Το τέλος μιας εποχής γράφτηκε σήμερα πίσω από τις κλειστές πόρτες του Μπάκινγχαμ. Στις 12.00 ακριβώς το Παλάτι έκανε γνωστό ότι ο Δούκας του Εδιμβούργου, Πρίγκιπας Φίλιππος, σύζυγος της Βασίλισσας Ελισάβετ, το μακροβιότερο μέλος της Βασιλικής Οικογένειας, αποχωρεί από τα βασιλικα του καθήκοντα.
Είχε προηγηθεί ένα θρίλερ, με φήμες να δίνουν και να παίρνουν αφού από το βράδυ της Τετάρτης (03/05/2017) η Βασίλισσα είχε καλέσει στο Παλάτι όλο το προσωπικό από όλες τις Βασιλικές Κατοικίες προκειμένου να τους κάνει μια ανακοίνωση. Μέχρι τις 12 το μεσημέρι δεν είχε γίνει καμία διαρροή από το Παλάτι. Το μόνο που είχε γίνει γνωστό ήταν ότι δεν υπήρχε θέμα υγείας τόσο για την Βασίλισσα όσο και για τον Πρίγκιπα Φίλιππο.
Η ανακοίνωση που εκδόθηκε από την Βασιλική Οικογένεια ανέφερε ότι ο 95χρονος Πρίγκιπας Φίλιππος, Δούκας του Εδιμβούργου αποχωρεί από τα βασιλικά του καθήκοντα το φθινόπωρο και σε αυτή του την απόφαση έχει την πλήρη στήριξη της Βασίλισσας.
Ο πρίγκιπας Φίλιππος γεννήθηκε στις 10 Ιουνίου 1921 στο Μον Ρεπό της Κέρκυρας πάνω στο τραπέζι της κουζίνας. Είναι ο μόνος γιος και το πέμπτο παιδί του πρίγκιπα Ανδρέα της Ελλάδας και της πριγκίπισσας Αλίκης του Μπάτενμπεργκ. Οι τέσσερις μεγαλύτερες αδελφές του Φίλιππου ήταν η Μαργαρίτα, η Θεοδώρα, η Καικιλία και η Σοφία. Βαπτίσθηκε ως Ελληνορθόδοξος με αναδόχους την γιαγιά του βασίλισσα Όλγα της Ελλάδας και τον δήμαρχο της Κέρκυρας Ιωάννη Μαυρόγιαννη.
Σύντομα μετά από τη γέννηση του Φιλίππου, ο παππούς του από την πλευρά της μητέρας του, πρίγκιπας Λουδοβίκος του Μπάτενμπεργκ, μετέπειτα γνωστός ως Λουδοβίκος Μαουντμπάτεν, Μαρκήσιος του Μίλφορντ Χέιβεν, πέθανε στο Λονδίνο. Ο Λουδοβίκος ήταν πολιτογραφημένος ως Βρετανός υπήκοος, ο οποίος είχε αρνηθεί τους γερμανικούς τίτλους του και είχε υιοθετήσει το επώνυμο Μαουντμπάτεν, κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκόσμιου Πολέμου.
Ο Φίλιππος και η μητέρα του πήγαν στο Λονδίνο για την κηδεία, όμως ο πατέρας του Ανδρέας δεν παρέστη, γιατί ήταν στο Μικρασιατικό μέτωπο. Ο πόλεμος τερματίστηκε με την ήττα της Ελλάδας και, στις 21 Σεπτεμβρίου 1922, ο θείος του Φιλίππου, βασιλιάς Κωνσταντίνος Α΄, αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το θρόνο, ενώ ο πατέρας του συνελήφθη από το στρατιωτικό καθεστώς που είχε επιβληθεί στην Αθήνα. Τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους, αποφασίστηκε η εξορία του πρίγκιπα Ανδρέα από την Ελλάδα.
Το βρετανικό πολεμικό πλοίο HMS Calypso παρέλαβε την οικογένεια του Ανδρέα, με το Φίλιππο να μεταφέρεται ασφαλώς μέσα από ένα αυτοσχέδιο κρεβατάκι φτιαγμένο από κουτιά φρούτων. Αρχικά η οικογένεια εγκαταστάθηκε στο Παρίσι σε ένα σπίτι που τους παραχωρήθηκε από την πλούσια θεία του Φιλίππου, πριγκίπισσα Μαρία. Επειδή έφυγε από την Ελλάδα στη βρεφική του ηλικία, δεν έμαθε καλά ελληνικά, μάλιστα το 1992 είχε δηλώσει ότι μπορούσε να καταλάβει ελάχιστα.
