Παγκόσμιους τριγμούς έχουν προκαλέσει οι αποκαλύψεις για τις πρακτικές της Uber προκειμένου να εδραιωθεί σε χώρες, και για τις «κάτω από το τραπέζι» επαφές με κυβερνήσεις. Ανάμεσα στους πολιτικούς που εμπλέκονται και ο πρόεδρος της Γαλλίας, Εμανουέλ Μακρόν.
Η αποκάλυψη του σκανδάλου ήρθε χθες Κυριακή (10.07.2022), όταν πολλά μέσα ενημέρωσης σε όλο τον κόσμο (ανάμεσά τους η Washington Post, η Le Monde και το BBC) δημοσίευσαν τα πρώτα τους άρθρα βασιζόμενα στα Uber Files. Ένας από τους πολιτικούς που βρίσκονται με την… πλάτη στον τοίχο είναι ο Εμανουέλ Μακρόν, ενώ έρχονται φως επίσης προσπάθειες πίεσης στον Τζο Μπάινταν όταν ακόμη ήταν αντιπρόεδρος των ΗΠΑ αλλά και του νυν καγκελαρίου της Γερμανίας, Όλαφ Σολτς, όταν ήταν δήμαρχος του Αμβούργου.
Το ντόμινο των αποκαλύψεων ξεκίνησε όταν ο Guardian έλαβε από ανώνυμη πηγή περίπου 124.000 έγγραφα που χρονολογούνται από το 2013 ως το 2017, μεταξύ των οποίων SMS και mail στελεχών της Uber καθώς και παρουσιάσεις, σημειώσεις και τιμολόγια.
Μέσα από τα Uber Files παρουσιάζονται κάποιες πρακτικές της εταιρίας στη διάρκεια των ετών της γρήγορης επέκτασής της, αλλά και σε μια περίοδο που βρέθηκε στο επίκεντρο πολλών αντιπαραθέσεων κυρίως με εταιρείες ταξί σε διάφορες πόλεις, από το Παρίσι ως το Γιοχάνσεμπουργκ.
«Η εταιρεία παραβίασε τη νομοθεσία, παραπλάνησε την αστυνομία και τις ρυθμιστικές αρχές, εκμεταλλεύθηκε τη βία εναντίον των οδηγών της και άσκησε μυστικά πίεση σε κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο», αναφέρει στην εισαγωγή του το άρθρο του Guardian.
«Δεν έχουμε δικαιολογήσει και δεν αναζητούμε δικαιολογίες για τις συμπεριφορές που δεν συνάδουν με τις τρέχουσες αρχές μας ως εταιρεία», επεσήμανε η Τζιλ Χέιζελμπέικερ αντιπρόεδρος της Uber αρμόδια για το Μάρκετινγκ και τις Δημόσιες Σχέσεις σε ανακοίνωσή της.
Σε μια λογική… «περασμένα ξεχασμένα», η Τζιλ Χέιζελμπέικερ ζήτησε από το κοινό να… κρίνει την εταιρεία από τα όσα έκανε τα πέντε τελευταία χρόνια και όσα θα κάνει τα επόμενα, και όχι για πιο πριν.
Οι αποκαλύψεις που «καίνε» τον Κάλανικ
Τα άρθρα αναφέρονται κυρίως σε μηνύματα του Τράβις Κάλανικ, τότε επικεφαλής της εταιρείας με έδρα το Σαν Φρανσίσκο, όταν στελέχη της εξέφρασαν την ανησυχία τους για τους κινδύνους που ενδέχεται να αντιμετώπιζαν οι οδηγοί της Uber τους οποίους ενθάρρυναν να συμμετάσχουν σε διαδήλωση στο Παρίσι.
«Πιστεύω ότι αξίζει πολύ τον κόπο», τους απάντησε ο συνιδρυτής της εταιρείας. «Η βία εγγυάται την επιτυχία».
