Ο Αντόνιο Κόστα, ένας από τους μακροβιότερους ευρωπαίους πρωθυπουργούς, που διετέλεσε πρωθυπουργός της Πορτογαλίας για σχεδόν μια δεκαετία, από το 2015 μέχρι το 2024, είναι ο νέος Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Ο σοσιαλιστής πολιτικός της Πορτογαλίας Αντόνιο Κόστα διαδέχεται τον Σαρλ Μισέλ στην προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου μετά την απόφαση της Συνόδου Κορυφής για τα κορυφαία αξιώματα της ΕΕ.
Ο Αντόνιο Κόστα γεννήθηκε στις 17 Ιουλίου 1961 στη Λισαβόνα και είναι γιος του συγγραφέα Ορλάντο ντα Κόστα και της δημοσιογράφου και φεμινίστριας Μαρία Αντονία Πάλα.
Σπούδασε Νομική στο Πανεπιστήμιο της Λισαβόνας τη δεκαετία του 1980 ενώ, κατά τη διάρκεια των σπουδών του, εξελέγη δημοτικός σύμβουλος με το Σοσιαλιστικό Κόμμα.
Εργάστηκε για κάποιο διάστημα ως δικηγόρος προτού τον κερδίσει η πολιτική.
Παντρεμένος και πατέρας δύο παιδιών, δηλώνει φανατικός υποστηρικτής της Μπενφίκα και παρακολουθεί συχνά τους αγώνες της.
Έγινε για πρώτη φορά βουλευτής το 1991, πριν διοριστεί υφυπουργός Κοινοβουλευτικών Υποθέσεων το 1995 και υπουργός Κοινοβουλευτικών Υποθέσεων το 1997.
Από το 1999 έως το 2002, διετέλεσε υπουργός Δικαιοσύνης. Στη συνέχεια, ήταν πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του Σοσιαλιστικού Κόμματος μέχρι το 2004.
Ο Αντόνιο Κόστα διετέλεσε μέλος και αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου από το 2004 έως το 2005. Στη συνέχεια διορίστηκε υπουργός Εσωτερικών Υποθέσεων, προτού εκλεγεί δήμαρχος της Λισαβόνας το 2007, το 2009 και το 2013. Διετέλεσε επίσης μέλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών από το 2010 έως το 2015, προσθέτοντας στην ήδη εκτεταμένη εμπειρία του στο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Πρωθυπουργός για σχεδόν 10 χρόνια, το σκάνδαλο και η παραίτηση από… λάθος
Όταν επανεξελέγη στην πρωθυπουργία για τελευταία φορά τον Ιανουάριο του 2022, ο Αντόνιο Κόστα έδειχνε ανίκητος.
Και λογικό αν σκεφτεί κανείς ότι στις εκλογές του 2022, το Σοσιαλιστικό κόμμα του Κόστα κέρδισε σαρωτική νίκη και αυτοδυναμία, με 117 έδρες έναντι 71 για τους Σοσιαλδημοκράτες και 12 για το κόμμα Chega (Αρκετά).
Την επανεκλογή του στην εξουσία είχε φέρει το εντυπωσιακό 41,4% χαρίζοντάς του την απόλυτη πλειοψηφία στη Βουλή. Καθόλου άσχημα για έναν πολιτικό που ήταν πρωθυπουργός ήδη από το 2015.
Κι όμως, λιγότερο από δύο χρόνια μετά τον τελευταίο εκλογικό του θρίαμβο, ο Αντόνιο Κόστα αποτέλεσε πια παρελθόν για την πολιτική σκηνή της Πορτογαλίας.
Παραιτήθηκε από την πρωθυπουργία στις 7 Νοεμβρίου 2023 έπειτα από έρευνες στο σπίτι του για σκάνδαλο διαφθοράς.
Το όνομα του Κόστα ενεπλάκη σε ένα διπλό σκάνδαλο διαφθοράς με επενδύσεις ορυχείων λιθίου και εγκατάστασης πράσινου υδρογόνου.
Ωστόσο, δεν κατηγορήθηκε επίσημα για κάποιο έγκλημα ενώ τελικά αποδείχθηκε ότι όλα τελικά έγιναν λόγω ενός τραγικού λάθος των πορτογαλικών Αρχών.