Ο Φίλιππος εκπαιδεύτηκε αρχικά σε ένα αμερικανικό σχολείο στο Παρίσι που βρισκόταν υπό τη διεύθυνση του Ντόναλντ Μακτζάνετ, ο οποίος περιέγραψε το Φίλιππο ως «τραχύ, άγριο αγόρι, αλλά πάντα εξαιρετικά ευγενικό». Το 1928 ο Φιλιππος εστάλη στη Βρετανία και φοίτησε στο σχολείο Τσιμ. Εμενε, μαζί με τη γιαγιά του πριγκίπισσα Βικτώρια της Έσσης – Ντάρμσταντ στο Παλάτι του Κένσινγκτον και το θείο του Γεώργιο Μαουντμπάτεν στο Μπρέι του Μπέρκσαϊρ.
Τα επόμενα τρία χρόνια, οι τέσσερις αδελφές του παντρεύτηκαν Γερμανούς ευγενείς και μετακόμισαν στη Γερμανία, η μητέρα του εισάχθηκε σε άσυλο, καθώς είχε διαγνωστεί με σχιζοφρένεια, και ο πατέρας του μετακόμισε σε ένα μικρό διαμέρισμα στο Μόντε Κάρλο. Οι επαφές του με τη μητέρα του ήταν ελάχιστες για τα επόμενα χρόνια της παιδικής του ηλικίας. Το 1933 τον έστειλαν στο σχολείο του Κάστρου του Ζάλεμ στη Γερμανία, στο οποίο φοίτησε δωρεάν καθώς ήταν ιδιοκτησία του γαμπρού του Μπερτόλδου της Βάδης. Μετά από δύο χρόνια στο Ζάλεμ, ο Φίλιππος μετακόμισε στο σχολείο Γκόρντονστουν της Σκωτίας. Το 1937, η αδελφή του Καικιλία, ο σύζυγός της και τα δύο τους παιδιά σκοτώθηκαν σε αεροπορική τραγωδία, κοντά στην Οστένδη. Ο δεκαεξάχρονος τότε Φίλιππος παρευρέθηκε στην κηδεία τους στο Ντάρμστατ. Το επόμενο έτος απεβίωσε και ο θείος του Γεώργιος Μαουντμπάτεν από καρκίνο στο μυελό των οστών.
Μετά την αποφοίτησή του από το Γκόρντονστουν, το 1939, ο πρίγκιπας Φίλιππος κατατάχθηκε στο Βρετανικό Βασιλικό Ναυτικό και αποφοίτησε ένα έτος αργότερα από το Βασιλικό Ναυτικό Κολέγιο Μπριτάνια ως ο καλύτερος δόκιμος της σειράς του. Κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, συνέχισε να υπηρετεί στις Βρετανικές δυνάμεις, τη στιγμή που δύο από τους γαμπρούς του, ο πρίγκιπας Χριστόφορος της Έσσης και ο μαρκήσιος Μπερτόλδος της Βάδης, πολεμούσαν στο πλευρό των Δυνάμεων του Άξονα. Ο Φίλιππος πέρασε τέσσερις μήνες στο θωρηκτό HMS Ramillies, το οποίο προστάτευε κομβόι πλοίων του Αυστραλιανού Εκστρατευτικού Σώματος στον Ινδικό Ωκεανό, και υπηρέτησε για μικρότερα διαστήματα στα πλοία HMS Kent και HMS Shropshire. Μετά το ξέσπασμα του Ελληνοϊταλικού Πολέμου στάλθηκε στο θωρηκτό HMS Valiant για την ενίσχυση του Βρετανικού Μεσογειακού Στόλου.
