150 δισ. ευρώ από την ΕΕ προς τις κυβερνήσεις των κρατών-μελών για τη χρηματοδότηση πανευρωπαϊκών εξοπλιστικών προγραμμάτων, όπως αεράμυνα, συστήματα πυροβολικού, πυραυλικά συστήματα, πυρομαχικά και drones.
Παράλληλα, η Κομισιόν προτείνει τη χαλάρωση των κανόνων της ΕΕ για τις δαπάνες για να επιτραπεί στις κυβερνήσεις να ενισχύσουν τον στρατό τους. Σύμφωνα με τη φον ντερ Λάιεν, μια αύξηση των αμυντικών δαπανών ισοδύναμη με 1,5% του ΑΕΠ σε διάστημα τεσσάρων ετών poy θα μεταφραστεί σε περίπου 650 δισεκατομμύρια ευρώ.
Διπλωμάτες και αξιωματούχοι της ΕΕ εξακολουθούν να εξετάζουν τις λεπτομέρειες της πρότασης αυτής, αλλά συνολικά έχει περιγραφεί ως ένα πρώτο βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση.
«Η Φον ντερ Λάιεν προσπαθεί να πιάσει τον ταύρο από τα κέρατα», σχολίασε ένας Γάλλος υπουργός, ο οποίος διατήρησε την ανωνυμία του. «Αλλά θα ακολουθήσει η τεχνοκρατική δομή της ΕΕ;» αναρωτιέται.
Οι ηγέτες αναμένεται επίσης να συζητήσουν πώς να χρησιμοποιήσουν τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία που έχουν παγώσει από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία. Ενώ οι τόκοι που προκύπτουν από τα περιουσιακά στοιχεία αξίας 200 δισεκατομμυρίων ευρώ χρησιμοποιούνται ήδη για τη χρηματοδότηση της βοήθειας, χώρες όπως η Γαλλία ενστερνίζονται την πιο αμφιλεγόμενη ιδέα της κατάσχεσης των περιουσιακών στοιχείων, παρόλο που οι αντίπαλοι του σχεδίου λένε ότι θα συναντήσει νομικά εμπόδια και μπορεί να προκαλέσει οικονομική αστάθεια.
Η μάχη για τη στήριξη της Ουκρανίας
Ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα ζητήματα αφορά την αποστολή στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες αναμένεται να συζητήσουν την πρόταση της επικεφαλής εξωτερικών υποθέσεων της ΕΕ, Κάγια Κάλας, για την αποστολή 1,5 εκατομμυρίου βλημάτων πυροβολικού και άλλου εξοπλισμού στην Ουκρανία μέσα στο έτος.
Ενώ το τελικό σχέδιο δεν είναι γνωστό πριν την λήξει της Συνόδου, το τελευταίο προσχέδιο που κυκλοφόρησε το βράδυ της Τρίτης και το οποίο έχει το Politico καλεί τους υπουργούς να βρουν έναν τρόπο να διασφαλίσουν ότι οι αποστολές όπλων θα προχωρήσουν. Όμως αξιωματούχοι δήλωσαν ότι η Ουγγαρία αρνείται να συμφωνήσει με αυτό.
Το προσχέδιο τονίζει ότι η ΕΕ «θα συνεχίσει να παρέχει στην Ουκρανία τακτική και προβλέψιμη οικονομική στήριξη».
Το 2025, θα παράσχει στην Ουκρανία 30,6 δισεκατομμύρια ευρώ, με εκταμιεύσεις από έναν μηχανισμό της ΕΕ για τη στήριξη του Κιέβου, τη Διευκόλυνση της Ουκρανίας, που αναμένεται να φθάσει τα 12,5 δισεκατομμύρια ευρώ και εκταμιεύσεις περίπου 18 δισεκατομμυρίων ευρώ από δάνεια της G7 στο πλαίσιο της λεγόμενης «Πρωτοβουλίας Εποχής». Και τα μελλοντικά χρήματα πιθανότατα θα προέλθουν από το σχέδιο ReΑrm Europe.
Οι Ουκρανοί αξιωματούχοι προσπαθούν να διατηρήσουν την αισιοδοξία τους παρά την απόφαση των ΗΠΑ να διακόψουν τη στρατιωτική βοήθεια.
«Είναι πολύ επώδυνο, αλλά όχι μοιραίο», δήλωσε ανώτερος Ουκρανός αξιωματούχος. «Θα κοστίσει άσκοπους θανάτους και χαμένες περιοχές, αλλά δεν θα οδηγήσει σε ήττα».