Ο ίδιος σε τηλεοπτικό διάγγελμα είπε ότι η συνείδησή του είναι καθαρή, πλην όμως ξεκαθάρισε ότι δεν θα είναι ξανά υποψήφιος για την πρωθυπουργία της χώρας.
«Τα καθήκοντα του πρωθυπουργού είναι ασύμβατα με οποιαδήποτε υποψία που θα βαραίνει την ακεραιότητά μου», δήλωσε ο Κόστα, δικαιολογώντας έτσι την απόφασή του.
Τελικά αποδείχθηκε ότι ένα τραγικό λάθος των Αρχών οδήγησε τον πρωθυπουργό στην παραίτηση.
Οι πορτογαλικές αρχές μπέρδεψαν το όνομα του παραιτηθέντος Πορτογάλου πρωθυπουργού Αντόνιο Κόστα με εκείνο του υπουργού Οικονομικών Αντόνιο Κόστα Σίλβα κατά την απομαγνητοφώνηση των συνομιλιών που οδήγησαν σε έρευνα στο σπίτι του και την παραίτηση του.
Με λίγα λόγια, κατά την απομαγνητοφώνηση συνομιλιών που κατέγραφαν οι υπηρεσίες ασφαλείας για την υπόθεση διαφθοράς στην Πορτογαλία και ενώ οι συνομιλούντες αναφέρονταν στον Αντόνιο Κόστα Σίλβα, τον υπουργό Οικονομικών, οι αστυνομικοί έγραψαν σκέτο Αντόνιο Κόστα, εμπλέκοντας έτσι τον πρωθυπουργό.
Ο γερμανικός Τύπος έγραφε τότε για μία «έντιμη» παραίτηση και για μία απόφαση που τον «τιμά».
Κατά την S.Z. «ο πρωθυπουργός αντέδρασε σωστά και άμεσα. Σε μια λειτουργική δημοκρατία, ο επικεφαλής της κυβέρνησης οφείλει να παραιτηθεί ακόμη και με την υποψία περί διαφθοράς. Και όλοι οι υπόλοιποι θα πρέπει να αποδεχτούν πως παρ’ όλο που ερευνήθηκαν δεκάδες γραφεία και σπίτια, δεν είναι σαφές εάν ο Κόστα έχει οποιαδήποτε εμπλοκή […] και αν ναι, ποια είναι αυτή. Ίσως ο πρωθυπουργός ήταν αμέτοχος ή απλώς ανίδεος».
Η tageszeitung σχολίαζε πως ο Κόστα «είναι μία από τις σπάνιες εξαιρέσεις πολιτικών που παραιτούνται αμέσως όταν διατυπωθούν κατηγορίες για διαφθορά εναντίον των ιδίων ή σε βάρος μελών του υπουργικού συμβουλίου τους ή φίλων τους. Ο Κόστα αποχώρησε για να μη θίξει την αξιοπρέπεια του αξιώματός του, παρ’ όλο που υποστηρίζει την αθωότητά του».
Τα νομικά ζητήματα του Κόστα δεν φαίνεται να επηρέασαν ούτε και να αποθάρρυναν τους ηγέτες της ΕΕ από το να τον δουν να διαδέχεται τον Σαρλ Μισέλ στην προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, η οποία διευθύνει τις συνεδριάσεις των 27 αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων του μπλοκ.
Ο Πορτογάλος πολιτικός άλλωστε ανήκει στους Σοσιαλιστές, οι οποίοι ήρθαν δεύτεροι στις ευρωεκλογές της 9ης Ιουνίου 2024 και θέλουν έναν «δικό τους» να ηγηθεί του Συμβουλίου.
Είναι συμπαθής στους Ευρωπαίους προέδρους και πρωθυπουργούς, και θεωρείται ευχάριστος, δίκαιος διαπραγματευτής με τις ικανότητες που απαιτούνται για τη διαμόρφωση πολύπλοκων αποφάσεων με συναίνεση.
Η μόνη σκιά στο προφίλ του Κόστα, σημειώνει το Euronews είναι το γεγονός ότι θεωρούνταν επιφυλακτικός απέναντι στη διεύρυνση της ΕΕ.
Πληροφορίες από Politico και Euronews
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232163