Ο Φίλιππος συμμετείχε στη Μάχη της Κρήτης και, κατά τη διάρκεια της Ναυμαχίας του Ταινάρου, βρισκόταν στον έλεγχο των προβολέων του θωρηκτού. Για τη συμμετοχή του στις επιχειρήσεις αυτές τιμήθηκε από το ελληνικό κράτος με τον Ελληνικό Πολεμικό Σταυρό. Σημαντική πράξη του θεωρείται η τροφοδότηση των λεβητών του πλοίου μεταφοράς στρατευμάτων RMS Empress of Russia.
Έπειτα από μια σειρά μαθημάτων στο Πόρτσμουθ, προήχθη στο βαθμό του ανθυποπλοιάρχου, όπου αναδείχθηκε και πάλι ως ο καλύτερος μαθητής στα πέντε τμήματα εξετάσεων της σχολής. Τον Ιούνιο του 1942 τοποθετήθηκε στο αντιτορπιλικό HMS Wallace, το οποίο εκτελούσε συνοδείες σε πλοία που έπλεαν στις ανατολικές ακτές της Βρετανίας, καθώς και στη συμμαχική απόβαση στη Σικελία.
Στις 16 Ιουλίου 1942, σε ηλικία 21 ετών, ονομάστηκε υποπλοίαρχος, ένα βαθμό που έφεραν ελάχιστοι νέοι της ηλικίας του. Κατά τη διάρκεια της εισβολής στη Σικελία, τον Ιούλιο του 1943, όντας δεύτερος σε ιεραρχία στο HMS Wallace, έσωσε το πλοίο του από ένα νυχτερινό βομβαρδισμό, καθώς είχε την ιδέα να τοποθετήσουν μια λέμβο με καπνογόνα στη θάλασσα, η οποία αποσυντόνισε τα βομβαρδιστικά, επιτρέποντας στο αντιτορπιλικό να ξεφύγει. Το 1944 μετακινήθηκε στο νέο αντιτορπιλικό HMS Whelp, όπου υπηρετούσε στο Βρετανικό Στόλο του Ειρηνικού. Ήταν παρών στον Κόλπο του Τόκιο, όταν υπεγράφη η ιαπωνική παράδοση, στις 2 Σεπτεμβρίου 1945. Τον Ιανουάριο του 1946 επέστρεψε στο Ηνωμένο Βασίλειο, όπου ανέλαβε καθήκοντα εκπαιδευτή στη βάση του ναυτικού HMS Royal Arthur, η οποία χρησίμευε ως σχολή υπαξιωματικών.
Το 1939, ο βασιλιάς Γεώργιος ΣΤ΄ και η σύζυγός του βασίλισσα Ελισάβετ επισκέφθηκαν το Βασιλικό Ναυτικό Κολέγιο Μπριτάνια. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης, η βασίλισσα και ο θείος του Φιλίππου, Λουδοβίκος, ζήτησαν από εκείνον να συνοδεύσει τις δύο κόρες του βασιλιά, την πριγκίπισσα Ελισάβετ και την πριγκίπισσα Μαργαρίτα, οι οποίες ήταν μακρινές ξαδέλφες του. Η Ελισάβετ, δεκατριών ετών τότε, ερωτεύθηκε τον Φίλιππο και ξεκίνησε να αλληλογραφεί μαζί του. Τελικά, το καλοκαίρι του 1946, ο Φίλιππος ζήτησε και πήρε την άδεια από το βασιλιά Γεώργιο προκειμένου να παντρευτεί την κόρη του.
Το ειδύλλιο
Ο βασιλιάς ενέκρινε το αίτημα υπό τον όρο ότι οποιαδήποτε επίσημη δέσμευση έπρεπε να καθυστερήσει μέχρι τα εικοστά γενέθλια της Ελισάβετ. Τον Μάρτιο του 1947, ο Φίλιππος εγκατέλειψε τους ελληνικούς και δανικούς βασιλικούς του τίτλους και υιοθέτησε το επώνυμο της οικογένειας της μητέρας του, Μαουντμπάτεν, ενώ απέκτησε τη βρετανική υπηκοότητα. Ο αρραβώνας τους ανακοινώθηκε επίσημα στις 10 Ιουλίου 1947.
