Κορυφώνεται η αγωνία για την εκλογική «μάχη» της Τρίτης (05.11.24) μεταξύ της Δημοκρατικής Κάμαλα Χάρις και του Ρεπουμπλικανού Ντόναλντ Τραμπ με τα επιτελεία των δύο υποψηφίων προέδρων να παίρνουν «φωτιά», λίγες ώρες μόνο από τις αμερικανικές εκλογές.
Κι ενώ απέχουμε στην ουσία μόνο λίγες ώρες από τις αμερικανικές εκλογές, πολλές είναι οι αναλύσεις που έρχονται από διεθνή μέσα για το τι μέλλει γενέσθαι στην περίπτωση που ένας από τους δύο υποψηφίους, Κάμαλα Χάρις και Ντόναλντ Τραμπ πάρουν τα κλειδιά του Λευκού Οίκου.
Το τοπίο των επόμενων ημερών επιχειρεί να χαρτογραφήσει το Politico, το οποίο χαρακτηρίζει την ενδεχόμενη επανεκλογή του Ντόναλντ Τραμπ εφιαλτική για την Ευρώπη.
Ήδη, κορυφαία στελέχη στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες προσπαθούν να προετοιμαστούν για τη μεγάλη επιστροφή στον Λευκό Οίκο του Ρεπουμπλικανού υποψηφίου για την προεδρία των ΗΠΑ. Κι αυτό, γιατί σύμφωνα με πολιτικούς αναλυτές και δημοσκόπους από όλη την Ευρώπη ο Ντόναλντ Τραμπ εμφανίζεται έτοιμος γι’ αυτό το ενδεχόμενο και συγκεκριμένα για μία από τις πιο εντυπωσιακές επιστροφές στην αμερικανική ιστορία, όπως γράφει το Politico.
Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει πως δεν δίνουν μεγάλες πιθανότητες η Κάμαλα Χάρις να είναι η μεγάλη νικήτρια, με την ενδεχόμενη εκλογή της να είναι σε μεγάλο βαθμό μία συνέχεια του status quo. Αντίθετα, μία νίκη του Ντόναλντ Τραμπ θα προκαλούσε ένα κύμα πανικού σε «μία ήπειρο χωρίς πηδάλιο που ήδη αγωνίζεται να πλοηγηθεί ανάμεσα σε δύο πολέμους στην περιφέρειά της».
Ενθάρρυνση Πούτιν για εμπορικό πόλεμο
Ναι, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ήδη επιβιώσει από μία προεδρία Τραμπ. Μερικοί ηγέτες θα υποστήριζαν ότι βγήκε και ισχυρότερη εξαιτίας αυτού. Αλλά στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, είναι γνωστό ότι η επιστροφή του θα ενθάρρυνε τον Ρώσο Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, θα πυροδοτούσε ενδεχομένως έναν καταστροφικό εμπορικό πόλεμο και παράλληλα, θα πυροδοτούσε πολιτικό διχασμό σε ολόκληρη την ήπειρο.
Η Ευρώπη είναι ιδιαίτερα αδύναμη αυτή τη στιγμή, με μία οικονομία που τραυλίζει. Ωστόσο, οι αναλυτές εκτιμούν πως και ο ίδιος ο Ντόναλντ Τραμπ θα ήταν διαφορετικός διατηρώντας μία υπεροπτική στάση στις Συνόδους Κορυφής του ΝΑΤΟ και στις διεθνείς συγκεντρώσεις σε σχέση με τη στάση που είχε την περίοδο 2016-2020.
«Μια δεύτερη θητεία Τραμπ θα ήταν διαφορετική», δήλωσε η Λέσλι Βινζαμούρι, διευθύντρια προγράμματος ΗΠΑ και Αμερικής στο Chatham House, ένα βρετανικό think tank.
«Πλέον δεν υπάρχει Μέρκελ»
Μετά την πρώτη εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ το 2016, οι Ευρωπαίοι ηγέτες μπορούσαν να παρηγορηθούν από το γεγονός πως, ό,τι κι αν συνέβαινε πέρα από τον Ατλαντικό, η ίδια η ήπειρος παρείχε σταθερότητα υπό την καθοδήγηση της πανίσχυρης Γερμανίδας Καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ. Πλέον όμως δεν υπάρχει Μέρκελ. Ο διάδοχός της, Όλαφ Σολτς, μετά βίας κρατά τον συνασπισμό του ενωμένο, ενώ ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν έχει συρρικνωθεί από μία τολμηρή ακροδεξιά.
Εν τω μεταξύ, η περιοχή γύρω από την Ευρώπη «φλέγεται». Οι πόλεμοι στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή τραβούν την προσοχή των ηγετών και εξαντλούν τους δυτικούς στρατιωτικούς και οικονομικούς της πόρους. Χωρίς τη συνέχιση της υποστήριξης από την Ουάσιγκτον, προκύπτουν σοβαρά ερωτήματα για το πόσο ακόμη η Ουκρανία θα μπορεί να αντισταθεί στις δυνάμεις του Βλαντιμίρ Πούτιν.
