Αν και το όνομα του πρώτου Γερμανού καγκελαρίου ξανάρθε στο προσκήνιο από ορισμένους επικριτές της ευρωπαϊκής πολιτικής της Άγγελα Μέρκελ, η φωνή του επιφανούς προκατόχου της αναδύεται από τον τάφο.
“Είναι μια συναρπαστική ιστορία”, δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Στέφαν Πούιλε της Ανώτατης Σχολής Τεχνολογίας και Οικονομίας του Βερολίνου, ένας από τους δύο ερευνητές –ο δεύτερος είναι ο Πάτρικ Φίστερ του Πανεπιστημίου της Ινδιάνα (ΗΠΑ)– που έκαναν αυτήν την ανακάλυψη.
Στην διάρκειας περίπου 1 λεπτού και 20 δευτερολέπτων ηχογράφηση, ακούγεται ο Μπίσμαρκ να απαγγέλλει στίχους ενός αμερικανικού τραγουδιού των αρχών του 19ου αιώνα “In good old colony times” (Τον καλό καιρό των παλιών αποικιών), και μετά εκείνους του “Gaudeamus igitur”, ένα τραγούδι στα Λατινικά διάσημο μεταξύ των φοιτητών.
Με βαθιά φωνή, ο καγκελάριος απαγγέλλει επίσης στίχους μιας μπαλάντας του γερμανικού ρομαντικού ποιητή Λούντβιχ Ούχλαντ και δίνει συμβουλές στο γιο του.
Αλλά είναι ένα άλλο κομμάτι της ηχογράφησης που αποκαλύπτεται πιο εκπληκτικό: Ο νικητής του πολέμου του 1870 απαγγέλλει, στα γαλλικά και με έντονη γερμανική προφορά, τους στίχους της Μασσαλιώτιδας.
“Δεν μπορώ να το εξηγήσω” δήλωσε χαμογελώντας ο Πούιλε, προσθέτοντας: “Είναι πιθανό ότι το έκανε ως ένα είδος αστείου, για να κοροϊδέψει τους Γάλλους, δεν ξέρω”.
Η αναζήτηση της πορείας αυτής της ηχογράφησης μας επιτρέπει να κάνουμε μια κατάδυση στην “καρδιά” της ιστορίας της τεχνολογίας.
Το καλοκαίρι του 1889, ο Αμερικανός μηχανικός Τόμας Έντισον έστειλε τον συνεργάτη του, Τέο Αντελμπερτ Βάνγκεμαν, να παρουσιάσει το φωνογράφο του στην Παγκόσμια Έκθεση του Παρισιού.
Ο Βάνγκεμαν έκανε στην συνέχεια περιοδεία στην Ευρώπη, επιστρέφοντας στην πατρίδα του για την προώθηση της συσκευής αυτής. Δύο φορές συναντήθηκε με τον αυτοκράτορα Γουλιέλμο Β, αλλά δεν ηχογράφησε τη φωνή του.
Στις 7 Οκτωβρίου, είχε προσκληθεί από τον καγκελάριο Μπίσμαρκ στην κατοικία του στο Φρίντριχσραχ κοντά στο Αμβούργο (βόρεια). Ήταν εκεί που έγινε η ηχογράφηση σε ένα ειδικό κύλινδρο, αναφέρει ο Πούιλε, σε ένα καλά τεκμηριωμένο κείμενο που συμβουλεύτηκε το Γαλλικό Πρακτορείο.
Στα αρχεία, το ταξίδι του Βάνγκεμαν, όπως και οι διαφορετικές ηχογραφήσεις που πραγματοποιήθηκαν με την ευκαιρία εκείνη, έχουν αφήσει πολλά ίχνη (αναφορές του Τύπου, ιδιωτική αλληλογραφία, κλπ..), γεγονός που επέτρεψε στον κ. Πούιλε και τον αμερικανό συνάδελφό του να κάνουν τις αναγκαίες ομαδοποιήσεις για τον προσδιορισμό των ηχογραφήσεων.
“Κατά τη γνώμη μου, και έχω κάποια εμπειρία, είναι πραγματικά τα πρωτότυπα”, είπε, δηλώνοντας βέβαιος ότι έχει “εντοπίσει τους κυλίνδρους που θεωρούνταν χαμένοι”.
Οι τελευταίοι μάλιστα είχαν βρεθεί στις 11 Σεπτεμβρίου του 1957, σε ένα κουτί αποθηκευμένο σε μια γωνιά του εργαστηρίου του Έντισον, το οποίο έχει γίνει μουσείο στο Νιου Τζέρσι (βορειοανατολικά των ΗΠΑ). Αλλά έως το 2005 κανείς δεν είχε ερευνήσει το περιεχόμενό του.
“Αυτή είναι η μόνη υπάρχουσα καταγραφή της φωνής του Μπίσμαρκ, η οποία φυσικά έχει μια ανεκτίμητη ιστορική σημασία”, σημειώνει ο Πούιλε, ενώ το ίδρυμα Μπίσμαρκ, που βρίσκεται μέσα στην ίδια κατοικία του καγκελάριου όπου πραγματοποιήθηκε η ηχογράφηση, εκφράζει την ευχαρίστηση του στην ιστοσελίδα του για αυτήν την “συγκλονιστική” ανακάλυψη.