Αν και ο Φίλιππος θεωρούνταν πάντοτε ως Αγγλικανός και συμμετείχε στις αγγλικανικές λειτουργίες, ο Αρχιεπίσκοπος του Καντέρμπουρι Τζέφρι Φίσερ ήθελε να τοποθετήσει επίσημα τον Φίλιππο στην Εκκλησία της Αγγλίας, κάτι που το πέτυχε τον Οκτώβριο του 1947. Μία ημέρα πριν από το γάμο ο βασιλιάς Γεώργιος έδωσε στον Φίλιππο τον τίτλο προσφώνησης Βασιλική Υψηλότητα και την ημέρα του γάμου, στις 20 Νοεμβρίου 1947, τον ονόμασε Δούκα του Εδιμβούργου, Κόμη του Μέριονεθ και Βαρώνο Γκρίνουιτς.
Ο αρραβώνας
Ο
Ο Φίλιππος και η Ελισάβετ παντρεύτηκαν στο Αββαείο του Γουεστμίνστερ, με την τελετή να μεταδίδεται τηλεοπτικά από το BBC σε πάνω από 200 εκατομμύρια ανθρώπους. Στο γάμο δεν προσκλήθηκαν συγγενείς του Φιλίππου από τη Γερμανία, όπως οι τρεις εν ζωή αδελφές του, καθώς ήταν ακόμη νωπές οι μνήμες από τον πόλεμο. Μετά το γάμο, το ζευγάρι εγκαταστάθηκε στο Κλάρενς Χάουζ.
Ο γάμος
Μετά το μήνα του μέλιτος, ο Φίλιππος επέστρεψε στο ναυτικό, υπηρετώντας αρχικά σε θέση γραφείου στο Ναυαρχείο και αργότερα ως εκπαιδευτής του Βασιλικού Ναυτικού Κολεγίου του Γκρίνουιτς. Από το 1949 βρισκόταν στη Μάλτα, όπου διέμενε στη Βίλα Γκουαρνταμαντζιά, καθώς στο νησί βρισκόταν το θωρηκτό HMS Chequers, στο οποίο είχε τοποθετηθεί να υπηρετήσει. Στις 16 Ιουλίου 1950 πήρε το βαθμό του Πλωτάρχη και ανέλαβε τη διοίκηση του HMS Magpie. Δύο χρόνια αργότερα προήχθη στο βαθμό του αντιπλοιάρχου, αν και η ενεργή υπηρεσία του στο βασιλικό ναυτικό τερματίστηκε τον Ιούλιο του 1951.
Με την υγεία του βασιλιά Γεωργίου να επιδεινώνεται, η Ελισάβετ και ο Φίλιππος διορίστηκαν στο Ανακτοβούλιο, στις 4 Νοεμβρίου 1951. Στα τέλη του Ιανουαρίου του 1952, το ζευγάρι ξεκίνησε μια περιοδεία στις χώρες της Κοινοπολιτείας. Ωστόσο, στις 6 Φεβρουαρίου 1952, όταν βρίσκονταν στην Κένυα, ο πατέρας της Ελισάβετ απεβίωσε και εκείνη έγινε βασίλισσα. Ο Φίλιππος ήταν μάλιστα εκείνος που της μετέδωσε την είδηση του θανάτου του βασιλιά Γεωργίου.
Με την άνοδο της Ελισάβετ στο θρόνο τέθηκε το ερώτημα της ονομασίας της βασιλικής δυναστείας. Ο θείος του Φιλίππου, Λουδοβίκος Μαουντμπάτεν, υποστήριξε ότι έπρεπε να δοθεί το όνομα «Οίκος των Μαουντμπάτεν», κάτι στο οποίο εναντιώθηκε αμέσως ο πρωθυπουργός Ουίνστον Τσώρτσιλ, υποστηρίζοντας ότι η δυναστεία έπρεπε να διατηρήσει το όνομα «Οίκος του Γουίνδσορ». Η ισχυρή αντιπάθεια του Τσώρτσιλ προς τον Λουδοβίκο Μαουντμπάτεν, τον οποίο θεωρούσε επικίνδυνο και υπαίτιο για την απώλεια της Ινδίας, θεωρείται ότι συνέβαλε σε αυτή του την άποψη.