Φόβοι για τον πόλεμο στην Ουκρανία
Στο Λονδίνο, η νέα κυβέρνηση του Κιρ Στάρμερ ανησυχεί ότι ο Τραμπ θα τραβήξει το χαλί κάτω από τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι, κόβοντας τη στρατιωτική βοήθεια προς το Κίεβο ή εξαρτώντας την από άμεσες ειρηνευτικές συνομιλίες που θα εκχωρούσαν εδάφη στη Μόσχα.
Η υπόσχεση του Ντόναλντ Τραμπ να τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία εντός 24 ωρών εάν αναλάβει την εξουσία αντιμετωπίζεται με παρόμοια σοβαρότητα και σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. «Η βοήθεια θα μπορούσε να σταματήσει εν μία νυκτί», είπε ένας Ευρωπαίος διπλωμάτης. «Ο Πούτιν θα θέλει να το εκμεταλλευτεί και να πει ότι παίρνω το Ντονμπάς, την Κριμαία και μετά θα πάρω τον χρόνο μου πριν την επόμενη φορά».
Η Γαλλία υπό το φόβο μιας κυβέρνησης Τραμπ παροτρύνει άλλες ευρωπαϊκές χώρες να ενισχύσουν τις στρατιωτικές τους ικανότητες. «Δεν μπορούμε να αφήσουμε τους ψηφοφόρους στο Ουισκόνσιν να αποφασίσουν για την ευρωπαϊκή ασφάλεια», δήλωσε στο Politico ο υπουργός Ευρώπης της Γαλλίας Μπέντζαμιν Χαντάντ.
Ο Χαντάντ σημείωσε ότι η Γαλλία θα συνεργαστεί με όποιον κερδίσει τις εκλογές στις ΗΠΑ, αλλά επέμεινε ότι η Ευρώπη πρέπει να σκεφτεί επειγόντως πώς να περιηγηθεί σε έναν κόσμο στον οποίο η Ουάσιγκτον δεν θα μπορούσε πλέον να υπολογίζεται. «Είναι η ευρωπαϊκή μας ασφάλεια», είπε ο Χαντάντ. «Πρέπει να είμαστε ικανοί να υποστηρίξουμε [τους Ουκρανούς] ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα».
Το πρόβλημα είναι ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας, υποστηρίζουν την εξάσκηση των στρατευμάτων τους τα τελευταία δύο χρόνια. Και όμως, εκτός από την Πολωνία, λίγοι το έχουν καταφέρει να το κάνουν πραγματικά.
Τι θα σημάνει ένας εμπορικός πόλεμος
Ωστόσο, στη περίπτωση που τελικά ο Ντόναλντ Τραμπ πάρει ξανά τα κλειδιά για τον Λευκό Οίκο, προκύπτει και μία δεύτερη ανησυχία των Ευρωπαίων. Προβληματίζονται είναι ότι ο Τραμπ θα αναζωπυρώσει έναν διατλαντικό εμπορικό πόλεμο. Έχει απειλήσει να επιβάλει δασμούς από 10% έως 20% σε όλες τις εισαγωγές στις ΗΠΑ για να φέρει τις θέσεις εργασίας στη μεταποίηση πίσω. Μάλιστα, την περασμένη εβδομάδα, Ρεπουμπλικανός υποψήφιος για την προεδρία των ΗΠΑ αποκάλεσε «μίνι Κίνα» την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ανώτατοι Ευρωπαίοι εμπορικοί αξιωματούχοι είπαν πρόσφατα στους πρεσβευτές της ΕΕ ότι θα είναι έτοιμοι να αντιδράσουν σε πιθανές εμπορικές διαμάχες εάν χρειαστεί. Στο Λονδίνο, επίσης, ο κίνδυνος ενός αναζωπυρωμένου εμπορικού πολέμου παίζει επίσης στο μυαλό της ομάδας του Στάρμερ. Όπως και οι Ευρωπαίοι ομόλογοί τους, οι Βρετανοί αξιωματούχοι επεξεργάζονται σχέδια έκτακτης ανάγκης εάν ο Τραμπ κερδίσει και αποφασίσει να ακολουθήσει τις απειλές του για τους δασμούς.
Ο Τραμπ έχει προτείνει δασμούς 100% σε όλα τα εισαγόμενα οχήματα, κάτι που θα ήταν καταστροφικά νέα για χώρες με σημαντικές αυτοκινητοβιομηχανίες. Η γερμανική οικονομία, για παράδειγμα, που ήδη δυσκολεύεται, θα υποστεί πλήγμα -0,23% στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν ως αποτέλεσμα των εμπορικών πολιτικών του Τραμπ, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε από το London School of Economics (LSE).