Σύμφωνα με τον Guardian, η Uber υιοθέτησε αντίστοιχες τακτικές σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες (Βέλγιο, Ολλανδία, Ισπανία, Ιταλία, κινητοποιώντας τους οδηγούς της και ωθώντας τους να διαμαρτύρονται στην αστυνομία όταν έπεφταν θύματα επιθέσεων, με στόχο η εταιρεία να εκμεταλλευθεί την κάλυψη από τα μέσα ενημέρωσης για να αποσπάσει υποχωρήσεις από τις αρχές.
«Ο Κάλανικ ποτέ δεν υπονόησε ότι η Uber εκμεταλλεύεται τη βία εις βάρος της ασφάλειας των οδηγών», αντέδρασε ο Ντέβον Σπέρτζον εκπρόσωπος του πρώην επικεφαλής της εταιρείας σε ανακοίνωσή του που δόθηκε στη δημοσιότητα από την ICIJ.
Μετά τις κατηγορίες εναντίον του ότι ενθάρρυνε αμφιλεγόμενες και βίαιες πρακτικές από τους επικεφαλής της εταιρείας, υπό το φόντο σεξισμού και παρενόχλησης στον χώρο εργασίας, ο Κάλανικ αναγκάστηκε να αποχωρήσει από τη θέση του γενικού διευθυντή τον Ιούνιο του 2017.
Όταν ανακοίνωσε την παραίτησή του από το διοικητικό συμβούλιο της Uber, στα τέλη του 2019, δήλωσε «περήφανος για τα όσα πέτυχε η εταιρεία».
Ο εκπρόσωπός του απέρριψε χθες όλες τις κατηγορίες των εφημερίδων, περιλαμβανομένης αυτής περί παρακώλυσης της δικαιοσύνης.
Σύμφωνα με τις εφημερίδες, η Uber είχε υιοθετήσει διάφορες στρατηγικές για να αποφεύγει τις προσπάθειες παρέμβασης των δυνάμεων της τάξης, ανάμεσά τους και αυτή του «διακόπτη ασφαλείας» που συνίστατο στο να διακόπτεται άμεσα η πρόσβαση ενός γραφείου στις βάσεις δεδομένων του διαδικτύου σε περίπτωση έρευνας.
«Κάποιες φορές είμαστε εντελώς εκτός νόμου»
Ο Guardian επικαλείται διάφορα αποσπάσματα συνομιλιών μεταξύ στελεχών στα οποία σχολιάζουν ότι δεν υπάρχει νομικό πλαίσιο για τις δραστηριότητές της Uber.
«Κάποιες φορές έχουμε προβλήματα διότι είμαστε εντελώς εκτός νόμου», είχε γράψει η διευθύντρια επικοινωνίας της Uber Νάιρι Χουρνταζιάν στους συναδέλφους της το 2014, όταν απειλούνταν η ύπαρξη της εταιρείας στην Ταϊλάνδη και την Ινδία.
«Καίγεται» και ο Μακρόν
Η Uber αρχικά χρειάστηκε να δώσει μάχη για να γίνει αποδεκτή από τους καταναλωτές. Η εταιρεία φλέρταρε με τους καταναλωτές και τους οδηγούς και βρήκε συμμάχους στην εξουσία, όπως τον Εμανουέλ Μακρόν την εποχή που ήταν υπουργός Οικονομίας (2014-16), ο οποίος φέρεται να βοήθησε την εταιρεία.
Παράλληλα η Uber πρόσφερε μετοχές της σε πολιτικές προσωπικότητες στη Ρωσία και τη Γερμανία και πλήρωσε ερευνητές «εκατοντάδες χιλιάδες δολάρια για να δημοσιεύσουν έρευνες για τα οφέλη του οικονομικού της μοντέλου», αναφέρει η βρετανική εφημερίδα.
Στη χθεσινή της ανακοίνωση η Uber υπενθυμίζει ότι τα μέσα ενημέρωσης είχαν καλύψει επαρκώς τα «λάθη» της εταιρείας πριν το 2017.
«Σήμερα η Uber (…) αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της καθημερινότητας 100 εκατομμυρίων ανθρώπων», τόνισε η Χέιζελμπέκερ. «Περάσαμε από μια εποχή αντιπαράθεσης σε μια εποχή συνεργασίας».