Στις 8 Φεβρουαρίου 1960, αρκετά χρόνια μετά από το θάνατο της βασίλισσας Μαίρης και την παραίτηση του Τσώρτσιλ, η βασίλισσα εξέδωσε διάταγμα, σύμφωνα με το οποίο οι απόγονοι του ζεύγους που δεν έφεραν τον τίτλο «Βασιλική Υψηλότητα» και ούτε έφεραν πριγκιπική ιδιότητα είχαν το δικαίωμα να χρησιμοποιούν το επώνυμο «Μαουντμπάτεν-Γουίνδσορ». Η απόφαση για το διάταγμα αυτό ήρθε έπειτα από τις συμβουλές του συνταγματολόγου Έντουαρντ Ίουι, αλλά χωρίς να βρίσκει σύμφωνο τον πρωθυπουργό Χάρολντ Μακμίλαν.
Μετά την άνοδό της στο θρόνο, η βασίλισσα ανακοίνωσε, επίσης, ότι ο Δούκας του Εδιμβούργου, Φίλιππος, θα είχε θέση και προτεραιότητα έναντι άλλων δίπλα της για όλες τις περιπτώσεις, εκτός εάν προβλεπόταν διαφορετικά από νόμο του κοινοβουλίου. Αυτό σήμαινε ότι ο Φίλιππος θα υπερίσχυε τις περισσότερες φορές έναντι του γιου του, πρίγκιπα Καρόλου, ο οποίος είναι διάδοχος του θρόνου.
Ο Φίλιππος απέκτησε τέσσερα παιδιά με την βασίλισσα Ελισάβετ: τον πρίγκιπα Κάρολο, την Πριγκίπισσα Άννα, τον πρίγκιπα Ανδρέα και τον πρίγκιπα Εδουάρδο. Έχει οκτώ εγγόνια και πέντε δισέγγονα.
10 Ιουνίου 1921 – 28 Φεβρ. 1947: Αυτού Βασιλική Υψηλότητα πρίγκιπας Φίλιππος της Ελλάδας και της Δανίας
28 Φεβρουαρίου 1947 – 19 Νοεμβρίου 1947: Υπολοχαγός Φίλιππος Μάουντμπαττεν
19 Νοεμβρίου 1947 – 20 Νοεμβρίου 1947: Αυτού Βασιλική Υψηλότητα Σερ Φίλιππος Μάουντμπαττεν
20 Νοέμβρη 1947 – 22 Φεβρουαρίου 1957: Αυτού Βασιλική Υψηλότητα ο Δούκας του Εδιμβούργου
22 Φεβρουαρίου 1957 – σήμερα: Αυτού Βασιλική Υψηλότητα Ο πρίγκιπας Φίλιππος, Δούκας του Εδιμβούργου
Πλήρεις προσφωνήσεις και τίτλοι του πρίγκιπα: Αυτού Βασιλική Υψηλότητα Ο πρίγκιπας Φίλιππος, Δούκας του Εδιμβούργου, ο κόμης του Μέριονεθ, Βαρώνος του Γκρίνουιτς, Βασιλικός Ιππότης του ευγενέστερου Τάγματος της Περικνημίδας, Επιπλέον Ιππότης του αρχαιότερου και ευγενέστερου Τάγματος της Ακάνθου, Μέλος του Τάγματος της Αξίας, Μεγάλος Μαγίστρος και πρώτος και βασικός Ιππότης Μεγαλόσταυρος του πλέον εξαιρετικού Τάγματος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας, Ιππότης του Τάγματος της Αυστραλίας, πρόσθετο μέλος του Τάγματος της Νέας Ζηλανδίας, επιπλέον σύντροφος της Βασίλισσας Υπηρεσιακού Τάγματος, Βασιλικός Αρχηγός του Τάγματος του Λόγκοχου, Έκτακτος Υπασπιστής του Τάγματος του Καναδά, Έκτακτος Ταξιάρχης του Τάγματος της Στρατιωτικής Αξίας, Τιμόμενος των Καναδικών Δυνάμεων, Λόρδος του πιο αξιότιμου Μυημένου Συμβουλίου της Αυτής Μεγαλειότητος, Μυημένος Σύμβουλος του Μυημένου Συμβουλίου της Βασίλισσας για τον Καναδά, προσωπικός βοηθός της Αυτής Μεγαλειότητας, Λόρδος Ανώτατος Ναύαρχος του Ηνωμένου Βασιλείου.
Με πληροφορίες από: Daily Mail, BBC, Wikipedia
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232163