Ο ανταγωνισμός που θα μπορούσε να προκληθεί από έναν εμπορικό πόλεμο δεν θα είχε μόνο οικονομικό αντίκτυπο. Όσον αφορά την ασφάλεια, το Λονδίνο ήταν παραδοσιακά ένας από τους στενότερους συμμάχους της Ουάσιγκτον. Όμως οι πολιτικές εντάσεις εμφανίζονται ήδη.
Οι σχέσεις μεταξύ Τραμπ και της νέας κεντροαριστερής κυβέρνησης του Στάρμερ είναι ήδη προβληματικές. Ο Ρεπουμπλικάνος επέκρινε το «ακραίο αριστερό» Εργατικό Κόμμα του Στάρμερ επειδή έστειλε ακτιβιστές στην εκστρατεία της Χάρις στις εκλογές, ισχυριζόμενος ότι ισοδυναμούσε με ξένη παρέμβαση στην αμερικανική δημοκρατία. Η εκστρατεία του έχει καταθέσει νομική καταγγελία κατά του κόμματος με ισχυρισμό «ξένη παρέμβαση».
Το ρεκόρ του Τραμπ στη Μέση Ανατολή είναι ένας άλλος λόγος για τους Ευρωπαίους να ανησυχούν. Στην πρώτη του θητεία, απέρριψε την πυρηνική συμφωνία του Ιράν, η οποία υποστηρίχθηκε από τη Γερμανία, τη Γαλλία, την ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο.
«Μια δεύτερη θητεία Τραμπ θα έβλεπε την επιστροφή της πολιτικής της «μέγιστης πίεσης» στο Ιράν, η οποία θα μπορούσε να περιλαμβάνει την πιθανότητα άμεσων χτυπημάτων στο Ιράν και στοχευμένες δολοφονίες», σύμφωνα με ανάλυση του Ινστιτούτου Μελετών Ασφάλειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. «Αν και το σχέδιο της κυβέρνησης θα ήταν να αποκαταστήσει την αποτροπή, ο κίνδυνος μιας άμεσης σύγκρουσης μεταξύ Ουάσιγκτον και Τεχεράνης θα αυξανόταν».
Πίεση στην ίδια την Ευρώπη
Ένα ακόμα σημαντικό θέμα που απασχολεί την ΕΕ είναι η πίεση που θα ασκούσε μία δεύτερη προεδρία του Ντόναλντ Τραμπ στην ίδια την Ευρώπη, σύμφωνα με το Politico. Στις ΗΠΑ είναι ο πιο διχαστικός πολιτικός της εποχής. Διαχωρίζει επίσης τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις μεταξύ τους, ένας παράγοντας που θα καταστήσει ακόμη πιο δύσκολο τον συντονισμό οποιασδήποτε απάντησης σε επίπεδο ΕΕ για το εμπόριο ή την ασφάλεια για τους αξιωματούχους στις Βρυξέλλες.
Οι ηγέτες σε Λονδίνο, Βερολίνο και Παρίσι ενδέχεται να αποκρούσουν τη νίκη του Τραμπ. Αλλά οι αυταρχικοί και οι ηγέτες της σκληρής δεξιάς της Ευρώπης, όπως ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν και η Ιταλίδα Τζόρτζια Μελόνι, θα το δουν ως δικαίωση των θέσεων τους.
Ο Όρμπαν ήταν τακτικός σε συγκεντρώσεις υπερσυντηρητικών στις ΗΠΑ που κυριαρχούσε ο Τραμπ. Αυτό οδήγησε μερικούς να εικάζουν ότι μπορεί να χαρεί και να του δώσει γρήγορα τα συγχαρητήρια ακόμα κι αν το εκλογικό αποτέλεσμα δεν είναι καθόλου ξεκάθαρο.
Όσο για τη Μελόνι, οι σύμμαχοί της στη Ρώμη λένε ότι θα ήταν τέλεια θέση για εκείνη να ενεργήσει ως ο ψίθυρος του Τραμπ στους Ευρωπαίους.
Ο Αντρέα Ντι Τζιουζέπε, μέλος του ιταλικού κοινοβουλίου που εκπροσωπεί τους Ιταλούς στη Βόρεια Αμερική και μέλος του κόμματος των Αδελφών της Ιταλίας της Μελόνι, δήλωσε ότι η νίκη του Τραμπ θα ήταν ευπρόσδεκτη από τη Ρώμη.
«Αν ο Πρόεδρος Τραμπ χρειάζεται έναν ενδιάμεσο με την Ευρώπη, ποιος καλύτερος από τη Τζόρτζια Μελόνι;» είπε ο Ντι Τζουζέπε. «Είναι Τραμπίστρια από την πρώτη ώρα».
Ακόμη και στη Γερμανία, ορισμένοι βλέπουν ευκαιρία σε μια νίκη Τραμπ. Ανώτερα στελέχη της κυβέρνησης παραδέχονται ιδιωτικά ότι ο συνασπισμός του καγκελαρίου Σολτς θα ήταν πιο πιθανό να διαλυθεί εάν κερδίσει η Χάρις.
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232163